پول ندارند کاغذ که دارند!
به گزارش بولتن نیوز، هنرمندان تئاتر همیشه به عنوان قشری عاشق و کم توقع، مثال زدنی بوده‌اند،آنها حاضرند در سالن‌هایی که در بسیاری موارد در شان تئاتر نیست، نمایش اجرا کنند.آنها می‌دانند برای چندین ماه تمرین و اجرا نباید توقع دستمزد چندانی داشته باشند،آنها می‌دانند همان دستمزدهای ناچیزشان هم قرار نیست به موقع پرداخت شود و...
اما اینها مسایل تازه‌ای در تئاتر ما نیست اما مساله اینجاست نه تنها این مشکلات حل نمی‌شود بلکه هر روز مشکل تازه‌ای سر راه تئاتری‌ها سبز می‌شود. یکی از مشکلاتی که در چند ماه گذشته گریبان تئاتر ایران را گرفته، وضعیت مبهم قرارداد گروه‌های نمایشی است.
با گذشت چندین ماه از حضور مدیر جدید تئاتر، شورای حمایت از آثار نمایشی، همچنان وضعیت بلاتکلیفی دارد. در سال‌های گذشته قرارداد گروه‌های نمایشی در شورایی به نام شورای ساخت بسته می‌شد اما با آمدن معاون هنری پیشین شورای ساخت منحل شد و به جای آن چند شورای دیگر مانند شورای حمایت از آثار، انجمن هنرهای نمایشی و ... طرف حساب تئاتری‌ها شدند. بنابراین شورای حمایت از آثار یکی از ابداعات حمید شاه‌آبادی معاون هنری پیشین وزارت ارشاد بود که بعد از راه‌اندازی آن گروه‌های نمایشی برای بستن قراردادهایشان باید به این شورا مراجعه می‌کردند اما بعد از آمدن حسین طاهری مدیر جدید اداره کل هنرهای نمایشی، هنوز این شورا جلسه‌ای تشکیل نداده است و این گونه است که در این مدت بسیاری از نمایش‌ها قرارداد اجرایشان را امضا نکرده‌اند.
اما ماجرهای اقتصادی تئاتر از این هم پیچیده‌تر است. سال گذشته تصمیم بر این شد نمایش‌هایی که در تالار اصلی تئاتر شهر اجرا می‌شوند، کمک هزینه دولتی نگیرند و قرارداد این نمایش‌ها کاملا بر اساس فروش گیشه باشد. طبیعتا مشکلات اقتصادی دولت در سال جاری،باعث شد این روش امسال هم در تالار اصلی پیگیری شود. این موضوع به خودی خود یک ایراد است زیرا هنرمندی که در مجموعه‌ای دولتی کار می‌کند، نه تنها برای اجرای اثرش کمک هزینه‌ای نمی‌گیرد بلکه باید 20 درصد از فروش گیشه خود را به آن مجموعه دولتی برگرداند.
با این حال ظاهرا این شیوه به مذاق مدیران تئاتر خوش آمد و امسال نه تنها در تالار اصلی که در دیگر تالارها هم دنبال می‌شود.جالب اینجاست مدیران دولتی تئاتر، دلایل کاملا مشخصی عنوان می‌کنند تا به نمایش‌های گوناگون کمک هزینه نپردازند، مثلا یک نمایش به حکم اینکه بازتولید است، کمک هزینه نمی‌گیرد و نمایشی دیگر به حکم اجرا در تالار اصلی.
اما در این میان نمایش‌هایی هم هستند که هم آثار جدیدی به شمار می‌آیند و هم در تالارهایی غیر از اصلی اجرا می‌شوند یا نمایش‌هایی که در جشنواره تئاتر فجر اجرا شده‌اند، ولی این نمایش‌ها نیز از کمک هزینه دولتی تئاتر بی‌بهره‌اند.
و این چنین است که این پرسش جدی در چند ماه گذشته ذهن تئاترِ‌ی‌ها را درگیر کرده است:«بالاخره چه نمایشی اجرا کنیم تا شامل کمک هزینه دولتی بشویم؟!»
نمایش«هملت» یکی از نمایش‌هایی است که از کمک هزینه دولتی بهره‌ای نمی‌برد. این نمایش سال گذشته در جشنواره تئاتر فجر در تالار حافظ اجرا شد و به عنوان اثر برگزیده جشنواره فجر، معرفی شد اما این نمایش کمک هزینه دولتی نمی‌گیرد فقط به این دلیل که آرش دادگر کارگردان آن ترجیح داد اجرای عمومی نمایش‌اش در تالار حافظ نباشد و بعد از مدتی پیگیری برای گرفتن سالن، تماشاخانه ایرانشهر را انتخاب کرد.
مسلما نمایشی که در مجموعه‌ای خصوصی اجرا می‌شود، نمی‌تواند از کمک بخش دولتی بهره‌مند شود و آمار تماشاگران و فروش«هملت» هم نشان می‌دهد این نمایش مشکلی به لحاظ جذب مخاطب ندارد اما اینکه نمایش برگزیده فجر، بدون حمایت بخش دولتی اجرا می‌شود حس ناخوشایندی در گروه اجرایی ایجاد می‌کند. با این حال آرش دادگر تصمیم ندارد در این باره گلایه بکند.
در این میان کارگردان‌هایی که آثارشان در تئاتر شهر اجرا می‌شود، با وجود تفاوتی که در نوع نمایش‌هایشان وجود دارد، همه در یک موضوع مشترک هستند؛ هیچ کدام قرارداد ندارند.
کوروش نریمانی که به تازگی اجرای نمایش «دن کامیلو» را به پایان برده است، در پاسخ به این پرسش که آیا برای اجرای نمایش‌اش به شورای حمایت رفته است به ایسنا گفت: اصلا نمی‌دانم شورای حمایت چیست! چون آخرین کاری که با قرارداد تئاتر دولتی اجرا کردم، نمایش «جن‌گیر» بود که قرارداد آن در شورای ساخت بسته شد، اما برای نمایش «دن‌کامیلو» هیچ شورایی تشکیل نشده است و تا این لحظه هیچ قراردادی نداریم.
این هنرمند تئاتر اضافه کرد: قرار بود نمایش ما با قرارداد گیشه به صحنه برود و در این مدت به فاصله یک تا دو هفته، فروش گیشه به ما پرداخت شده است اما هیچ قرارداد مکتوبی نداریم.
مهرداد کوروش‌نیا دیگر کارگردان تئاتر نیز که اخیرا اجرای نمایش‌اش با نام «آخرین نامه» به پایان رسیده است، وضعیتی مشابه نریمانی دارد.
نمایش او هم یک اثر بازتولیدی است و طبیعتا کورش نیا هم مانند نریمانی انتظار نداشته بابت این اجرا، کمک هزینه دولتی بگیرد.
او نیز به ایسنا گفت: هیچ شورایی برای قرارداد نمایش ما تشکیل نشده است، البته نمایش «آخرین نامه» با قرارداد گیشه به صحنه می‌رود چون این نمایش یک اثر بازتولیدی به حساب می‌آید و دولت بابت اجرای آن پولی به ما نمی‌دهد.
کوروش‌نیا که پیش از این، قصد داشت نمایش جدیدی را اجرا کند، یادآور شد: با اینکه برای اجرای این نمایش چهار، پنج سال انتظار کشیده بودم، از اجرای آن منصرف شدم. زیرا گفتند دولت فقط می‌تواند 30 درصد هزینه‌های تولید آن را تأمین کند، یعنی حتی 10 میلیون تومان هم نمی‌توانستند به این نمایش بپردازند. به همین دلیل از اجرای آن منصرف شدم چون قصد داشتم این نمایش را با بازیگرانی همچون جعفر والی، بهناز جعفری و... اجرا کنم.
این کارگردان تئاتر اضافه کرد: مجموعه اینها باعث شد دوباره نمایش «آخرین نامه» را جایگزین کنم که کاملا براساس قرارداد گیشه اجرا می‌شود و تازه باید 20 درصد هم به دولت بپردازیم.
کوروش‌نیا تاکید کرد: ما هیچ مشکلی با تئاتر خصوصی نداریم اما به شرط اینکه قواعد تئاتر خصوصی به طور کامل اجرا شود. در این مدت چندین بار به تئاتر شهر مراجعه کردم تا تکلیف گیشه نمایش‌ام را بدانم اما دوستان می‌گویند نمی‌دانیم دقیقا چه زمانی گیشه شما پرداخت می‌شود. آنها از ما خواستند به مرکز هنرهای نمایشی نامه بدهیم تا این موضوع را تأیید کند و بعدا این تأییدیه به انجمن حمایت از آثار ارائه شود و این روند بسیار بدی است چون نمی‌توانیم پول گیشه خود را ظرف یک ماه پس بگیریم.
کارگردان«آواز ستاره‌ها» اضافه کرد: ما حاضریم با شرایط تئاتر خصوصی با دولت رفتار کنیم به شرط اینکه آنها هم تمام قواعد بازی را رعایت کنند. متأسفانه دولت نه در زمین تئاتر خصوصی بازی می‌کند و نه در زمین تئاتردولتی.درحالیکه کمپانی خصوصی تئاتر،برای تمام کارهایش حساب و کتاب دارد. نمی‌توان به نمایشی که قیمت بلیتش 12 هزار تومان است و در سالنی با ظرفیت 100 نفر اجرا می‌شود، فقط 24 اجرا داد.باید کمیته‌ای برای تعاریف درست این گونه‌های تئاتر تشکیل شود تا برای مسائلی مانند تعداد اجراها، قیمت بلیت و... فکری کند.
این هنرمند تئاتر با انتقاد از تاخیر در پرداخت گیشه گروه‌های نمایشی افزود: وقتی اجرای نمایش جدیدم منتفی شد، نه مصاحبه کردم و نه اعتراضی داشتم چون شرایط اقتصادی دولت را درک می‌کنم اما وقتی پول خودمان را می‌خواهند، بپردازند چرا این پرداخت با تأخیر انجام می‌شود؟!
کوروش‌نیا گفت: با این شرایط یا تئاتر شهر را به برخی گروه‌ها ندهند یا به گروه‌های کمتری بدهند تا دست کم آن گروه‌ها بتوانند شرایط درستی داشته باشند.
اما محمد یعقوبی دیگر هنرمند تئاتر که نمایش «هیولاخوانی» را به عنوان اثری جدید در تئاتر شهر اجرا می‌کند، نیز به ایسنا گفت: تا این لحظه هیچ قراردادی با ما بسته نشده و هیچ شورایی هم به عنوان شورای حمایت تشکیل نشده است. این نمایش بدون هر گونه کمک دولتی اجرا می‌شود.
اوکه پیش از این از رویه نادرست بستن قرارداد با تئاتری‌ها انتقاد کرده بود، ادامه داد:درک می‌کنیم که مرکز هنرهای نمایشی کمبود بودجه دارد اما کاغذ که دارند، چرا با گروه‌ها قرارداد نمی‌نویسند تا هنرمندان تکلیف قراردادشان را بدانند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
