شگفتی مذاکرات هسته ای ایران: چرا آمریکا معامله گر ارشد خود را به میدان می فرستد

گروه سیاسی - وزارت امور خارجه ایالات متحده ، دیپلمات شمارۀ 2 خود را به نشست گفتگو با مقامات ارشد ایران در ژنو اعزام کرد، که این امر، خود بیانگر نگرانی های رو به رشد دولت اوباما ، از عدم پیشرفت مذاکرات بین المللی برسر محدود کردن برنامه هسته ای ایران است.
به گزارش بولتن نیوز، تحلیلگر csmonitor‌ نوشت: مذاکره کنندگان ایالات متحده و ایران روز دوشنبه با هدف باز کردن گرۀ کورمذاکرات هسته ای ایران، روبروی هم قرار گرفتند تا مذاکرات دو روزۀ ژنو را آغاز کنند.  

با نزدیک شدن ضرب الاجل 20 ژوئیه برای رسیدن به توافق جامع با ایران،  ویلیام برنز معاون وزیر به دو مقام ارشد دیگر ایالات متحده - معاون امور خارجه در امور سیاسی وندی شرمن، و یعقوب سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن ، معاون رئیس جمهور - می پیوندد تا در مذاکرات دو روزۀ ژنو به آنان کمک کند.

اعلام این خبر مذاکراتی که در آخر هفته گذشته منتشر شد همه را متعجب ساخت ، چرا که مذاکرات بین ایران و شش قدرت جهان، از جمله ایالات متحده، به زودی آغاز می شد و ملحق شدن وزیر برنز به جمع افراد حاضر در این گفتگوها حاکی از اهمیت و اضطرار این دور از مذاکرات و نتایج حاصل از آن است.

این ویلیلم برنز بود که در سال 2013 با مقامات ایرانی به صورت محرمانه مذاکره کرد و شرایطی اعجاب آوری را فراهم ساخت تا بالاخره قدرت های جهانی و ایران برای رسیدن به توافقی موقت سر میز مذاکره بنشینند و در ماه نوامبر گذشته توافق موقت را امضا کنند. پیام برنز به ایران در گفتگوی محرمانه اساسا این بود: ایالات متحده ،کلیات برنامه هسته ای ایران و غنی سازی محدود در داخل کشور را می پذیرد اما به شرطی که جامعه بین المللی بتواند مطمئن باشد که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته ای نیست.

این چانه زنی منجر به تحقق توافق موقتی شد که در آن مدت شش ماه مهلت برای مذاکرات و رسیدن به توافق هسته ای جامع تعیین گردید. وندی شرمن نیز هیئت نمایندگی ایالات متحده را در مذاکرات بین المللی با ایران رهبری می کرد و آقای سولیوان نیز در بحث های محرمانۀ سال گذشته امریکا با ایران حضور داشت.

اما در حال حاضر، که کمی بیش از یک ماه تا مهلت مقرر20 ژوئیه باقی مانده ، به نظر می رسد مذاکرات متوقف شده است و گویا ایران قصد دارد خواسته های جدیدی را برای رسیدن به توافق نهایی به شرایط پیشین اضافه کند؛ حتی اگر موضع سخت تر تهران موجب تشویق کنگره آمریکا برای تمدید فشار بیشتر و افزودن بر تحریم های موجود بین المللی علیه ایران باشد. البته همین تحریم های فعلی هم تاکنون به اندازه کافی اقتصاد ایران را فلج کرده است و مقامات ایران و دولت اوباما هر دو تاکید کرده اند که ، اضافه کردن تحریم های بیشتر در حال حاضر ممکن است به تلاش های دیپلماتیک برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران پایان دهد.

 پاسخ دولت اوباما: دیپلمات برنز ، که تجربه فراوانی در گفتگو با ایرانی ها و مصالحه با آنان دارد ، برای نجات مذاکرات از شکست به میدان فرستاده شد.

یکی از مسائل کلیدی که باید بین دو طرف مورد بحث قرار گیرد این است که سانتریفیوژهای متعدد ایران چگونه باید به کار خود ادامه دهد ، و چه مقدار اورانیوم غنی شده تولید کند. یکی دیگر از نگرانی های عمدۀ قدرت های بین المللی تقاضای ایران در مذاکرات ماه مه در وین مبنی بر تولید اورانیوم غنی شده به منظور تامین سوخت راکتور جدید هسته ای بوشهر است.

 راکتور بوشهر توسط روسیه و به موجب قراردادی ساخته شده که روسیه را موظف می کند تا سوخت این راکتور را به مدت 10 سال تامین کند. برخی دیپلمات ها و منتقدان برنامه هسته ای ایران می گویند که درخواست ایران در ارتباط با این راکتور بوشهر شانسی برای موفقیت ندارد و اصولا بی ربط است ، چرا که این درخواست به معنی آن است که به ایران اجازه بدهیم دست به غنی سازی اورانیوم فراوان بزند و این امر ممکن است به تولید بیشتر سوخت غنی شده برای ساخت بمب هسته ای منجر شود آن هم پیش از آنکه جامعه جهانی بتواند نسبت به آن واکنشی نشان می دهد.
 
  موضوع مهم دیگر ، مدت زمان توافق جامع احتمالی است.  ایران بنا به گزارش های سه سال گذشته ظاهرا به دنبال نوعی توافق بسیار کوتاه مدت تر از چیزی است که ایالات متحده و دیگر قدرت های بین المللی در نظر دارند.

 در توافق موقت ژنو امکان تمدید مهلت مذاکره تا شش ماه دیگر لحاظ شده ، اما برخی تحلیلگران دیپلماتیک بر این باورند که اعلام تمدید مهلت ، به معنی به صدا در آوردن ناقوس مرگ راه حل دیپلماتیک در قبال ایران است.

 با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره ای، کنگره که به شدت نسبت به ابتکار عمل دیپلماتیک دولت اوباما در قبال ایران بدبین است به احتمال بسیار زیاد در جهت اعمال تحریم های جدید اقتصادی علیه ایران حرکت خواهد کرد، البته در صورتی که مهلت مقرر سر برسد و در مذاکرات جاری پیشرفتی حاصل نشود.

 ایران به موجب بندهایی از توافق موقت ژنو ، موافقت کرده تا در ازای کاهش محدودیت های تجاری بین المللی و تعهد قدرت های جهانی مبنی بر عدم اعمال تحریم های جدید ، طی مهلت تعیین شده، اقداماتی را در جهت جلب اعتماد جامعه بین المللی صورت دهد. ایران پیش از این هم بارها گفته بود که تصویب و اعمال تحریم های جدید این کشور را از ادامه مذاکره هسته ای منصرف می کند.