معتکف، هنرمند واقعی گفتاري ازحضرت آیت الله صافی گلپایگانی دراهمّيت اعتكاف

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شفقنا؛
 حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در گفتاری با عنوان« معتکف، هنرمند واقعی » در اهمّيت اعتكاف آورده است:

بسم الله الرحمن الرحيم
قال الله تعالي: «وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنَّهَا
لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ»(1)
همه برنامه‌هاي دين مقدّس اسلام، انسان‌ساز است و دليل بر جامعيت دين اسلام، اين است كه براي ترفيع روح و روان انسان برنامه‌هاي گوناگوني دارد كه همه مطابق با فطرت سليم انساني و مطابق با احتياجات بشريت است.
يكي از اين برنامه‌هاي مهم، اعتكاف و دعا مي‌باشد كه ارتباط مخلوق را باخالق خود برقرار نموده و خود را در ضيافت خاص الهي مي‌بيند.برنامه اعتكاف از برنامه‌هاي بزرگ الهي، عبادي و تربيتي اخلاقي اسلام است كه بركات و آثار فراگيري دارد و در جامعه، ايجاد تحوّل مي‌كند و اجتماع را به سوي كمال سير مي‌دهد.
اعتكاف، تمريني است تا اخلاقيات در مردم رسوخ پيدا كند و هميشه بتوانيم نبض رفتارمان را كنترل كنيم و اين امر موقوف بر اين است كه توانايي انسان زياد شده و قدرتمند حقيقي باشد.
در واقع همه اين برنامه‌ها براي اين است كه مردم متوجه به خداوند متعال شوند، چرا كه آنچه به قلب‌ها آرامش مي‌دهد ياد خداست؛ «ألَا بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ»(2)
دعا هم به همين معناست، يعني بايد انسان دائماً در ياد خدا باشد. اين‌كه در روايات فرموده‌اند «الدُّعاءُ مُخُّ العِبَادَةِ»(3)، يعني بندگي و پرستش خدا به دعاست. معناي دعا فقط اين نيست كه مثلاً از خداوند پول يا شفاي مريض خود را بخواهيم، بلكه خدا را خواندن و يا الله‌گفتن و او را به اسماء حسني ياد كردن، معناي دعا است.
در روايتي است كه دو نفر مشغول نماز شدند، يكي قرآنش زياد بود و ديگري دعايش. از امام عليه السلام پرسيدند: كدام يك افضل است؟ حضرت فرمودند: هر دو خوب است. شخص اصرار كرد تا بداند كدام افضل است؟ بالاخره حضرت فرمود:آن كسي كه دعايش بيشتر است، افضل است؛ «هي واللهِ العبادةُ، هي و اللهِ افضلُ»(4)
انسان وقتي برنامه‌هايي از قبيل اعتكاف را با دقت ملاحظه مي‌كند پي مي‌برد كه چنين برنامه‌هايي، وحياني و از عالم غيب است. اعتكاف، هنر به معناي واقعي كلمه است. هنر، يعني بازداشتن نفس و اين‌كه آدم بتواند در مقابل هواي نفس بايستد. البته اعتكاف را معنا مي‌كنند به اين كه انسان بتواند خودش را در مقابل غرائز، شهوت و غضب حفظ كند. اصلاً معناي واقعي هنر همين است:
سهل دان شيري كه صف‌ها بشكند
شير آن باشد كه خود را بشكند
هنر اين است كه آدم بتواند در مقابل غضب بايستد. انسان معتكف، هنرمند واقعي است، يعني مغلوب هواي نفس نمي‌شود. شاعر هم مي‌گويد:
مردي گمان مبر كه به پنجه است و زور كتف
با نفــس اگــر  بــر آيي دانــم كه شاطري
در روايات هم داريم «أَشَدُّكُمْ مَنْ‏ مَلكَ‏ نَفْسَهُ‏ عِنْدَالْغَضَب‏»(5) سخت‌ترين و قوي‌ترين شما كسي است كه هنگام غضب، مالك نفس خودش باشد.كدام لذّت دنيايي را مي‌توان با لذّات حالات خوش معنوي اعتكاف مقايسه نمود؟ كجايند آنان كه به فكر عيش و نوش مادّي و تفريح‌هاي غيرسالم همراه با گناه و لذّات زودگذر دنيا هستند.
أين الملوك و ابناء الملوك؟ آيا مي‌توان براي قُرب به خداوند و رسيدن به مقام والاي انسانيّت ارزش مادّي معيّن نمود؟ آيا مي‌توان لحظه‌هاي پرفيض و با نشاط سحر و افطار معتكفان را با زمان ديگران مقايسه نمود؟
هرگز، هرگز، اينجاست كه بايد آيه شريفه قرآن را با توجّه و تدبّر تلاوت نمود: «يَا أيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا للهِ وَ لِلرَّسُولِ إذا دَعَاكُم لِمَا يُحْييكُم؛ اي كساني كه به خدا و پيامبر ايمان آورده‌ايد، به خداوند و پيامبر او پاسخ بگوييد‌ آن‌گاه كه شما را مي‌خوانند تا حيات و زندگي واقعي به شما هديه كنند.»(6)
آري، اين است حيات حقيقي و اين است زندگي سرشار از معنويّت و روح پاك و تهذيب نفس و تقرّب به خداوند متعال كه خود را براي انجام وظايف و تكاليف الهي آماده مي‌كنيم.
اعتكاف، انساني را كه در كارهاي دنيايي خود غرق شده است و خسته از ناملايمات زندگي است، چند روزي به خلوت با خداي خود و انس با پروردگار دعوت مي‌كند كه در آن با تفكّر صحيح، برنامه‌هاي آينده خود را رنگ و بوي خدايي دهد و نسبت به كارهاي گذشته‌ خود تجديد نظر نموده و از خداوند قادر متعال، مدد و كمك بگيرد.
اعتكاف، حيات بخش جامعه اسلامي است. همان طور كه ماه مبارك رمضان، مدرسه عالي تربيت و اخلاق است، اعتكاف در ايام خاص بخصوص دهه آخر ماه مبارك رمضان، مدرسه اخلاق و معنويت است و كساني كه توفيق درك اين سنّت مهم را پيدا مي كنند، حيات ديني خود را خواهند يافت و سبك زندگي آنها ديني و خدايي مي‌شود.
همه معتكفان در اين چند روز اعتكاف بايد رابطه خود با خداوند متعال را اصلاح كنند و از خدا بخواهند تا آنها را به انجام وظايف شرعي موفق بدارد.
بانوان معتكف هم با پوشش و حجاب برتر، حجاب اسلامي را احيا كنند. بانوان معتكف علاوه بر چادر، صورت هاي خود را از ديد نامحرم بپوشانند تا حقيقت اسلام را به جهانيان نشان ‌دهند:
بايد كه بپوشد رو هر زن كه مسلمان است * زيرا كه حجاب زن معلوم ز ايمان است
بايد اوقات گران‌بهاي اعتكاف را غنيمت داشته و براي خود و ديگران و براي نجات ممالك اسلامي از دشمنان اسلام و پيروزي و سربلندي مسلمانان جهان دعا كنيم و فرج حضرت بقية الله الأعظم‌ عجّل الله تعالي فرجه الشريف را ازخداوند متعال مسألت نماييم.
حقير هم دوست دارم در ميان معتكفين باشم و از نفس‌هاي گرم آنها توشه بگيرم و با آن عزيزان به درگاه ايزد منّان، انابه و توبه و تضرع داشته باشم؛ يا ليتني كنت معهم و السلام عليكم و رحمة الله.

پي‌نوشت‌ها:
1. سوره بقره، آيه 45.
2. سوره رعد، آيه 28.
3. وسائل الشيعة؛ ج7، ب2، ح 8615.
4. همان؛ ج6، ب6، ح8383.
5. بحار الانوار؛ ج74، ب7، ح67.
6. سوره انفال، آيه24.