دردسرهای نفتی که بر سر سفره محیط زیست آمد

هنوز مردم لرستان فاجعه آلودگی رودخانه کشکان را فراموش نکرده اند، رودخانه ای که شاهرگ حیاتی منطقه جنوب لرستان محسوب می شود و معیشت مردم منطقه و همچنین حیات بسیاری از آبزیان و گونه های جانوری به آن وابسته است.

خطوط انتقال نفت با عمر نیم قرنی

این در حالیست که حوادث رخ داده در خطوط انتقال نفت منطقه لرستان تنها به آلودگی رودخانه کشکان محدود نشد تا در حوادث مشابه دیگر در مناطق روستایی شاهد سربرآوردن زخم های متعددی ناشی از وجود این خطوط فرسوده باشیم.

آلودگی نفتی کشکان - سال 88

آلودگی بیش از سه دهه در روستاهای تنگ فنی و سراب رجب، آلودگی نفتی در مسیر خطوط انتقال نفت در محدوده روستاهای جلگه خلج، آلودگی آب در تلخ رود و کشکان هر کدام نمونه ای از دهه حادثه ای است که در مسیر خطوط انتقال نفت منطقه لرستان رخ داده و رد پای آلوده نفت را روی کشاورزی، آب و خاک این مناطق بر جای گذاشته است.

این در حالیست که حوادث رخ داده در مسیر این خطوط لوله در یک دهه اخیر از جمله شکستگی، ترکیدگی، نشت و حریق هر کدام حامل تلفات و خسارات زیادی برای استان لرستان بوده است که آلودگی آب، خاک، تلفات آبزیان و آسیب به جنگلها و مراتع از جمله این خسارات بوده است

هر کدام از خطوط انتقال نفت و فرآورده های نفتی موجود در محدوده جغرافیایی استان لرستان دارای عمر نزدیک به 50، 20، 25 و 17 ساله هستند به طوریکه مطابق برخی آمارها تنها خط انتقال نفت سرکان مالکوه در طول سالهای گذشته شاهد بیش از 12 حادثه بوده که هر کدام از این حوادث تبعات و خسارات زیانباری به دنبال داشته است.

آلودگی کشکان و ماهی هایی که در نفت خفتند

به عنوان مثال در جریان حادثه آلودگی رودخانه کشکان در تیرماه سال 88 بیش از 300 هزار قطعه آبزی تلف شدند و نشت نفت موجب آلودگی شدید رودخانه و خاک منطقه و در مجموع بالغ بر 850 میلیون تومان خسارات ریالی به همراه داشت.

حوادث متعدد در خطوط انتقال نفت منطقه لرستان در حالی رخ داده که بسیاری از این حوادث از چشم رسانه ها پنهان مانده تا این بار زخم فرسوده بودن این خطوط در منطقه ای دیگر از لرستان سر باز کند.

موضوع از آنجا آغاز می شود که سه ماه پیش خط انتقال بنزین سراسری کشور در محدوده استان لرستان دچار نشتی می شود ولی مسئولان امر با پنهان کردن ابعاد این حادثه پیگیری پیدا کردن محل نشتی می شوند.

بنزینی که از "جادو آب" سر درآورد

در جریان این حادثه در خط انتقال نفتی که مربوط به سال 1352 بوده و تاکنون چندین بار دیگر نیز دچار نشتی شده است، کار تعمیر و نوسازی خط مدت زیادی به طول می انجامد تا این موضوع تبعات و خسارات زیادی را در منطقه برجای بگذارد.

آنچه مردم منطقه می گویند روایت نزدیک به دو ماه نشتی بنزین در منطقه است ولی مسئولان امر این آمار را قبول ندارند و می گویند که پیدا کردن محل نشتی زمان برده ولی پس از پیدا کردن محل کار تعمیر و نوسازی به سرعت انجام شده است.

برای قضاوت در مورد ادعاهای مسئولان همین بس که تصاویر ثبت شده توسط رسانه ها حکایت از سربرآوردن چشمه های بنزین از خاک منطقه دارد، موضوعی که به نظر نمی رسد حاصل مدت زمان کوتاه نشت این فرآورده نفتی بوده باشد.

ترکیدگی خط انتقال گازوئیل - سال 90

از کنار موضوع فروش بنزین توسط اهالی منطقه از محل همین ترکیدگی لوله سراسری که بگذریم به موضوع آلودگی نفتی منطقه می رسیم، آلودگی که هم خاک منطقه را درگیر کرده و هم منابع آب زیرزمینی را به مخاطره انداخته است به گونه ای که بنزین از نزدیکی رودخانه فصلی "جادو آب" سر درآورده است.

ایجاد سد مقابل بنزین برای عدم ورود به رودخانه

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان لرستان در این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: در جریان حادثه اخیر رخ داده در روستای "ریخان" شهرستان پلدختر خط لوله بنزین دچار مشکل می شود که به دلیل شنی بودن خاک منطقه بنزین از زیر زمین راه خود را تا نزدیکی رودخانه ادامه می دهد.

محمد حسین بازگیر با بیان اینکه بنزین تا 500 متری رودخانه نیز رسیده است، ادامه می دهد: رودخانه "جادو آب" یک رودخانه فصلی است که در این فصل سال آب اراضی کشاورزی منطقه را تامین می کند.

وی با یادآوری اینکه به محض اطلاع از موضوع تیم های محیط زیست در منطقه حضور پیدا کرده و اخطار لازم را به شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه لرستان برای رفع مشکل می دهند، عنوان می کند: در این راستا به منظور جلوگیری از ورود بنزین به داخل رودخانه تونلی بین رودخانه و محل آلودگی کشیده می شود تا مقابل جریان بنزین سد ایجاد شود.

آلودگی خاک و منابع آب زیرزمینی روستای "ریخان" به دنبال نشت بنزین

بازگیر معتقد است که دلیل گسترده شدن آلودگی در منطقه دیر پیدا شدن محل نشتی بوده است، ادامه می دهد: مقدار زیادی از خاک منطقه و منابع آب زیرزمینی در جریان نشت بنزین دچار آلودگی شده است.

آلودگی نفتی - روستایی سراب رجب

وی با یادآوری اینکه از شرکت نفت خواسته شده که هر چه سریعتر برنامه خود را برای جبران آلودگی ایجاد شده در منطقه اعلام کند، می گوید: همچنین پرونده شکایتی نیز از سوی محیط زیست در رابطه با این حادثه در مراجع قضایی تشکیل شده است.

نشتی خط انتقال بنزین در روستای "دره خزینه"

بازگیر به این موضوع اشاره می کند که برای نخستین بار نیست که این خط انتقال بنزین در منطقه لرستان دچار حادثه می شود و می گوید: سه ماه پیش نیز در نزدیکی روستای دره خزینه این خط دچار نشتی شده و در این مورد نیز پرونده شکایتی از سوی محیط زیست تشکیل شده و همچنان در حال پیگیری است.

وی با بیان اینکه در جریان حادثه رخ داده در محل روستای دره خزینه بخشی از این خط انتقال بنزین تعویض شده است، ادامه می دهد: متاسفانه این خط انتقال مربوط به سال 1352 بوده و به دلیل عمر بالا فرسوده است.

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان لرستان اساسی ترین کار برای جلوگیری از تکرار این حوادث را تعویض این خط انتقال فرآورده نفتی می داند و یادآور می شود: شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه لرستان برنامه خود را برای تعویض این خط انتقال به ما اعلام کرده که باید در این روند تسریع شود.

آلودگی نفتی - روستای تنگ فنی

بازگیر با یادآوری اینکه نخستین مکاتبه و پیگیری اداره کل محیط زیست لرستان در مورد آلودگی نفتی در روستای "ریخان" به تاریخ 29 بهمن ماه سال گذشته انجام شده است، می گوید: همه مستندات ما در این زمینه موجود است که اخطارهای لازم به شرکت خطوط لوله داده شده است.

عمده خطوط انتقال نفت عبوری از لرستان فرسوده هستند

وی با اشاره به اینکه مسئولان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه لرستان به این اداره اعلام کرده بودند که خط دارای پیکرانی هوشمند بوده و به سرعت محل نشتی پیدا و تعویض می شود، عنوان می کند: متاسفانه این گونه نبوده و مسئولان این شرکت برای پیدا کردن محل نشتی مجبور می شوند خاک روی خطوط لوله را کنار زده تا محل ترکیدگی را پیدا کنند و همین امر موجب طولانی شدن این حادثه و گسترده شدن آلودگی منطقه شده است.

بازگیر با یادآوری اینکه تعداد خطوط نفت و فرآورده های نفتی عبوری از لرستان زیاد است و تعویض این خطوط که به طور عمده فرسوده هستند زمان می برد، معتقد است که در این زمینه نیز متولیان مختلفی وجود دارد و هر کدام از این خطوط انتقال مربوط به یکی از شرکتهای زیرمجموعه وزارت نفت است و همین امر پیگیری در این زمینه را با کندی مواجه کرده است.

محیط زیست از جبران خسارات وارد به آب و خاک منطقه کوتاه نخواهد آمد

وی با بیان اینکه خط انتقال نفت خام با پیگیری های جدی محیط زیست تاکنون تعویض و بهسازی شده است، می گوید: متاسفانه هنوز خطوط انتقال فرآورده های نفتی مختلف تعویض نشده که این موضوع به یکی از پیگیریهای جدی محیط زیست تبدیل شده است.

تعمیر نشتی خط انتقال فرآورده های نفتی

بازگیر با یادآوری اینکه به دلیل حوادث مختلف در خطوط انتقال نفت تاکنون بارها شرکت های مرتبط با این حوادث را به دادگاه کشانده ایم، ادامه می دهد: ما در مورد پیگیری مطالبات مان در حوزه محیط زیست طبیعی و انسانی با هیچ دستگاهی مصالحه نداریم.

وی تاکید می کند که محیط زیست از جبران خسارات وارد به آب و خاک منطقه کوتاه نخواهد آمد، تصریح می کند: تا جایی که قانون به ما اجازه دهد پیگیر احقاق حقوق محیط زیست طبیعی و انسانی در منطقه خواهیم بود.

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان لرستان از شرکت های متولی خطوط انتقال نفت در لرستان می خواهد که در تعویض و نوسازی این خطوط تلاش جدی تری داشته باشند و معتقد است که اساسی ترین راه برای مقابله با این حوادث بهسازی این خطوط است.