اگر ميخواهيم زندگي معنا، مفهوم و جهت داشته باشد بايد از خصائل فرهنگي پيروي کنيم. اين فرهنگ است که انسان را به نقطهاي از زندگي دنيايي ميرساند تا بتواند از پليديها و زشتيها دور باشد. ويژگيهاي فرهنگي هر جامعهاي تفاوتهاي بسياري با هم دارد. در يک جامعه يک اقدام و يک کار، در نظر افراد آن ارزشي است و به عنوان فرهنگ آن جامعه جا افتاده است و در ديگر جامعهاي، آن رفتار، زشت و زننده جلوه ميکند.
حوزه فرهنگ از گستردگي بسياري برخوردار است. اين حوزه با تبعيت از عقل و منطق و دين ميتواند به تعالي انسان بينجامد و در پي آن جامعهاي را به رستگاري رهنمون سازد.
براي رسيدن به يک فرهنگ ارزشي ، ابزار و عواملي نياز است. اين ابزار که شامل آداب و رسوم و عرف يک جامعه است، با ورود دين کامل ميشود. هر دين و آييني براي پيروانش يکسري آموزهها را به همراه آورده، اين آموزهها براي هدايت جوامع بشري آماده شده است. دين اسلام نيز که به عنوان دين کامل از سوي آخرين پيامبر حضرت محمد(ص) براي همه مردم فرستاده شده، عبارت است از مجموعهاي از باورهاي قلبي که برآمده از امور فطري و استدلالهاي عقلي و نقلي است و تکاليف ديني که از سوي خداوند بر پيامبر اسلام(ص) براي سعادت دنيوي و اخروي بشر نازل شده است.
با ورود دين به جوامع بشري، بسياري از فرهنگهاي رايج نفي و بسياري ديگر مورد تاکيد قرار گرفته است. در طول تاريخ شاهد بودهايم که برخي رفتارها که در قالب فرهنگ در ميان افراد جامعه به عنوان يک ارزش پياده ميشد، منسوخ شد و به برخي ديگر از رفتارها بها داده شد.
زنده به گور کردن دختران در زمان جاهليت اعراب از جمله رفتارهاي فرهنگي بود که با بعثت رسول اکرم(ص) برچيده شد. اين نمونهاي از رفتار غلط فرهنگي بود که در آن زمان وجود داشت.
ظهور اسلام باعث شد تا فرهنگ اسلامي در بسياري جوامع تأثير بگذارد. اين تأثيرگذاري از نوع فرهنگ، از ويژگيهاي دين اسلام است که پس از ۱۴۰۰ سال همچنان ادامه دارد.
براي پاسداشت و نگهداشت اين فرهنگ غني و عاري از پليدي و ضعف، در مقابل فرهنگ متخاصم و مهاجم چه بايد کرد؟
به همين خاطر است که رهبر انقلاب در پيام نوروزي خود، امسال را سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي» نام نهادند.
ايشان در نخستين روز سال ۹۳ و در مشهد مقدس، تمرکز دشمنان بر موضوع فرهنگ را ناشي از اهميت فوقالعاده اين موضوع دانستند و تأکيد کردند؛ همه رفتارهاي روزمره، عادات و «نگاه اقتصادي، اجتماعي و سياسي» مردم از فرهنگ آنها الهام ميگيرد، بنابراين باورهاي فرهنگي به همه مسائل و عرصههاي ديگر سايه مياندازد و مهمتر است.
فرهنگ است که بر رفتارهاي اجتماعي مردم تأثير ميگذارد. فرهنگ عمومي کشور، از مهمترين مقولههايي است که با تکتک افراد جامعه سروکار دارد. براي ارتقاي فرهنگ عمومي جامعه، که اکنون دستخوش تغييراتي به واسطه تأثيرگذاري فرهنگ مهاجم، قرار گرفته است، نيازمند تقويت و بازآفريني فرهنگ ايراني ـ اسلامي در افکار عمومي جامعه هستيم.
فرهنگ متخاصم و مهاجم که به فرهنگ ارزشمند ما شبيخون زده است، در پي آن است تا هر آنچه که براي ما ارزشي است، بيارزش جلوه دهد وهر آنچه که در فرهنگ آنها به عنوان ارزش معرفي ميشود، به جامعه ما تزريق شود.
اين اقدام از سوي فرهنگ مهاجم دو دليل دارد. نخست جلوگيري از تأثير فرهنگ اسلامي بر جوامع آنها و دوم تخريب فرهنگ خودي و تأثير بر افکار عمومي جامعه براي همراهسازي و همخواني مردم با فرهنگ مهاجم. اين دو راهبرد اصلي، براي رسيدن به هدف نهايي که همانا، متزلزل کردن ارزشهاي انساني و اسلامي و اضمحلال فرهنگي جوامع ارزشي است، دنبال ميشود.
سبک زندگي ايراني ـ اسلامي، نوع پوشش، شيوههاي مصرف، رفتارهاي اجتماعي، حتي ريزترين و شايد کماهميتترين رفتارها مورد توجه فرهنگ مهاجم است.
اگر به برنامههاي ماهوارهاي شبکههاي گوناگون و فراوان فارسي زبان توجه کرده باشيد، دشوار نخواهد بود که به سادگي متوجه خواهيد شد، چگونه برنامههاي آن شبکهها زيرکانه و موذيانه هر آنچه که فرهنگ ارزشمند ايران اسلامي در خود دارد، مورد تهديد، تضعيف، تمسخر و تخدير قرار ميگيرد.
تنها نيازمند آن است که آن برنامهها و سريالهاي پرطمطراق را به چشم يک برنامه سرگرمکننده نگاه نکنيد و با کمي تعمق و دقت، متوجه خواهيد شد که چه چيزي را هدف قرار داده است، آنگاه پي به اهداف پليد آنها خواهيد برد.
آگاهي بخشي و اطلاعرساني يک وجه مقابله با چنين تهاجمي است، اما مهمترين ابزار براي مقابله با تهاجم و شبيخون فرهنگي گستردهاي که اکنون عليه ما وجود دارد، عقلانيت و بصيرت است که بايد به کار گرفته شود. وجه تمايز انسان و حيوان در عقل و منطق اوست.
آيا عقل و منطق حکم ميکند در جامعه بشري که اشرف مخلوقات است، همجنسگرايي عادي جلوه داده شود؟ آيا اخلاق و غيرت، اجازه ميدهد فرهنگي در جامعه ارزشمند رواج يابد که اجازه دهد، زني شوهردار با مردي ديگر رابطه برقرار کند؟ اين نمونهها و بسياري موارد ديگر را ميتوان از شبکههاي گوناگون ماهوارهاي ديد. سادهانگاري است که از کنار آن بيتوجه عبور کنيم و بيتفاوت نسبت به اعضاي خانواده به ويژه کودکان و نوجوانان خود، از هر آنچه که تخريب و تهديد است، بگذريم. اگر چنين کنيم، عقل را به کار نگرفتهايم و خود را در ورطه نابودي انداختهايم كه نتيجه آن اين خواهد بود كه دامن جامعه را نيز خواهد گرفت.
* سردبیر سیاست روز