سونامی بیماریهای کلیوی در راه است

دكتر سيد احمد تارا مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی حدمات بالینی وزارت بهداشت، ضمن تاکید بر انجام آزمایشات تشخیص دیابت و اندازه گیری مرتب فشارخون در دوران میانسالی جهت پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیوی، عنوان داشت: اگر مردم به سلامت کلیه های خود توجه نکنند، در آینده شاهد تعداد بیشتری بیمار دیالیزی و پیوند کلیه در کشور خواهیم بود.

به گفته وی، بر اساس استانداردهای جهانی، هر سال بین 15 تا 17 درصد به تعداد بیماران دچار نارسایی حاد کلیه در کشورهای مختلف دنیا اضافه می شود. لذا، با توجه به اینکه بیماریهای غیرواگیر از جمله دیابت و فشارخون در کشور شیوع بالایی دارند، در صورتی که پیشگیری و کنترل درستي از اين بيماريها انجام نشود، شاهد افزایش بیماران جدید مبتلا به نارسایی حاد کلیوی و دیالیزی خواهیم بود. 

حدود 24 هزار بیمار کلیوی کشور در حالی گیرنده خدمات دیالیز هستند که نرخ رشد جمعیت بیماران دیالیزی حتی از نرخ رشد جمعیت کشور هم پیشی گرفته و به اذعان مسئولان وزارت بهداشت، نرخ رشد جمعیت بیماران کلیوی 8 برابر نرخ رشد جمعیت کشور است. از طرف دیگر دو بیماری "فشار خون" و "دیابت" عامل اصلی ابتلا به بیماریهای کلیوی و دیالیزی شدن 50 درصد این بیماران است. در حال حاضر نیز حدود 4500 دستگاه دیالیز در کشور فعال و مشغول خدمت رسانی دیالیز خونی است. حدود 477 بخش دیالیز هم به صورت دائم یا اورژانس خدمات دیالیز را به این بیماران ارایه می‌دهند. در این میان حدود یک هزار و 340 بیمار نیز دیالیز شکمی (صفاقی) داریم که با در اختیار گرفتن محلول‌های دیالیز در منازل خود دیالیز می‌شوند.

همچنین به طور میانگین سالانه 2400 پیوند کلیه در کشور انجام می‌شود که حدود 40 درصد آن از مرگ مغزی و 60 درصد نیز از افراد زنده است. این درحالیست که به اذعان مسئولان وزارت بهداشت برای برخورداری از شرایط خوب باید بیشترین میزان پیوند کلیه از مرگ مغزی باشد و پیوند از زنده به حداقل برسد.

دکتر حمید رجلانی کارشناس دیالیز اداره پیوند و بیماریهای خاص وزارت بهداشت درباره تامین داروها و دستگاههای دیالیز مورد نیاز این بیماران طی‌ سالهای 91 و 92 گفت: طی دو سال گذشته تمام عرصه‌های تجهیزات پزشکی با یک سری رکود و مشکلات روبرو بودند اما می‌توان گفت که این کمبودها در حوزه دیالیز بسیار کم بود. البته این موضوع به معنی آن نیست که در حال حاضر هیچ کمبود یا مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

وی نرخ رشد بالای جمعیت دیالیزی‌های کشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: در حالی که نرخ رشد جمعیت کشور 1.3 درصد است، نرخ رشد جمعیت دیالیز کشور حدود 10 درصد؛ یعنی حدود هشت برابر نرخ رشد جمعیت کشور است. بنابراین باید در ارتباط با خروجی بیماران دیالیزی از وضعیت دیالیز به "پیوند کلیه" بسیار کار شود. البته این امر نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.

رجلانی با بیان اینکه رویکرد وزارت بهداشت در رابطه با "پیوند اعضا" عمدتا به "پیوند از خویشاوند" و "پیوند از مرگ مغزی" بازمی‌گردد، ادامه داد: یعنی دو رویکرد صد درصد انسان دوستانه و خداپسندانه. اگر این دو رویکرد در کشور ترویج یابد، طبیعی است که می‌توانیم بار دیالیز را در کشور کاهش دهیم. پیوند کلیه بهترین راه درمان بیمار دیالیزی است. به این ترتیب هم بیمار به زندگی خود بازمی‌گردد و هم اهداف انسان دوستانه و خداپسندانه مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.

وی با تاکید بر لزوم انجام اقدامات جدی در زمینه پیشگیری و فرهنگسازی پیوند در زمینه بیماری‌های کلیوی ادامه داد: 50 درصد بیماران دیالیزی از دو بیماری "فشار خون" و "دیابت" رنج می‌برند. بنابراین با اطلاع رسانی، کنترل و درمان به موقع و موثر این دو بیماری می‌توان ورودیهای بیماران دیالیزی را کاهش داد. بنابراین باید در زمینه مسایل پیشگیری، درمان مناسب دیابت و فشار خون و گسترش فرهنگ پیوند از خویشاوند و پیوند از جسد فعالیت زیادی صورت گیرد.

رجلانی در این باره افزود: در چنین شرایطی هر چه که در زمینه دستگاه، دارو، پزشک و... کار شود بالاخره این رشد حدود 10 درصدی روزی ما را زمین‌گیر کرده و نخواهد گذاشت به ارایه خدمت مناسب و شرایط ایده‌ال درمانی برسیم. به همین دلیل در حوزه بیماری‌های کلیوی و دیالیز باید رویکردمان به گسترش دو فرهنگ "پیشگیری" و پیوند در کشور باشد.

وی به گشایش‌های در حال انجام برای تامین ماشین دیالیز در کشور اشاره کرد و گفت: در زمینه تامین ماشین دیالیز گشایش‌های خوبی در حال انجام است. در صورت تحقق بودجه‌های مصوب در قانون بودجه 93، می‌توان طی سال 93 کمبودهای حدود دو تا سه سال گذشته را جبران کرد تا کشور از رنج کمبود ماشین دیالیز رهایی یابد.

داریوش آرمان عضو هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران کلیوی، شعار امسال روز جهانی کلیه را "سالمندی و پیشگیری از بیماریهای کلیه" عنوان کرد و گفت : با توجه به پیر شدن آینده جمعیت کشور ، بیماریهای مزمن و حاد کلیه در کمین میانسالان و سالخوردگان ایران قرار دارد.

وی گفت: توصیه فدراسیون جهانی کلیه و انجمن حمایت از بیماران کلیوی کشور این است که مردم به ویژه سالمندان و میانسالان حداقل یک بار در سال آزمایش ساده ادرار و قند خون بدهند و فشار خون را هم ارزیابی کنند.

آرمان با بیان اینکه ایران از جمله کشورهای با ریسک بالای ابتلا به بیماریهای کلیه است، اظهارداشت: ایران در منطقه گرم و خشک قرار دارد و از سوی دیگر فرهنگ مصرف مایعات سالم از جمله آب همچنان ضعیف است.

وی با بیان اینکه 10 میلیون نفر از جمعیت ایران دیابتی و 15 میلیون نفر هم فشار خون دارند، گفت: در زمان حاضر 24 هزار بیمار دیالیزی و بیش از 33 هزار پیوند کلیه در کشور داریم که اگر مردم سلامتی کلیه خود را جدی نگیرند در سالهای آینده با سونامی بیماریهای کلیه مواجه خواهند شد.