زارع: ایران پتانسیل وقوع زلزله 10ریشتری را ندارد

به گزارش بولتن نیوز، دکتر مهدی زارع سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا درعین حال گفت: در بدترین سناریو ممکن و در اثر جنبانده شدن کل گسل ساحلی مکران در حدود 900 کیلومتر (از ساحل جاسک تا ساحل کراچی در پاکستان) می توان انتظار رخداد زمین لرزه ای با بزرگای 9 ریشتر را در سواحل جنوب شرقی ایران نیز داشت.

بعد از زمین لرزه 7.8 ریشتری شهر گشت سراوان ( استان سیستان و بلوچستان) در 27 فروردین ماه امسال ، این سوال مطرح شد که بزرگترین زمین لرزه قابل رخداد در فلات ایران چه زمین لرزه ای و با چه بزرگایی خواهد بود و آیا فلات ایران این پتانسیل را دارد که شاهد یک زلزله با بزرگای 10 ریشتر باشد ؟

دکتر زارع در جواب این سوال گفت: نخستین گام برای پاسخ به این سوال بررسی گذشته تاریخی مناطق زلزله خیز ایران است .با مرور تاریخ زمین لرزه های ایران متوجه می شویم که در سال 855 میلادی در قومس – محدوده ای که امروز شهر دامغان در استان سمنان قرار دارد - زمین لرزه ای مهیب و بسیار مخربی رخ داد که عملا تمام منطقه را تخریب کرده است.

وی افزود: پروفسور نیکلاس آمبرسیز و چارلز ملویل در کتاب تˈاریخ زمین لرزه های ایران ˈ با توجه به گستردگی خرابی ها ، بزرگای 8.0 ریشتر را برای سال 855 میلادی برآورد کردند.



*** تاثیر ابعاد گسل در بزرگای زمین لرزه

دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تهران ، گفت : مساله مهم بعدی طول و ابعاد پهنه گسل زمین لرزه ای است که در یک رخداد به صورت ناگهانی می تواند در یک ناحیه گسیخته شود.

در مورد منطقه جنوب البرز با توجه به وجود گسل آستانه در حدود 15 کیلومتری شمال دامغان ، برای اینکه زمین لرزه ای با بزرگای 8.0 ریشتر در این ناحیه یا هر ناحیه دیگری از ایران ایجاد شود ، برپایه دانسته های ما رخداد گسلشی به طول حدول 170 کیلومتر آن هم به صورت ناگهانی و نه در چند زلزله پی در پی و یا چند زمین لرزه و پس لرز های آن ضروری است.

گسل یا گسله ( Fault) به شکستگی هایی اطلاق می شود که سنگ های دو طرف صفحه شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت کرده باشند. این جا به جایی می تواند از چند میلی متر تا صدها متر باشد. انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل های فعال ، عامل وقوع اغلب زمین لرزه ها است.



*** طول گسلش های(رخدادهای گسلی) ایران کمتر از 150 کیلومتر

دکتر زارع اظهار داشت : دانسته های ما از زمین لرزه های ایران و گسل های زمین لرزه ای ایران رخداد زمین لرزه ها با گسلش در یک رخداد و طول کمتر از 150 کیلومتر را به صورت یک قطعه یا segment تایید میکند.

مثلا زمین لرزه 31 خرداد سال 69 منجیل با بزرگای 7.3 ریشتر گسلشی در حدود 80 کیلومتر داشته است.

رئیس مرکز پیش بینی زلزله پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی تاکید کرد : اگر زمین لرزه ای با بزرگای 8.0 ریشتر بخواهد در فلات ایران رخ دهد لازم است گسلشی ناگهانی به طول حدود 170 کیلومتر رخ دهد و برای زمین لرزه ای با بزرگای 9.0 ریشتر لازم است طول این گسلش در یک رخداد تنها حدود 400 کیلومتر یا بیشتر باشد.

در مواردی که تاکنون در فلات ایران مطالعه شده است ، رخداد گسلشی در یک رخداد با طول بیش از حدود 120 کیلومتری بررسی یا گزارش نشده است.

وی ادامه داد : البته رخداد زمین لرزه ها در منطقه مکران نشان می دهد که با وجود رخداد زمین لرزه ای با بزرگای بیش از 7.5 ریشتر در ناحیه ساحلی یا داخل رشته کوه مکران گسلشی با ابعادی که طول مستقیم یک قطعه آن بین 120 تا 150 کیلومتر باشد ممکن است رخ داده باشد .



*** 8 ریشتر حداکثر بزرگای زلزله شمال و جنوب رشته کوه های البرز

دکتر زارع گفت : نکته سوم که می توان به آن توجه کرد ، بزرگای زمین لرزه ها را می توان از مساحت و ابعاد زمین لغزشهای بزرگ روی گسلها نیز تخمین زد.

به عنوان مثال ، در محدود شمال و جنوب البرز، با زمین لغزش های بزرگ موجود بر روی گسلهای فعال نظیر گسل های شمال البرز ، گسل مازندران ، و گسل مشا و گسل شمال تهران چه بسا زمین لرزه هایی با بزرگای حداکثر 7.5 تا 7.7 ریشتر را بتوان در این محدوده ها برآورد کرد.

بنابراین یزرگترین زمین لرزه های رخ داده در فلات ایران بر پایه طول گسلش ممکن در یک رخداد ، اندازه هایی در حدود 8.0 ریشتر یا کمتر داشته اند.



***نوار پیرامونی اقیانوس آرام محل موقوع زلزله های مهیب

دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تهران به تاریخچه بزرگترین زلزله دنیا اشاره کرد و گفت : بزرگترین زمین لرزه دنیا که ثبت دستگاهی هم دارد زمین لرزه 22 مه 1960 (اول خرداد 1339) در منطقه ساحلی شیلی در پهنه فرورانش با بزرگای 9.5 ریشتر است.

زمین لرزه های بزرگ دیگر دنیا که بزرگایی بین 8.5 تا 9.5 ریشتر داشته اند بیشتر در نواری پیرامون اقیانوس آرام رخ داده اند که زمین شناسان و زلزله شناسان به آن حلقه آتش می گویند.( زمین لرزه 26 دسامبر 2004 باندا آچه اندونزی و زمین لرزه 11 مارس 2011 که هر دو بزرگای 9.0 ریشتر داشتند و هر دو با سونامی بزرگی هم همراه شدند).



*** حداکثر بزرگای زمین لرزه تهران

دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تهران در مورد حداکثر بزرگای قابل پیش بینی برای زمین لرزه تهران گفت : احتمال دارد بزرگترین زمین لرزه قابل رخداد ،در گسل واقع در محدوده 100 کیلومتری تهران ، بوقوع پیوندد. زمین لرزه ای احتمالا با بزرگای 7.5 ریشتر زیرا این منطقه سابقه بروز زلزله ای با بزرگای بین 7 تا 8 ریشتر را در هر 200 سال یکبارداشته است.