شهیدحقانی؛ مردی که ز حق ارجعی شنید!

گروه سیاسی، اگر بگوییم شهید آن کسی است که در راه حق و حقیقت جانش را فدا می کند و باز اگر بگوییم شهید واقعی آن کسی که برای اثبات حقانیّت هدف و راهش است که شهید می شود، می توانیم نتیجه بگیریم که ارزش واقعی در دل همین حقانیّت و حقیقت نهفته است و هر کس که قطره ای از اقیانوس حقیقت چشیده باشد، هیچ گاه نه با چیز دیگری سیرآب می شود و نه اساساً چیزی جز سیرآب شدن با اقیانوس حقیقت را طلب می کند!

گزارش بولتن نیوز، تاریخ تشیع همواره شاهد حضور عالمان گرانقدری بوده که برخی از آنان درعین برجستگی در عرصه به علمی و دینی و حوزه اندیشه اسلامی، در صحنه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی نیز نقش حساس تعیین کننده و غیرقابل انکاری داشته اند.

 این درحالی است که مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، با نشر اسناد باقی مانده در بایگانی سازمان اطلاعات و امنیت رژیم شاهنشاهی، موسوم به ساواک، یکی از اهداف خود را، روشنگری و آگاهی بخشی در راستای تبیین تاریخ معاصر و معرفی چهره های تاثیر گذار در جریان انقلاب اسلامی می داند، چندی است به مناسبت فرارسیدن ایام الله دهۀ مبارک فجر، پروندۀ جدیدی در بولتن نیوز جهت معرفی برخی از شخصیت های انقلابی به استناد کتب و مطالبی که توسط "مرکز اسناد تاریخی" در مجلدهای متعدد و تحت عنوان "یاران امام به روایت اسناد ساواک" به طبع رسیده، را آغاز نموده ایم و اکنون در این گام به سراغ شهیدحجت الاسلام غلامحسین حقانی رفتیم که یکی از مبارزان انقلابی و یکی از یاران همیشگی امام(ره) می باشد که ملبس به لباس پرافتخار روحانیت است و شخصیت روحانی و پاک او سرآمد کسان بوده و هست.

حقانی نیز همچون بسیاری از روحانیون عالمی که از مراتب بالای علمی برخواربودند و فعالانه در مبارزات سیاسی در کنار امام می جنگیدند، همیشه و در همه حال آماده مبارزه با ظلم و جور بود و تا لحظۀ شهادت، لحظه ای دست از مبارزه اش نکشید.

او نیز مانند عالمانی که بنا بر ضرورت پا را از حلقه های مباحث فقهی، کلامی و اصولی فراتر گذاشته و درکنار احیای حوزه های علمیه، تربیت طلاب و تاسیس مدارس علمی، توجه جامعه را به اخلاق و عرفان و دیگر عرصه های اجتماعی به قصد دفاع از کیان اسلام و مردم مسلمان و مقابله و قیام علیه بدعت ها، کژی ها و ظلم ها گذاشتند، عالمی انقلابی و مبارز بود. بزرگان مسئولیت شناس و متعهدی که همتشان را مصروف شناخت روش و سیره علمای سلف صالح خود و احیای آن ها در جامعه طاعوت زده زمان خود نمودند.

آری مطالعه شناخت زندگی چنین عالمانی عبرت و پندگران بهایی است برای صاحبان خرد و اندیشه، طلاب و فضلاء‌ حوزه های علمیه، دانش جویان و مربیان تا از طریق عاشقان حوزه حقیقت مسیر هدایت و رشد کمال خویش را بشناسند و از زندگی پرفراز و نشیب آنان سرمشق و الگو برگیرند.

کتاب حاضر مجموعه اسناد ساواک می باشد که در پروندۀ شهیدی عزیر که سالیان دراز در خدمت اسلام بوده و در دوران انقلاب اسلامی مجاهدات او در راه انقلاب او در راه انقلاب بر همگان روشن است. عالمی که به تقوا و حسن عمل و استقامت و تعهد در راه هدف شناخته شده بود. عالمی که در تربیت طلاب و اداره مدارس دینی کوشا و متبکر بود.

در سی و پنجمین کتاب از مجموعه کتب یاران امام به روایت اسناد ساواک به تماشای اسناد مبارزاتی شهید حجت الاسلام حاج شیخ غلامحسین حقانی می نشینیم. اندیشمند فرزانه ای که بخشی از رسالت خود در مسیر مبارزه با ظاغوت را از راه قلم و نوشتار به انجام رسانید. حضور چشمگیر وی در فعالیت های موسسه در راه حق که در آن سال ها یکی از مراکز تبیین و تبیغ معارف دینی بود، بیانگر گسترۀ اقدامات و تلاش های ایشان بود.

ایراد سخنرانی های کوبنده و افشاگرانه علیه رژیم، همکاری و هماهنگی با سایر مبارزین بخشی دیگر از مجاهدت های وی را تشکیل می دهد و این کتاب در پی آن است تا با انتشار اسناد_پروندۀ انفرادی این شهید والامقام_ گامی دیگر در مسیر تبیین تاریخ مبارزات روحانیّت و آشنایی نسل جوان با یکی دیگر از رهروان راه امام خمینی(ره) برداریم.

شهيد حجت الاسلام و المسلمين غلامحسين حقانی مردی از تبار شهدای هفت تير

حجت الاسلام و المسلمين غلامحسين حقاني عالم مبارز، انديشمند، نويسنده، مترجم، زندانی سياسی (1350-1357) در 1320/1/4 در شهر قم متولد شد. پدرش حجت الاسلام شيخ محمد حقانی از روحانيون زاهد و وارسته قم بود. تحصيلات خود را در مدرسه مروی و سپس مدتی در مدرسه دين و دانش تحت مديريت شهيد آيت الله دكتر سيدمحمد بهشتي به پايان رساند.

دروس خارج و فقه و اصول را درمحضر حضرات آيات عظام امام خميني(ره)، سيد محمد باقر سلطاني، سيد محمد محقق داماد، شيخ مرتضي حائري يزدي، شيخ عباسعلي شاهرودي، سيد محمد رضا گلپايگاني، شهيد مرتضي مطهري فراگرفت. فعاليت تحقيقاتي را از سال 1343 درموسسه راه حق و اصول دين آغازكرد و با تأسيس مجمع علمي اسلام شناسي در دهه 1340 توسط شهيد آيت الله دكتر محمد مفتح به آن مجموعه پيوست و تحت نظر ايشان چند رساله تحقيقي تدوين و تأليف نمود. مبارزات سياسي را از آغاز نهضت امام شروع و در سالهاي 1344 عليه كاپيتولاسيون و در اعتراض به تبعيد امام خميني(ره) در سمنان سخنراني نمود كه باعث اخراج ايشان از شهر گرديد.

در شيراز اعلاميه نشر داد و نوارهاي سخنراني امام را پخش مي نمود كه در 1345/2/15 در اين رابطه دستگير و روانه زندان شد و در 1350/7/11 پس از تحمل شكنجه هاي طاقت فرساي زندان آزاد گرديد. شهيد حقاني يكي از وعاظ فعال، پرجوش و خروش بود كه منبرهايش در بيداري و روشنگري نقش برجسته اي داشت. از اسناد ساواك، گزارشات متعددي را در رابطه با وي مي توان يافت، در جريان جشن هاي 2500 ساله بار ديگر دستگير و پس از چندي آزاد شد.

در شهريور 1352 به اتهام همكاري با سازمان مجاهدين خلق دستگير و در زندان كميته مشترك ضدخرابكاري متحمل انواع و اقسام شكنجه هاي غيرقابل توصيف شد و در مرداد 1356 پس از سي ماه بازداشت آزاد گرديد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي مدتي حاكم شرع استانهاي سيستان و بلوچستان، هرمزگان، بود در سال هاي (1358-1360) در برابر حركت های جريانات ضدانقلابی چپ و راست خاصه حركت انحرافی ليبرال های مواضع منطبق با خط امام داشت در 1359/2/6 شورای هماهنگی تبليغات اسلامی را تأسيس و به اعزام مبلغان به كشورهای مختلف پرداخت تشكيل كلاس های درس در حوزه، برگزاري كلاس هاي عقايد در حزب جمهوري اسلامي، تدريس در دانشگاه تربيت معلم ازجمله فعاليت های ايشان بود.

در 7تير 1360 در حالي كه كنار شهيد آيت الله دكتر بهشتي و 70 تن ديگر مشغول بررسي اوضاع مملكت بودند با توطئه منافقين به شهادت رسيدند.

به روايت اسناد ساواك :
اولين سند در مورد ايشان به تاريخ 1344/10/23 مربوط به سخنراني در سرخه شهرستان سمنان پيرامون مسائل مملكت و دعا براي بازگشت امام خميني(ره) است و آخرين سند مربوط به 1357/1/22 پيرامون گذرنامه و اجازه خروج از مملكت در پرونده كلاسه ايشان در ساواك كه به صورت كتاب منتشر شده است موضوعات متعدد و متنوع براي تحليل تاريخ سياسي، عملكرد، رژيم پهلوي روند نهضت اسلامي مقاومت و استقامت شهيد حقاني فشار ساواك و بازجويي وجود دارد از جمله روش پرويز ثابتي مديركل اداره سوم ساواك و مدير كل اداره يكم كه در برخورد با شخصيت هاي و نيروهاي مذهبي از يك سو به عنوان «شخص دوم ساواك» و «مقام امنيتي» عمل مي نمود با توجه به جايگاه ساواك سياست رژيم پهلوي عليه شخصيت ها و جريانات مذهبي - سياسی و ازسوی ديگر به دليل وابستگي به تشكيلات بهائيت و ارتباط تنگاتنگ كه وي دركنار امير عباس هويدا نخست وزير و هم مسلك خود داشته و نهايتاً ارتباط با دو سيستم اطلاعاتی موساد و سيا كه پس از پيروزي انقلاب مدتی در اسرائيل سپس به آمريكا می رود و در طی سه دهه واپسين مسلماً بايد در خدمت سازمان جاسوسی سيا باشد كه هست.

اما دستورات، نظرات طرح هاي وي را مي توان در جاجاي اسناد مبارزان ديد. از جمله در اسناد شهيد حجت الاسلام والمسلمين غلامحسين حقاني كه بايد امروزه در تاريخ نگاري تاريخ پژوهي معاصر درباره رژيم پهلوي خاصه ساواك و عنصري را در جايگاه و موقعيت خودش مورد بررسي قرار داد در اينكه آيا از وي در ساواك پرونده اي وجود دارد يا خير زواياي عملكرد امثال سرلشكر حسن پاكروان، سرلشكر نعمت الله نصيري، سرلشكر احساني، مولوي، آرشام بايد از نظريه ها گزارشات دستورات و فرامين به شخصيت پنهاني آنها پي برد. در مجموعه اسناد شهيد حقاني موارد متعددي نام ثابتي آمده است كه براي اختصار ما به چند نمونه اشاره مي كنيم. اميد است در آينده پيرامون شخصيت و مبارزات اين روحاني وارسته بتوانيم متن كاملتري ارائه دهيم.

در سال های(1346-1350) ثابتي رئيس اداره يكم عمليات بوده همزمان اداره كل سوم به رياست ناصر مقدم رئيس بعدي ساواك اداره می شد . شهيدحقانی تقاضای صدور گذرنامه دارند. به دليل اين كه قبلا بطور غيرمجاز به عراق سفر كرده بودند موافقت نمي شود. گزارش بعدي پيرامون سخنراني حجت الاسلام حقاني عليه اسرائيل و دعا براي امام خميني(ره) بود. احضار ايشان در 1347/1/16.

در 1347/8/27 رئيس بخش در خواست شهيد حقاني در مورد گذرنامه ارائه سوابق ايشان و فعاليت ها عليه رژيم سخنراني عليه اسرائيل و در حال حاضر ازطلاب ناراحت و افراطي مي باشد كه اكثراً بين تهران و قم مسافرت مي نمايد و نهايت مصلحت نمي باشد. در دهه 1350 كه ثابتي به رياست اداره كل سوم مي رسد دستور مي دهد (1352/6/8) چگونگي وضعيت نامبرده فعاليت هاي مضره همكاري با عناصر ناراحت مشخص نمودن فعاليت ها و ارتباطات و محل سكونت.

ثابتی به رياست ساواك قم در تاريخ (1352/11/30) مي نويسد با توجه به سوابق قبلي خود با شكلي جديد و با رعايت پنهان كاري بيشتر دنبال نمايد خواهشمند است دستور فرمائيد اولا به نحو غير محسوس پيرامون وضعيت كنوني مشاراليه از نظر شركت در اقدامات براندازي تحقيق به عمل آورده و ثانيا ً با استفاده از كليه امكانات موجود و به ويژه از طريق توجيه و هدايت هرچه بيشتر منابع و بهره گيري مناسب از و جود آنها اعمال و رفتار اين شخص را تحت مراقبت قرار دهيد و نتايج بدست آمده را در حداقل سه ماه يكبار به اين اداره كل اعلام نمايند. از مركز به ثابتي اعلام مي شود(1354/1/31) كه حقاني در بندرعباس نيست و به قوي در قم سكونت دارد. اين در حالي است كه ساواك از محل زندگي شهيد اطلاعي بدست نياورده است ثابتي دستوري ميدهد كه فرزند ايشان محمد حقاني كه از طلاب ناراحت حوزه علميه قم مي باشد و در شهر سيرجان نزد محمد نصيري سالاري و يا سيد علي غيوري بسر مي برد. پيرامون چگونگي امر تحقيق و در صورتي كه مشاراليه در آن منطقه بود نسبت به دستگيري وي اقدام و او را بوسيله شهرباني در اختيار كميته مشترك ضدخرابكاري مركز قرار دادند. در آن دوران آرشام رئيس ساواك كرمان نيز در شمار جلادان رژيم پهلوي و از عناصر وابسته به سياست انگلستان بود. پس از دستگيري محاكمه در 1354/2/3 ثابتي طي گزارشي به رياست اداره دادرسي نيروهاي مسلح شاهنشاهي (دادستاني) با عنوان تعداد چهار برگ اوراق تحقيقاتي از نامبرده بالا كه به اتهام اقدام عليه امنيت داخلي كشور بازداشت گرديده است به پيوست ايفاد مي گردد. حتماً ياد آور مي شود: اوراق ارسالي را جهت ادامه تحقيقات و تكميل پرونده اتهامي به اين سازمان اعاده فرماييد .
حجت الاسلام و المسلمين حقاني در كميته مشترك زير سخت ترين شكنجه ها قرار مي گيرد. ثابتي طي گزارشي به رياست ساواك تهران می نويسد: بازجويی از نامبرده در جريان می باشد و پس از تكميل پرونده مشاراليه از جانب كميته مشترك ضدخرابكاری فتوكپي گزارش بازجويي وي به آن ساواك ارسال خواهد شد. (1354/2/29)

در تاريخ (1354/9/17) ثابتی طي گزارشی به رياست ساواك قم در مورد شهيد حقاني مي نويسد: " بدين وسيله چهار برگ فتوكپي گزارش بازجويي جهت اطلاع و بهره برداري به پيوست ايفاد مي گردد و سرانجام كار وي نيز متعاقباً اعلام خواهد شد. روند بازجويي شكنجه، زندان همچنان ادامه داشته و ثابتي در تاريخ "2535/1/25"(1355) به رياست ساواك قم اعلام مي دارد: " برابر اعلام اداره دادرسي نيروهاي مسلح شاهنشاهي نامبرده به دوازده سال حبس جنايي درجه 2 محكوم و قطعيت آن نيز اعلام گرديده است. سپس در (29/6/ 1355) ثابتي در مورد انتقال زندانيان مشروطه زير كه تحقيقات آنان خاتمه يافته دستو رمی دهد:

درمعيت مأمورين اين كميته(كميته مشترك ضدخرابكاری) اعزام و معرفی شوند:
غلامحسين حقانی بند 2 -اتاق 1
عباس دوزدوزانی    بند 2 -اتاق 1
 
ثابتی در (1356/6/5) اوج مبارزات ضد استبدادی و ضد استعماری جامعه ما از يك سو و طرح حقوق بشر در رسانه ها ازسوی ديگر به دنبال آزادی بخشی از زندانيان بوده لذا به بهانه فرمان مطاع شاهنشاه آريامهر به مناسبت قيام ملّی 28مرداد، كيفر دوازده سال حبس جنايی درجه2 غلامحسين حقانی به دوسال و چهارماه و ده روز حبس جنايی درجه 2تبديل و درتاريخ(1356/5/27) از زندان آزاد شده است. سپس ثابتی به ساواك قم دستور می دهد: "خواهشمنداست، دستور فرمائيد از اعمال و رفتار ياد شده مراقبت و نتايج حاصله را اعلام نماييد."

 اگرچه بايد درميان كتب و اسنادحتی مربوط به شخصيتهای ديگر، روز شمار انقلاب اسلامی مسئله شهيدحجت الاسلام و المسلمين غلامحسين حقانی را پيگيری نمود اما اين متن و ديگر كتب اسنادی، نشانگر بخشی از جايگاه و عملكرد ثابتی است.

اگرچه موضوع ساواك زندان شكنجه، رؤسای ساواك خود نياز به يك تحقيق جامع دارد ولی به نظر می رسد، موردی هم می توان مقدمۀ آن را فراهم كرد و کتاب مورد بحث در حکم منبعی قابل استناد برای تحقیق درخصوص این مبارز انقلابی و دیگر یاران امام در مسیر مبارزه برای سرنگونی رژیم طاغوتی پهلوی می باشد.

زندگی نامه

سابقه مبارزاتی: آغاز نهضت انقلاب به رهبري حضرت امام خمينی(ره)، تهيه و انتشار اعلاميه های حضرت امام راحل،‌ حضور در شهرهای مختلف مانند سمنان، شيراز و بندرعباس با هدف مبارزه با رژيم،‌ دستگيری و تحمل زندان های مخوف شاه، افشاگری ماهيت رژيم اشغالگر قدس، تهيه نامه ها و اعلاميه های مختلف در دوران انقلاب، ممنوعيت از منبر در زمان ديكتاتوری پهلوی.

كار تشكيلاتی: بنيانگذاری موسسه در راه حق و اصول دين با همفكری اساتيد و فضلای حوزۀ علميه قم،‌ تأسيس شورای هماهنگی انقلاب اسلامی، اعزام سفيران تبليغی به كشورهای مختلف و با هدف اعلام پيام انقلاب به گوش جهانيان، عضو اصلی و تأثير گذار «مجمع علمی اسلام شناسی»‌

مسئوليت ها:‌ تدريس در حوزه های علميه و دانشگاه تربيت معلم، همراهی با علماء و فضلای حوزه علميه قم در تأسيس دفتر تبليغات اسلامی قم،‌ نماينده امام و رياست دادگاه و حاكم شرع در استانهاي سيستان و بلوچستان و هرمزگان، امام جمعه شهر بندرعباس، عضويت در شورای عالی تبليغات اسلامی و رياست آن، نماينده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی

آثار علمی: تأليف كتاب اسلام پيشرو نهضت ها، تأليف ده ها مقالات متعدد و نشر آن
 
«از قبل از انقلاب در همين شهر[بندرعباس]، مردم مؤمن، جوانان پر شور، در خط انقلاب و امام اقدامات موثری داشتند كه به جاست من از شهيد «حقانی» آن روحانی سخت كوش و علاقه مند كه مقداری از عمر خود را در اينجا گذراند و قبل از انقلاب سازماندهی مبارزات را كرد،‌ ياد كنم»       

                                                                                                                                                                  «مقام معظم رهبری»

تولد تا جوانی
حجت الاسلام والمسلمين حاج شيخ غلامحسين حقاني،‌ چهارم فروردين سال 1320(هـ.ش) در خانواده اي مذهبي در شهر خون و قيام قم متولد شد. پدرش حجت الاسلام والمسلمين شيخ محمد حقاني از روحانيان زاهد و خوشنام حوزه بود. شهيد غلامحسين حقاني در سنين كودكي به همراه خانواده به تهران هجرت و در جنوب شهر و در حوالي دروازه غار، سكونت كردند. پس از ورود به تهران تحصيلات ابتدايي را آغاز كرد و پس از گرفتن مدرك ششم ابتدايي به جهت علاقه وافر خود و با تشويق پدرش به فراگيري علوم ديني روي آورد.

مرحوم پدر شهيد غلامحسين حقاني درباره دوران كودكي او چنين نقل می كند:
«او در دوران كودكي اخلاق حميده اي داشت و تا آنجا كه به ياد دارم در سني كه روزه گرفتن بر او واجب نبود، در ماه مبارك رمضان روزه¬دار بود. به عبادت و بندگي خداوند از همان كودكي دل داده بود و نمازش حتي الامكان قضا نمي شد.»

شهيد حقاني ابتدا مقدمات و ادبيات را در مدرسه حضرت آيت الله حاج شيخ احمد مجتهدي تهراني(ره) واقع در خيابان 15 خرداد(بوذر جمهري نو) و تحت نظر ايشان فرا گرفت و همزمان در حوزه علميه مروي تهران از محضر پدر بزرگوارش نيز بهره مند شد.
مبارزشهيد، پس از كسب علوم مقدماتی حوزه در سال 1335(هـ.ش) با موافقت پدرش به زادگاه خود يعني شهر مقدس قم بازگشت تا مرحله جديدي از تحصيل فقه پوياي شيعه را آغاز كند.

او در زمان تحصيل در حوزه پر خير و بركت قم در محضر حضرت امام خمينی(قدس سره الشريف)، آيت الله العظمی سيّدمحمّدرضا گلپايگانی، آيت الله محقق داماد، آيت الله عباسعلی شاهرودی،‌ آيت الله شيخ مرتضی حائری يزدی، آيت الله سيّدمحمدباقر سلطانی تلمذ كرد و با بهره مندی از بحر جوشان علوم و معارف اسلامی به درجه اجتهاد نائل آمد. همزمان با تحصيل در حوزه علميه قم،‌ تحصيل در مقطع متوسطه را در مدرسه دين و دانش قم تحت مديريت شهيد مظلوم آيت الله دكتر سيد محمدحسيني بهشتي به پايان رساند. شهيد حقانی در همين ايام بود كه با تهذيب نفس خود را براي جهاد اكبر و مبارزه با طاغوت آماده كرد.

شهيدحقانی در سال 1343(هـ.ش) همكاري خود را در موسسه «در راه حق» كه به همت جمعي از مدرسان حوزه علميه قم تأسيس شده بود، آغاز كرد. اين مركز كه شهيد حقانی يكی از اعضای موثر آن بود پاسخگويی به القائات و شبهات دينی را در رأس امور خود داشت.

در اين مركز دو نوع نشريه منتشر می شد:

الف: نشرياتی كه جنبه دفاعي داشت و پاسخ به شبهات مسيحيت بود.

ب: نشريات تبليغي با عنوان «اصول دين» كه مباني و اصول عقايد را به نسل جوان آموزش می داد. شهيدحقانی براي تاليف و تدوين اين جزوات كه بعدها در پی رواج تبليغات ماركسيست ها، رد نظريات ماركسيست ها و ماترياليست ها نيز در برنامه های موسسه قرار گرفت، روزانه چندساعت از وقت خود را صرف می كرد.

شهيدحقانی درباره موسسه در راه حق چنين مي گويد: «... ما در قم جلسه اي با شركت 50نفر از طلاب تهرانی تشكيل داده ايم و منظور ما اين است، همان گونه كه عوامل مسيحيت بر عليه اسلام تبليغاتی از راه قلم و نشريه انجام می دهند،‌ ما هم دور يكديگر جمع شويم و تعهد كرديم كه با تبليغات مسيحي به همان نحو يعني از راه حقانيت اسلام مبارزه كنيم. منظورم اين است كه همانطور كه مسيحي ها با انتشار جزوات مي خواهند مسيحيت را بر حق و اسلام را باطل قلمداد نمايند ما هم از راه استدلال و انتشار جزوات حقانيت اسلام را ثابت مي كنيم....»

شهيد حقاني در سالهاي اوليه دهه چهل هجري شمسي، همكاري خود را با «مجمع علمی اسلام شناسی» زير نظر شهيد آيت الله دكترمفتح آغاز كرد. وظيفه اصلی اين مجمع تدوين و انتشار كتب متعدد در مورد موضوعات متنوع ديني، تاريخي،‌اجتماعي و سياسي و تبيين چهره مترقي دين مبين اسلام بود. شهيد حقانی در مدت فعاليت در اين مركز با همكاري شهيد «محمد مصطفوي كرماني»  كتاب «اسلام پيشرو نهضت ها» را تأليف كرد.

ساواك رژيم پهلوي در خصوص اين كتاب چنين گزارش كرده است: «با توجه به اينكه سابقه اي از چاپ و انتشار كتاب مزبور به دست نيامده، يك جلد از‌آن از طريق ساواك تهران تهيه و مورد بررسي قرار گرفت. اين كتاب كه نوشته محمد مصطفوي كرماني و غلامحسين حقاني تهراني و زير نظر دكتر مفتح در چاپخانه علميه قم به چاپ رسيده، در صفحه اول آن تحت عنوان اهداء كتاب چنين نوشته شده است: به پايه گذاران و جانبازان نهضت اسلامي و ضد استعماري،‌ به دانشجويان غيور،‌ به روشنفكران بيدار اهدا می گردد. همچنين در سايرصفحات مزبور مطالب تحريك كننده، برخلاف مصالح كشور به تحرير در آمده... .

ساواك در ادامه نظريه اي را در اين موضوع ارائه كرده كه به شرح ذيل مي باشد:‌ در صورت تصويب از طريق بخش 324 نسبت به جمع آوري و جلوگيري از انتشار و چاپ كتاب مزبور اقدام شود.»

پايبندی به قانون، از ويژگی های بارز شهيد
قانون و التزام به اجرای كامل آن، بدون شك در پيشرفت هر جامعه،‌ توسعه و آباداني و برقراري نظم و امنيت و ارتقاء جايگاه آن در عرصه های بين المللی از اهميت به سزايی برخورداراست. نظام نوپای جمهوری اسلامی ايران در سال های نخست پيروزی انقلاب اسلامی، ‌با چالش های مختلفی مواجه بود و دشمنان خارجی و مزدوران داخلی آنان،‌ هر روز به شكل مختلفی سعی داشتند، قوانين برگرفته از احكام اسلامی ومصوبات مجلس را تضعيف و به زعم خويش نظام را ناكارآمد، جلوه دهند. در اين راستا مجلس به عنوان قوه مقننه و مرجع صدور قوانين نقش خوبی را در افشای ماهيت دشمنان و تقويت و نظارت برای اجرای آن داشت و نمايندگان مجلس نيز با هوشياری و تيزبينی اين موضوع را دنبال می كردند.

شهيدحقانی كه پس از پيروزی انقلاب اسلامی در نخستين دوره مجلس شورای اسلامی حضور داشت، برای حاكميت قانون تلاش گسترده ای را ايفاكرد. شهيدحقانی معتقدبود گروه های ماركسيستی به عنوان يك ايدئولوژی در ايران برای نظام خطر ندارند، برای اين كه اكثريت ملت ايران مسلمان هستند. آن چه می تواند مضرباشد گروهك های آمريكايی و روسی و ايادی داخلی آنان است كه می توانند از اين طريق به مقاصد شوم خود برسند. شهيدوالامقام حقانی، اجراي دقيق قانون را لازمه برخورد با اين گروهك ها مي دانست و مي گفت: «... يكی از مسايل مهم حاكميت قانون است، ما بايد قانون را دقيقاً و مو به مو انشاءالله اجرا كنيم و [مسير] را قانون اساسی برای ما مشخص كرده است و مجلس هم می تواند بسياري از مواردمبهم يا آن جايی كه لازم است توضيح دهد و تشريح كند و قانون وضع نمايد...»

شهيدحقانی با اشاره به برخی اقدامات ضدبشری گروهك های منافقين و طرد آنان ازسوی مردم فهيم ايران اسلامی، بر قاطعيت شورای عالی قضايی دربرخورد با اين عناصر خودفروخته و وابسته به امپرياليسم تأكيدداشت و معتقد بود: «... شورای عالی قضايی كه هم از حمايت مردم برخوردار است و هم حضرت امام تأكيدكرده اند، بر اساس قانون اساسی،‌ بايد به وظايفش عمل كند... و در برابر توطئه ها به هر شكلی و .... هر كسی كه می خواهد باشد با قاطعيت تمام عمل كند و اين تنها راهی است كه می تواند جلو اي نها را بگيرد. ما بايد متحد باشيم، البته وحدتي بر اساس ضوابط اسلامی و منطبق بر قرآن «لا تتخذوا ابطانه من دونكم و اعتصموا بحبل الله ...» «و اشداء علی الكفار رحماء بينهم»؛ بنابراين ما بايد با تمام نيروها متحد باشيم و در حاكميت قانون ... قدم برداريم.»

شهيدحقانی و نهضت حضرت امام خمينی(ره)
با آغاز قيام حضرت امام خميني(ره) شهيد حقاني، بطور منسجم به همراه روحانيت مبارز و مردم،‌مبارزه علني عليه رژيم را آغاز كرد. وي با سفر به شهرهاي مختلف مانند شيراز، بندرعباس، سمنان و... به ايراد سخنراني و تشكيل جلسات مذهبي مي پرداخت و مردم را به ايستادگي در برابر رژيم، تحت رهبري پيامبرگونه امام عظيم الشأن دعوت مي كرد. وي همچنين در طول نهضت انقلاب اسلامي به رهبري امام خمينی(ره) اعلاميه هايی كه از طرف مدرسين حوزه علميه قم منتشر می شد را امضاء می كرد.

نخستين دستگيری
در پی دستگيری شبكه ای از مبارزين سياسی مخالفان شاه، كه در پوشش جلسات مذهبی به فعاليت سياسی نيز می پرداختند، ساواك شيراز به منظور اطلاع از نحوه ارتباط شهيدحقانی با اعضای اين شبكه، وی را در تاريخ 15/2/1345 (هـ .ش) دستگير و زندانی نمود.

وی پس از 7روز از زندان آزاد شد و پس از 5سال، دادگاه تجديد نظر ارتش شاهنشاهی وی را به اتهام اقدام عليه امنيت داخلی مملكت به 3ماه حبس محكوم و راهی زندان قصركرد. وی در تاريخ 11/7/1350 (هـ.ش) پس از طی دوران محكوميت آزاد شد.

در سال 1352 (هـ.ش) به اتهام جمع آوری اخبار و وقايع تحركات سياسی صورت گرفته عليه رژيم در حوزه علميه قم برای يكی از مرتبطين با سازمان مجاهدين خلق ايران (منافقين) ـ جهت ارسال به خارج از كشور ـ ساواك در صدد دستگيري وي بر‌آمد اما به علت مسافرتهاي پي در پی ايشان به شهرهاي مختلف از دستگيري وي تا سال 1354 (هـ.ش) ناكام ماندند. ساواك قم اوايل سال 1354 (هـ.ش) موفق به شناسايي و دستگيري او شد. وي مدت 6 ماه در كميته مشترك ضد خرابكاري تحت شكنجه هاي وحشيانه قرار گرفت.

سفر به عراق و ديدار با حضرت امام خميني(ره)، ايراد سخنراني ضد رژيم در شهرهاي متعدد، فعاليت گسترده فرهنگي سياسي در بندرعباس،‌ ديدار با روحانيون تبعيدي، امضاء و توزيع اعلاميه هاي متعدد در رابطه با امام راحل و جريانات سياسي مختلف و تهيه اخبار مدرسه فيضيه و ارسال آن به خارج از كشور از جمله محورهاي بازجويي از شهيد حقاني بود.

سرانجام شهيد حقاني با حكم اداره دادرسي ارتش شاه، به اتهام اقدام عليه امنيت كشور به 12 سال حبس محكوم شد. با افزايش موج اعتراضات مردمي و ناچاري رژيم و تغيير و چرخش تاكتيكي، رژيم دامنه دستگيري ها را محدود كرد و محكوميت هاي سنگين و اعدام ها نيز متوقف شد و بسياري از زندانيان مورد عفو قرار گرفتند. در پي اين سياست ها اواخر مرداد سال 1356 شهيد حجت الاسلام والمسلمين حقاني پس از حدود 30 ماه تحمل زندانهاي مخوف پهلوي مورد عفو قرار گرفت و آزاد شد.

دستگيري ها و تحمل حبس و آزار و اذيت جلادان رژيم در اين مدت نه تنها در وي رخوت و سستي ايجاد نكرد، بلكه او را در راه ?سيدن به اهداف نهضت مقاوم تر نيز نمود.

شهيدحقانی با برگزاری جشن های2500 ساله شاهنشاهی و صرف هزينه های هنگفت و اسراف بيت المال و تضييع فرهنگ اسلامي مردم ازسوی دربار مخالفت مي كرد به گونه اي كه ساواك قم و فارس مأمور شده بودند تا همه تحركات وی را تحت نظر داشته باشند.

روحانی مجاهد،‌ همچنين به واسطه تعاليم حضرت امام خمينی(ره) به ماهيت پليد رژيم صهيونيستی پی برده بود و در آئين های مختلف به دفاع از حقوق ملت مظلوم فلسطين می پرداخت و به سياست های دولت شاهنشاهی در حمايت از اشغالگران قدس شريف حمله می كرد.

شهيد حقاني در طول مبارزه،‌ برای رژيم شاه و ساواك بسيار پرخطر بود به گونه ای كه 300برگ سند با موضوع احضار، اخطار،‌ گزارش هاي دقيق و مفصل از منبرها و سخنراني ها و جلسات، منع منبر، بازرسي منزل، تعقيب، بازداشت و حبس و ... در پرونده وی در ساواك موجود است. كه قديمي ترين سند اين مجموعه مربوط به سال 1344 هـ.ش و موضوع آن گزارش ساواك سمنان در خصوص سخنرانی وي در يكي از مساجد سمنان و آخرين سند كه در سال 1357 هـ.ش تنظيم شده، در خصوص نامه اداره كل دوم ساواك به اداره كل نهم ساواك درباره گذرنامه شهيد است. و اين اسناد تنها بخشی از مبارزات شهيدحقانی است كه از ديد ماموران ساواك مخفی نمانده است.

در اين قسمت به طور اجمالی برخی اقدامات مهم شهيد ذكر می شود:‌

1. امضاء نامه جمعي از علمای تهران به امير عباس هويدا (نخست وزير معدوم شاه) در اعتراض به ادامه تبعيد حضرت امام خمينی(ره) در تاريخ 14/12/1343 هجری شمسی

2. امضاء نامه فضلا و محصلان حوزه علميه قم به حضرت امام خميني (ره) در پي انتقال معظم له از تركيه به نجف اشرف در مهرماه 1344 هجری شمسی

3. مشاركت در صدور اعلاميه طلاب حوزه علميه قم به مناسبت سالگرد شهداي مدرسه فيضيه در مورخ 25/11/1344 هجری شمسی

4. امضاءنامه فضلا و طلاب حوزه علميه قم به مراجع عظام ايران و عراق درباره بازداشت جمعی از فضلای حوزه علميه قم در فروردين سال 1345 هجری شمسی

5. مشاركت در صدور اعلاميه جمعی از علما و استادان حوزه قم به مناسبت فرا رسيدن نيمه شعبان المعظم سنه 1397 هجری قمری

6. تهيه اعلاميه جمعي از علماء و روحانيون حوزه علميه قم درباره حمله مزدوران رژيم شاه به مردم در مرداد 1357 هجری شمسی

7. مشاركت در صدور پيام جمعي از فضلا و استادان حوزه علميه قم به كاركنان شركت نفت پس از اعتصاب آنان در تاريخ 1/9/1357 هـ.ش

8. تهيه تلگرام جمعي از فضلا و استادان حوزه علميه قم به رييس جمهور فرانسه «والري ژيسكار دستن» در خصوص اقامت حضرت امام خميني(ره) در فرانسه در 18/9/1357 هـ .ش

9. شهيد حقاني همچنين سالهاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي،‌ با درك خطر بهائيت در ايران بويژه در مناطقي مانند: بندر عباس و شيراز، با برپايي جلسات،‌ انحراف فكري و عقيدتي اين فرقه ضاله را براي مردم بويژه جوانان تبيين مي كرد.

شهيدحقانی پس از پيروزي انقلاب اسلامي
شهيدحقانی پس از بازگشت امام راحل به وطن،‌ در اقامتگاه ايشان بعضی از مسئوليت ها را تقبل كرد و به انجام وظيفه پرداخت. وی در اسفند1357 از سوی حضرت امام خمينی(ره) مأموريت يافت تا به استان هرمزگان رفته و در حل مشكلات و نابسامانی های استان تلاش كند.

وي به همراه برخي علماء و فضلای حوزه علميه قم،‌ دفتر تبليغات اسلامی قم را با هدف سازماندهی روحانيت در سراسر كشور تأسيس نمودند و سرپرستی آن را تا قبل از نمايندگی مجلس شوراي اسلامی به عهده داشت.

شهيدحقانی مدتی به عنوان نماينده امام راحل و رياست دادگاه و حاكم شرع استان هاي سيستان و بلوچستان و هرمزگان فعاليت كرد. وی با در خواست مردم ازسوی امام خمينی(ره) به عنوان نخستين خطيب جمعه شهر بندرعباس منصوب شد. با تأسيس حزب جمهوری اسلامی به عضويت در اين حزب درآمد.

شهيدحقانی در اولين دوره مجلس شورای اسلامی نامزد انتخابات از حوزه انتخابيه بندرعباس شد و مردم اين منطقه به سبب سابقه مبارزاتي و خدمات موثري كه در قبل و بعد از انقلاب در اين شهرستان انجام داده بود او را به عنوان نمايندۀخود راهی خانه ملت كردند.  شهيد درخصوص پذيرش اين مسئوليت می گفت: «من درخواست مردم هرمزگان را پذيرفتم تا بتوانم يك وظيفۀشرعی را انجام دهم.»

وی از نمايندگان فعال مجلس بود و در دو كميسيون تحقيق و دفاع ملي بعنوان نائب رئيس انجام وظيفه مي كرد. او در برنامه ها و جلسات خارج از مجلس نيز چه در ارتباط با مأموريت مجلس و چه در رابطه با ساير مسايل مملكتي حضوري فعال داشت. وي همچنين عضو هيئت شش نفره اي بود كه امام به عنوان بالاترين مقام تصميم گيرنده تبليغات كشور منصوب كرده بود و يكي از فعال ترين اعضاي شوراي تبليغات اسلامی به شمار می رفت و همچنين عهده دار دبيری شورای هماهنگی تبليغات اسلامی نيز بود.

آخرين مسئوليت كه ضمن نمايندگي مجلس شوراي اسلامي و قبل از شهادت در دفتر مركزي حزب جمهوری اسلامی از طرف شورای عالی تبليغات به ايشان محول شد، سرپرستی سازمان تبليغات اسلامی بود.

او با آغاز جنگ تحميلي رژيم بعثي صدام عليه ايران، دفاع مقدس را مهمترين مسئله كشور می دانست و در كميسيون دفاع مجلس خدمات بی شائبه اي را از خود به يادگار گذاشت.

شهيدحقانی تا آخرين لحظه حيات، به راستی يك روحانی مجاهد و سرباز شايسته انقلاب بود و براي اعتلاي ارزرش هاي قرآني و آرمانهاي والاي انقلاب اسلامي به رهبري حضرت امام خميني(ره) بدون هيچ خستگي مبارزه نمود.

او هفتم تير سال 1360 در قتلگاه سرچشمه تهران، به دست مزدوران و عمال آمريكا، شهد شهادت را نوشيد و اين بار با خون خويش،‌ انقلاب را ياري ساخت. پيكر مطهر او در قبرستان شيخان قم به خاك سپرده شد.

شهيد حقاني در سال 1340 (هـ .ش) ازدواج كرد و ثمره آن شش فرزند بنام هاي فاطمه (1344)، منصوره (1346)، محمدمهدي(1348)، زهرا (1351)، بتول (1353) و غلامحسين (1360) است كه از ايشان به يادگار مانده است.

ويژگي هاي اخلاقي و شخصيتي شهيد حقاني:
ـ مجاهد في سبيل الله
ـ آينده نگري و روشن بيني
ـ ارتباط مستمر و كارآمد با جوانان
ـ مقابله با گروه هاي ليبرال و جريان منحط منافقين و فرقه ضاله بهائيت
ـ فعال و هوشمند
ـ مقاوم در برابر ظلم
ـ قاطعيت در اجراي احكام الهي
ـ‌ انقياد محض در برابر ولايت فقيه و رهبري حضرت امام خميني (قدس سره الشريف)

او می گفت: «... ما امام را يك رهبر سياسي و ديني مي دانيم. رهبر ديني مي دانيم، چون نائب حضرت ولي عصر (عج) است و اطاعت از رهبر عاليقدرمان به عنوان اطاعت از اولي الامر و اطاعت از پيغمبر و خدا، واجب و لازم است و به همين جهت ابتدا نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و بعد بقيه مسئولين امر در اين جهت بايد بكوشند تا ملت هم به تبعيت از آنان كه تا به حال هم چنين بوده اند به عنوان يك امر الهي و وظيفه شرعي و تكليف الهي نسبت به فرامين رهبر بزرگمان و بنيانگذار جمهوري اسلامي مان خاضع و عامل باشند...»

مولايی  عزيز به مولای خود رسيد                    حقانی شهيد ز حق ارجعی شنيد