دلايل رد ادعای گازي ترکيه براي غرامت از ايران / ادعای ترکها منطقی نیست

به گزارش بولتن نيوز به نقل از شانا_پيمان جنوبي، بر پایه ادعای ترکیه مبنی بر بالا بودن قیمت گاز صادراتی ایران به این کشور، این موضوع در دیوان بین المللی داوری در حال بررسی است و بر همین اساس هیئتی از شرکت ملی گاز برای بررسی موضوع به وین سفر کرده است.

بررسی قیمت گاز در بازارهای جهانی و مبادلاتی که در طی سالهای ٢٠٠٨ تا پایان ٢٠١١ توسط IEA انجام شده نشان می دهد در طی این مدت بهای واردات گاز طبیعی در بیشتر کشورهای اروپایی در محدوده ٤٢٢ دلار برای هر ١٠٠٠ متر مکعب گاز طبیعی بوده است.

نگاهی به جدول قیمت واردات گاز طبیعی به وسیله خط لوله توسط برخی کشورهای اروپایی نشان دهنده آن است که در سال ٢٠١١ نروژ با ٣٤٠ دلار و دانمارک با ٤٨٠ دلار برای هر ١٠٠٠ متر مکعب گاز کمترین و بیشترین قیمت را برای صادرات گاز خود از طریق خطوط لوله اعمال کرده اند.
در این میان، نکته قابل توجه، قیمت گذاری فدراسیون روسیه برای مشتریهای مختلف گازی خود است. روسیه در سال ٢٠١١ هر ١٠٠٠ متر مکعب گاز طبیعی خود را از طریق خطوط لوله به بهای ٤٧٠ دلار به ایتالیا عرضه کرده است. این در حالی است که قیمت گاز صادراتی فدراسیون روسیه به یونان در سال ٢٠١١ حدود ٤٢٠ دلار در هر ١٠٠٠ متر مکعب بوده است.
همچنین در جدول شماره ١ می بینیم که شیوه محاسبه قیمت گاز صادراتی در کشورهای مختلف و در مناطق مختلف از یک فرمول و قیمت ثابت بین المللی دنباله روی نکرده و در هر مورد خاص بر اساس مذاکرات میان کشورها و در نظر گرفتن الزامات سیاسی و اقتصادی و منطقه ای و هزینه های سرمایه گذاری و انتقال تصمیم گیری شده است.

ترکیه ادعا کرده است که گاز به فروش رفته از سوی ایران بیشتر از قیمتهای عرضه شده در بازار های جهانی است و ایران علاوه بر کاهش قیمت و دادن تخفیف در قراردادهای آتی باید در قیمتهای سالهای گذشته هم تجدید نظر کرده و تخفیفهایی را اعمال کند.
نکته مهم در اینجا این است که اگر دادگاههای بین المللی بخواهند به تفع ترکیه رای بدهند و ایران ملزم شود که قیمتهای خود را در سالهای گذشته مورد تخفیف قرار دهد و غرامت بدهد، در این صورت سوئد از دانمارک، ایتالیا از فدراسیون روسیه و دیگر کشورها هم به همین ترتیب می توانند از یکدیگر شکایت کنند و غرامت بخواهند. در نهایت این روند تا جایی ادامه پیدا می کند که قیمتهای بازار به محدوده ٣٤٠ دلار برای هر متر مکعب و کمتر و کمتر کاهش پیدا کند!.
به گزارش اداره آمار انرژی آمریکا، ایران از ژوئیه ٢٠١١ تا ژوئن ٢٠١٢ میلادی گاز خود را به قیمت ٥٠٥ دلار در ازای هر ١٠٠٠ متر مکعب به ترکیه صادر کرده است.
به گزارش خبرگزاری ورلد بولتن، در گذشته روسیه گاز خود را به قیمت ٥٠٠ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز به ترکیه می فروخت اما دو کشور توافق کردند که گازبها را به ٤٤٥ دلار و سپس به ٤٠٦ دلار برای هر یکهزار مترمکعب کاهش دهند.
روسیه گاز خود را با قیمتهای مختلف به کشورهای مختلف می فروشد، برای مثال آنها هر یکهزار مترمکعب گاز فروشی به انگلیس را با قیمت ٣١٣ دلار، به لهستان با قیمت ٥٢٥ دلار، به مقدونیه با قیمت ٥٦٤ دلار، به بوسنی و هرزگوین با قیمت ٥١٥,٢ دلار و به جمهوری چک با قیمت ٥٠٣ دلار می فروشند.
از این رو به نظر می رسد این موضوع که ایران گاز خود را به ترکیه حدود ٥٠٥ دلار برای هر متر مکعب می فروشد و این قیمت بالا تر از قیمت دیگر کشورهاست نمی تواند ملاک درستی برای قضاوت در دیوان بین المللی داوری  باشد.
در نهایت اینکه ترکیه قبلاً نیز به دلیل سوء تفاهم در زمینه قیمت، در دادگاه داوری با ایران رو در رو قرار گرفته بود و در سال ٢٠٠٨ در این دعوا برنده شد. ترکیه در این سال علاوه بر کاهش ١٦ درصدی قیمت، ٩٠٠ میلیون دلار نیز غرامت دریافت کرده بود. مسئولان وقت وزارت نفت باید در همان زمان با عقد قراردادهای محکم و شفاف تر از امکان طرح دعواهای بعدی جلوگیری به عمل می آوردند. در چنین شرایطی مذاکره ضروری به نظر می رسد ولی بهتر است که برای آینده چاره ای اندیشید.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در این مورد  اعلام کرده است: مذاکراتی میان ایران و ترکیه درباره تخفیف در فروش گاز، در صورت افزایش ٢ برابری صادرات گاز ایران به ترکیه انجام شده است، اما با وجود انجام مذاکره‌های دو جانبه، ایران تاکنون با این درخواست گازی ترکیه موافقت کامل نکرده است.