فرهنگ سازی پاشنه آشیل تحقق اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی از جمله واژه‌هایی است که در سال‌های اخیر در بیان مقام معظم رهبری و برخی نخبگان ناظر به شرایط اقتصادی کشور مطرح شده است. ایشان شاید برای اولین‌بار در دیدار جمعی از فعالان اقتصادی، معنای واقعی کارآفرینی در کشور را تحقق اقتصاد مقاومتى دانستند. به نظر مفهوم اقتصاد مقاومتی از جمله مفاهیم منحصر به فردی است که در اقتصاد ایران به واسطهٔ تحریم‌های متنوع و متعدد دشمنان قابل بحث می‌باشد و به تعبیر برخی صاحب‌نظران چه در عرصه نظر و چه در عرصه عمل سابقه‌ای در دنیا ندارد . با این حال می‌توان از اقتصاد مقاومتی به عنوان وجه اقتصادی الگوی ایرانی-اسلامی نام برد. .بنا به فرموده مقام معظم رهبری تا زمانی که تکیه ما بر این باشد که بخشی از تحریم‌ها توسط استکبار عهدشکن حذف شود هرگز به جایی نخواهیم رسید.تحریم‌های ظالمانه از روزهای نخست تحکیم انقلاب اسلامی ملت ایران از سوی مستکبران شکل گرفته است و استکبار جهانی هر روز سعی دارد با شاخ و برگ دادن به تحریم‌های خود سیاستی برای کنترل این کشور در پیش بگیرد.این سیاست‌ها که با تاکید مجدد بر سند چشم انداز 20 ساله کشور، تحقق اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون زا و برون گرا را در دستور کار کشور قرار می دهد و قوای کشور را مامور به زمینه سازی برای نقش آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی می کند، بهترین چراغ راه دولت و ملت ایران بوده تا زمینه شکوفایی بیشتر اقتصاد ایران را فراهم سازد.با ابلاغ سیاست اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری بیشترین تأکید بر توانمندی های داخلی و استفاده از ظرفیت های ملی است و در این اقتصاد آنچه که مهم به نظر می رسد توجه به قابلیت  توانمندی، نیروی انسانی، سرمایه های کشور و بخش مهمی از مدیریت صحیح داخلی است.

اقتصاد ایران از گذشته دور به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی همواره در برابر آسیب های جدی بوده است که انتظار می رود دولت فعلی و دولت های آینده با نگاه مدبرانه بودجه کشور را به گونه ای تنظیم کنند تا منابع درآمدی کشور تنها متکی به نفت نبوده و از ابزارهای مختلف به ویژه صادرات، فنی و مهندسی، کالاهای باکیفیت و توجه به تنوع صادارتی در بخش های صنعتی، معدنی و محصولات فرآوری شده کشور می توان در این زمینه گام های جدی را برداشت.القای نادرستی در جامعه نسبت به اقتصاد مقاومتی وجود دارد و برخی آن را مترادف با ریاضت اقتصادی می دانند در حالی که مقصود اقتصاد مقاومتی ضربه ناپذیر کردن اقتصاد ایران است تا حوادث و رخدادهای مختلف به ویژه تحریم ها در آن کارساز نباشد

اولین محور مورد تاکید مقام معظم رهبری در دیدار اخیر ایشان با مسئولان نظام  در تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی توجه به عنصر مردم و حضور حداکثری آنان در اقتصاد است. ضرورت حضور مردم از ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است.ایجاد اعتقاد برای ایفای نقش در مبارزه اقتصادی، ممانعت از شکل‌گیری انحصارات، تقویت بدنه‌ مردمی نظارت، شکوفایی ظرفیت‌های خلاقانه و تنوع راهکارهای مقابله با تحریم، تقویت مردم‌سالاری دینی، بالابردن توان عکس‌العمل به موقع مردم در مقابل تحریم‌های هوشمندانه، کاهش فشارهای روانی و رفتار صبورانه در مقابل اقدامات ایذایی دشمن و… از جمله برکات حضور حداکثری مردم در اقتصاد خواهد بود.

اما این حضور در چه بسترهایی باید صورت گیرد؟ به نظر حداقل در چهار سطح تصمیم‌سازی، مدیریت، کار و سرمایه می‌توان فرصت‌هایی را برای حضور مردم فراهم نمود. در لایه تصمیم‌سازی و مدیریت کلان تقویت نهادهای مردمی و تفویض اختیار به آنان اصلی اساسی است. حضور فعالانه انجمن‌ها، اتحادیه‌ها و تشکل‌های توانمند و تخصصی در سطح اقتصاد باعث جلوگیری از انحصارات و تجربه حرکت‌های جمعی و هم‌افزا خواهد شد.در این رویکرد دولت به جای تعامل با بنگاه‌ها با تشکل‌های جمعی و نمایندگان بنگاه‌ها مواجه خواهد بود و ضمن گسترده شدن حوزه اثرگذاری دولت در سطح خرد با عنایت به اعتباربخشی به تشکل‌ها منجر به همگرایی بنگاه و امکان گفتگوی موثر، انتقال نظامند پیشنهادات و انتقادات بنگاه‌ها و دولت در قالب نهاد میانی را ممکن می‌سازد.

در سطح مدیریت خرد، چنانچه رهبری نیز بدان اشاره فرمودند، اصلاح و بازنگری فرآیند واگذاری‌ها در اصل ۴۴ و بازنگری در برخی واگذاری‌های نافرجام و…، گامی موثر برای استفاده موثر‌تر از بخش واگذاری‌ها در سیاست‌های اصل ۴۴ خواهد بود.در بخش نیروی کار، توجه به عنصر تعاون در بسترهای تخصصی با رویکرد توسعه اشتغال و افزایش بهره‌وری بنگاه‌های موجود و در سطح سرمایه با تاکید بر افزایش سهم مردم در مجموعه سرمایه‌گذاری‌ها به صورت خرد و کلان و نیز افزایش سود مشارکت‌ها و تمهید بسترهایی برای سرمایه‌گذاری تولیدی و خدماتی برای عموم مردم جهت گسترش سهم عمومی در مجموعهٔ اقتصاد بدون شکل‌گیری انحصار و رانت‌های سرمایه باید در دستورکار قرار گیرد.

خودکفایی از جمله عناصر مطرح در اقتصاد انقلاب اسلامی بوده، که سال‌ها نیز مورد نقد و بررسی مخالفان و موافقان قرار گرفته است. در شرایط موجود به نظر نیاز به یک تحلیل دقیق در سطح کالا‌ها و خدمات برای ایجاد خودکفایی ملی داریم. عنایت به سبد اصلی مصرف خانوار، فناوری‌های محدودیت‌دار، صنایع پیشرو و مادر، مزیت‌های منطقه‌ای، تکمیل زنجیره‌های ارزش و… می‌توان برنامه‌های خودکفایی را تنظیم نمود تا در مقابل کنش‌های ایذایی دشمنان بتوان از توان پیشگیری استفاده کافی را برد.ناظر به تجربیات دولت‌ها به نظر تغییرات در سطح اقتصاد کلان به علت اختلاف‌نظر‌ها، نیاز به اجماع حداکثری، زمان‌بر بودن تغییرات، نیاز به اصلاحات گسترده و پیوستگی عناصر اقتصاد کلان به یکدیگر، امری سهل و در دسترس نیست.

لذا تمرکز بر سطح افزایش بهره‌وری و توسعه بنگاه‌ها در لایه‌های مختلف تحقیق وتوسعه، مدیریت بنگاه، تامین مالی و عنایت به ویژگی‌های منطقه‌ای و مزیت‌های استانی، فعال نمودن همکاری‌های بین بنگاهی، ساماندهی حجم بالای صنایع کوچک در کشور و… از جمله ویژگی‌های سطح خرد و میانی اقتصاد می‌باشد.توجه بر این سطح به معنای تعطیل کردن سطح اقتصاد کلان، اصلاح قوانین مادر کسب و کار، نظام بانکی و… نخواهد بود. بلکه به نظر می‌رسد اصلاح این بخش دارای نتایج سریع‌تر و عملکرد سهل‌تر خواهد بود و به جهت حضور مردم و تنوع بنگاه‌ها و رشته فعالیت‌ها امکان مانور بیشتری وجود خواهد داشت.یکی از تلاش‌های جدی دشمنان محدود نمودن حضور کالا‌ها و خدمات ایرانی در سطح بین‌المللی می‌باشد. حضور ایران در بازارهای جهانی ضمن اثرگذاری در سطح رقابت‌پذیری اقتصاد، کیفیت محصولات و… آثار سیاسی و اجتماعی متنوعی را برای کشور خواهد داشت. افزایش صادرات غیرنفتی باعث کاهش وابستگی به نفت خواهد شد و نیز عامل کم‌اثر جلوه دادن تحریم‌ها را در فضانی جهانی خواهد بود. در این عرصه آسیب خام‌فروشی که از دغدغه‌های جدی مقام معظم رهبری نیز هست باید به طور جدی مورد توجه بنگاه‌ها و دولت قرار گیرد.

عنصر اصلی اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید مقام معظم رهبری است بیشتر گرایش به سمت اصلاح الگوی مصرف و فرهنگ سازی برای مصرف تولیدات داخلی است.جلوگیری از خام فروشی تولیدات نفتی و صادرات مواد اولیه و در مقابل تقویت صنعت بسته بندی و فرآوری محصولات و تولیدات داخلی از جمله محورهای اصلی اقتصاد مقاومتی است.رویکرد اصلی برای تحقق و به ثمر رساندن اقتصاد مقاومتی باید نگاه به تولیدات داخلی و ترغیب مردم برای مصرف کالاهای داخلی در حمایت از چرخه تولیدات صنایع داخلی باشد.براساس تحلیل های انجام شده کمتر از 30 درصد مشکلات اقتصادی ما ناشی از تحریم هاست در حالی که 70 درصد مشکلات معضلات اقتصادی ما مربوط به سیاست های غلط دولت، سیاست انبساطی تولید و مشکلات به وجود آمده در اجرای ناصحیح هدفمندی یارانه هاست.

تدابیر رهبری و همراهی مردم همواره سبب رفع چالش‌ها و تداوم مسیر انقلاب اسلامی شده است.یکی از راه های رهایی کشور از وابستگی به خارج، تحقق اقتصاد مقاومتی است، اقتصاد مقاومتی؛ الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام و فرصت مناسبی برای تحقق حماسه اقتصادی است.اقتصاد مقاومتی یکی از ابزارهای کارآمد و کارساز تقویت جبهه استقلال ملی است که می تواند خون تازه ای را به اقتصاد اسلامی کشورمان تزریق کند.نخستین شاخصه مؤلفه اقتصاد مقاومتی این است که با توجه امکانات بسیار خوب داخلی از قبیل منابع سرشار نفت و گاز و سایر منابع خدادای و نیروی کارآمد و توانمند انسانی که وجود دارد و یه طور قطع با برنامه ریزی دقیق بدور از شتاب زدگی و سلیقه ای تحقق اقتصاد مقاومتی امکان پذیر خواهد بود.باید براساس اقتصاد مقاومتی از تمام ظرفیت های کشور و به ویژه استان مرکزی و شهر اراک با صنایع بزرگ و مادر، نیروی انسانی کارآمد بهره گرفت و به سمت خودکفایی اقتصادی و ایجاد بسترهای تویعه و پیشرفت گام برداشت.

مهمترین اصل در اقتصاد مقاومتی افزایش راندمان کاری و بهره وری است و باید همه حتی برخی که در کار تنبلی می کنند دست به دست هم داده و با بالا بردن راندمان بهره وری در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی که همان رسیدن به رشد بالای اقتصادی است گام برداریم.برای تحقق نتایج مهم و توسعه بخش اقتصاد مقاومتی از صرف هزینه ها در حوزه های غیرضرور و بی بازده جلوگیری کرده و در مقابل، این هزینه ها را در مسیر سرمایه گذاری در کارها و امور مولد به کار گیریم.با سرمایه گذاری در امور پایه و اصولی مهمترین نیازهای کشور که همان مواد اولیه است از طریق فعالیت های دانش بنیان و با تکنولوژی و دانش بومی به دست می اوریم.

مقاومت ملت ایران و زیرسلطه غرب نرفتن دلیل اصلی مخالفت‌های آنها با این کشور است و آنچه که امروز در زمینه پیشرفت و آبادانی در ایران اسلامی وجود دارد نشان دهنده بی‌تاثیر بودن تحریم‌های استکبار است.محاصره اقتصادی و تحریم‌ها از سوی مستکبران در دنیا تکرار می‌شود.تنها راه‌حل مقابله با تحریم‌ها و استکبار جهانی تکیه بر توانایی داخلی و اقتصاد مقاومتی است با ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری می‌بایست دولت و مسئولان با تمام وجود به دنبال اجرای اهداف این سیاست‌ها باشند زیرا تنها راه‌حل برون رفت و مقابله با استکبار تکیه بر اقتصاد مقاومتی است.

رشد اقتصادی به دور از تکیه به فروش نفت ماحصل اقتصاد مقاومتی

با رسیدن به خودکفایی و تولید داخلی مورد نیاز، از تکیه داشتن به فروش نفت دور شده و با رسیدن به قله های بلند توسعه و رشد اقتصادی دشمنان به ویژه استکبار، آمریکا و اسرائیل را به زانو در می اوریم.اقتصاد ایران از گذشته دور به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی همواره در برابر آسیب های جدی بوده است که انتظار می رود دولت فعلی و دولت های آینده با نگاه مدبرانه بودجه کشور را به گونه ای تنظیم کنند تا منابع درآمدی کشور تنها متکی به نفت نبوده و از ابزارهای مختلف به ویژه صادرات، فنی و مهندسی، کالاهای باکیفیت و توجه به تنوع صادارتی در بخش های صنعتی، معدنی و محصولات فرآوری شده کشور می توان در این زمینه گام های جدی را برداشت.کیفیت بخشی به تولیدات داخلی که توانایی بالایی در مقابله با کالاهای خارجی دارند مورد توجه ویژه ای در اقتصاد مقاومتی بوده و ایجاد جاذبه های لازم که مردم نیبت به خرید کالاهای داخلی اشتیاق بیشتری پیدا کنند ضروری است.

جلوگیری از اسراف و حرکت در مسیر تولید و صادرات

در اقتصاد مقاومتی هزینه‌ها و اعتبارات به شکلی پایه ریزی شده که به نیاز‌های ضروری، عمومی و تولیدی مردم جواب لازم داده و در عین حال، سرمایه‌های کشور از اسراف، هدر رفت و ریخت و پاش حفظ شوند.در این استراتژی اقتصادی، سرمایه‌های کشور در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌شود که سود بیشتری دارند و در عین حال، نیازهای ضروری مردم نیز از راه آن تأمین می‌شود.حوزه کشاورزی، دامپروری باید به سمت خودکفایی و درنتیجه صادرات حرکت کرد و با رشد پرورش دام و طیور به سمت بی نیازی کشور از واردات محصولات غذایی جلوگیری کرد و اگر نیاز به مواد اولیه باشد می توان با واردات آن مسیر را برای تولید محصولات دیگر فراهم آورد و به عنوان یکی از کشورهای مهم صادر کننده در این حوزه ها تبدیل شویم.

اگر فرهنگ سازی لازم در این مورد انجام شود دشمن نمی تواند از تحریم های اقتصادی به عنوان اهرم فشار بر دولت و مردم استفاده کند.اگر رویکردمان به حمایت از تولیدات داخلی و تقویت چرخه صنعت ملی باشد ابزار دشمن برای اعمال فشار در حوزه های اقتصادی عملا بدون نتیجه می ماند.الهام بخش بودن برای حل بحران های اقتصادی جهان و بوجود آوردن فرصت برای مردم و فعالان اقتصادی برای نقش آفرینی از دیگر آثار اقتصاد مقاومتی است.پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب‌نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران می‌شود.

اقتصاد مقاومتی باید در چارچوب سیاست های مطمئن و همراه با امنیت واقعی در مسیر پیشبرد اهداف  برنامه ها به سمت جلو حرکت کند.ما در کنار ارتباط با دنیای خارج با رعایت اصل مصلحت و عزت نظام اسلامی باید بیشتر از گذشته به توانمندی های داخلی تکیه کنیم و شایسته نیست واردات به صورت انحصاری در کشور صورت بگیرد.در اقتصاد مقاومتی حوزه های آسیب پذیر اقتصاد ما به خوبی آشکار می شود و سعی می کنیم با ترمیم این آسیب ها به سمت آینده روشن حرکت کنیم که دولت یازدهم نیز در این باب باید در اجرای طرح های اقتصادی با دقت نظر بیشتر اقدام کند.

اقتصاد مقاومتی می‌تواند در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش‌آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.لازم است مسئولان با زمان‌بندی مشخص مقدمات اجرای این طرح را آغاز کنند و با تهیه چارچوب‌های لازم زمینه و فرصت مناسبی برای نقش‌آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورند تا به فضل الهی حماسه‌ اقتصادی ملت بزرگ ایران نیز همچون حماسه سیاسی در برابر چشم جهانیان به نمایش گذاشته شود.پیشبرد و تحقق سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی نیازمند عزم همگانی است و دولت مکلف است برای تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی با هماهنگ‌سازی و بسیج پویای همه امکانات کشور، اهتمام سعی خود را بکار گیرد.

پوستری با موضوع تحریم و اقتصاد مقاومتی