خداحافظی ایران با بیع متقابل پس از رونمایی از نسل جدید قراردادهای نفتی

به گزارش ایرنا، دولت یازدهم با معرفی نسل جدید قراردادهای نفتی و افزایش جذابیت های سرمایه گذاری در ایران، قصد دارد جانی تازه به صنعت نفت و گاز کشورمان بدمد و عقب ماندگی سال های اخیر را جبران کند.

از اقدامات اولیه وزارت نفت دولت تدبیر و امید، تشکیل کمیته ای تخصصی با حضور مدیران و کارشناسان با تجربه صنعت نفت و گاز بود تا آنها بتوانند همزمان با کاهش تدریجی تحریم ها، قراردادهای جدید نفتی را متناسب با شرایط جدید بازار انرژی تدوین کنند.

سیدمهدی حسینی دبیر کمیته بازنگری قراردادهای نفتی با تشریح روند تدوین نسل جدید قراردادهای نفتی ایران، می گوید: این کمیته همزمان با دستور وزیر نفت، فعالیت خود را از نیمه مهرماه سال جاری آغاز کرده و گروهی از مدیران با تجربه و فعال صنعت نفت، در کنار اعضایی از کمیسیون انرژی مجلس و سازمان بازرسی کشور فرآیندهای تجدیدنظر در قراردادهای نفتی را با هدف حداکثر سازی منافع ملی در قراردادهای آتی صنعت، مدیریت و راهبری می کنند.

وی خاطرنشان می کند: قراردادهای نفی ایران چند نسل داشته اند و ما نسل های اول، دوم و سوم قراردادهای بای بک را اجرا کرده ایم.

وی با بیان اینکه در کمیته بازنگری علاوه بر بررسی این قراردادها به یک جمع بندی از قراردادها رسیده ایم، می گوید: قراردادهای کشورهای مختلف را جمع آوری و اصول کلی قراردادهای ٣٣ کشور را در جداولی خلاصه کردیم و درحال مقایسه آن ها هستیم تا دانش خود را نسبت به دیگر قراردادها بالا ببریم، زیرا در بازار رقابتی باید بدانیم دیگران چه کار می کنند.

به گفته حسینی چارچوب کنونی قراردادهای نفتی عامل مهمی در سوق دادن پیمانکاران بزرگ نفتی به سوی کشورهای رقیب بویژه در عرصه میادین مشترک بوده است و ضرورت صیانت از انفال ایجاب می کند که همزمان با کاهش دامنه تحریم ها و تمایل شرکت های بزرگ به مشارکت در پروژه های نفت و گاز کشور، چارچوب همکاری مناسبی تعیین و به کار گرفته شود.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در حاشیه اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس در جمع مدیران ارشد نفتی با تشریح ویژگی های نسل جدید قراردادهای نفتی ایران، اظهار داشت: وزارت نفت ایران در حال حاضر بازنگری مدل و ساختار قراردادهای بالادستی نفت را در دستور کار خود دارد.

وی افزود: جلب همکاری های شرکت های نفتی بین المللی و مشارکت آنها در فرآیند اکتشافات و توسعه میادین، خصوصاً طرح های افزایش بازیافت در میادین بزرگ نفتی ایران و نیز توسعه این مشارکت ها در همه مناطق خشکی و دریایی از جمله اهداف بازنگری در قراردادهای نفتی است.

رییس جمهوری تصریح کرد: قطعاً در مدل‎ جدید قراردادهای نفتی ایران، حذف آنچه که مانع انجام پرداخت های کامل، سود قابل قبول و انگیزه های بهره برداری از میدان های می شود، مدنظر قرار خواهد گرفت.

روحانی اضافه کرد: فرصت ها در ایران بسیار فراوان و ریسک‎ها و هزینه ها بسیار پایین است، خصوصاً با مدل های جدید قراردادی و رفع موانع گذشته می توان گفت که همه چیز برای آغاز دوره ای جدید از همکاری ها بین این صنعت و شرکت های بزرگ و معتبر نفتی فراهم گردیده است که از هم اکنون ازشما وهمه آنها دعوت می کنم.

بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت نیز پس از بازگشت از اجلاس داووس، در گفت و گو با ایرنا از آماده شدن مدل جدید قراردادهای نفتی ایران تا یک ماه آینده خبر داد و اظهار داشت: اجلاسی با حضور صاحب نظران در تهران برگزار خواهد شد و این مدل را به ارزیابی خواهیم گذاشت.

وزیر نفت ادامه داد: از حدود 4 ماه پیش گروهی را برای بررسی قراردادهای موجود تعیین کردم تا نقاط قوت و ضعف ساختار قبلی و بیع متقابل مشخص شود.

وی با بیان آنکه شرایط جهان امروز از نظر بازار و رقبا تغییراتی داشته است، ادامه داد: در منطقه هم مدل های دیگر قراردادی ملاک عمل قرار گرفته که این عوامل بررسی قراردادهای نفتی را ضروری کرده است.

زنگنه با تاکید بر اینکه در مدل قراردادی جدید به دنبال تحقق خواست حداکثری دولت و در عین حال رعایت جنبه برد - برد هستیم، تصریح کرد: تلاش می شود این مدل جدید قراردادی، جذابیت کافی برای شرکت ها هم داشته باشد.

وی با بیان اینکه در این اجلاس خارجی ها هم می توانند شرکت کنند، افزود: اجلاس دیگری هم درلندن برگزار خواهد شد و بعد از نهایی شدن آن در دولت، عملیاتی خواهد شد.



** تابستان 2014 زمان رونمایی از نسل جدید قراردادهای نفتی ایران

در روزهای گذشته برخی خبرگزاری ها اخبار متناقضی از زمان بهره برداری از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران منتشر کردند، برخی از رونمایی از 40 مدل جدید قرارداد توسط رییس جمهوری در داووس خبر دادند و برخی دیگر اعلام کردند که رونمایی از این قراردادها 7 ماه تاخیر خواهد داشت.

اما سیدمهدی حسینی رئیس کمیته تدوین قراردادهای جدید نفتی در واکنش به این خبرسازی ها، زمان تاخیر در رونمایی از قراردادهای جدید را سه ماه آینده اعلام کرد و گفت: این کنفرانس در ماه جولای ٢٠١٤(تابستان سال آینده) برگزار می شود.

وی اینکه ایران برنامه ای برای به تاخیر انداختن بلندمدت زمان برگزاری کنفراس معرفی قراردادهای نفتی در لندن ندارد، افزود: به دلایل مختلف زمان برگزاری این کنفرانس با کمی تغییر از ماه آوریل به ماه جولای تغییر کرده است.

اگرچه حسینی دلیل اصلی تاخیر در رونمایی از نسل جدید قراردادهای ایران را بیان نکرد، اما به نظر می رسد که تهران قصد دارد زمان بهره برداری از این قراردادها را به پایان زمان 6 ماهه اجرای توافق اولیه ژنو و انجام دور پایانی مذاکرات ژنو موکول کرده است، تا این قراردادها تحت الشعاع فضای مذاکرات سیاسی قرار نگیرند.



** فرار شرکت های نفتی از قراردادهای بیع متقابل

برخی کارشناسان، علت استقبال نکردن شرکت های نفتی غربی از صنعت نفت و گاز ایران را مربوط به قراردادهای بیع متقابل (بای بک) می دانند.

بسیاری از شرکت در گذشته نتوانستند تحت قراردادهای خود با ایران که به عنوان «بیع متقابل» شناخته می شد، از پس هزینه های خود برآیند.

این نوع قراردادها به شرکت های خارجی این امکان را می دهد تا در ازای توسعه یک میدان نفتی، محموله های نفتی را به صورت مشخص و یکجا دریافت کنند که این شیوه به طور معمول جبران هزینه ها در پروژه های بزرگ نفتی را دشوار می کند.

رئیس کمیته تدوین و بازنگری قراردادهای جدید نفتی ایران با تایید این نکته که در گذشته شرکت های خارجی با هزینه های بیشتر از پیش بینی خود روبرو می شدند و از عهده پرداخت آن برنمی آمدند، گفت: ایران اکنون به دنبال یک فرمول کارآمدتر است تا تصمیم گیری را آسان تر کند.

وزیر نفت نیز با تاکید بر ضرورت تغییر ساختار قراردادهای صنعت نفت، تصریح کرد که با توجه به بالا رفتن سن و پیر شدن میدان های نفتی و ضرورت اجرای طرح ها برای بازیافت از این میادین، قراردادهای بیع متقابل سنتی در گذشته بسته شده ، اما در شرایط حاضر برای افزایش ضریب بازیافت، این قراردادها خیلی مفید نیستند و بیشتر در میدان هایی که برای نخستین بار به تولید می رسند، کارایی دارند.

البته به نظر برخی دیگر از کارشناسان نفتی، مهمترین مانع فعالیت شرکت های غربی، تحریم های آمریکا و اروپا است و تا زمانی که تحریم ها حل نشود این شرکت ها رغبتی برای بازگشت به ایران نخواهند داشت.



** ویژگی نسل جدید قراردادهای نفتی ایران

نسل جدید قراردادهای نفتی ایران دارای ویژگی هایی است که مدیران نفتی کشور امیدوار هستند که از طریق آنها بتوانند غولهای نفتی را به ایران بکشانند.

مصطفی زین الدین عضو کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران از جمله ویژگی های این قراردادها را انعطاف پذیری آنها اعلام کرد و گفت: قراردادهای نفتی باید متناسب با شرایط پروژه های صنعت نفت بازنگری شود و از انعطاف لازم برخوردار باشد.

حسینی رییس این کمیته می گوید: قراردادها باید متناسب با شرایط و توسعه یافتگی فناوری و مدیریتی کشور باشد و نمی توان با همان شرایطی که یک شرکت بین المللی در کشور آذربایجان قرارداد بسته در ایران هم قرارداد ببندد.

وی تشکیل کمیته بازنگری قراردادهای نفتی را فرصتی مناسب برای آشنایی و استفاده از تجربه های شرکت های کارفرمایی و پیمانکاری اعلام و تصریح کرد: هم اکنون بازار نفت دنیا رقابتی و براساس چارچوب های جدید قراردادی استوار است، بنابراین قراردادهای صنعت نفت باید به روز رسانی شود تا در شرایط رقابتی پاسخگوی نیاز صنعت باشند.

این عضو کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران بازارهای نفت دنیا ویژگی دیگر این نوع قراردادها را تلاش برای سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز دانست و گفت: امروزه صنعت نفت ایران بیش از همه به سرمایه گذاری عظیم نیاز دارد که از توان بودجه های ملی خارج است.

زین الدین گفت: جذابیت های صنعت نفت می تواند این صنعت را به صنعتی پیشرو در جذب سرمایه گذار خارجی کشور تبدیل کند، اما باید توجه داشت که برای جذب این منابع، قراردادهای نفتی باید به گونه ای بازنگری شود که تضمین کننده منافع ملی باشد.

زین الدین اضافه کرد: قراردادهای جدید نفتی ایران نیاز به تغییر یا تصویب قوانین تازه برای بازنگری در قراردادهای نفتی ندارد و در چارچوب قوانین جاری کشور نسبت به اصلاح آنها اقدام می شود.

محمدعلی عمادی عضو دیگر کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی ایران نیز، توسعه میدان های مشترک را ویژگی دیگر قراردادهای نفتی دانست و اظهار داشت: با توجه به تاکید وزیر نفت در خصوص توسعه و افزایش تولید از میدان های مشترک، توسعه این میدان ها با استفاده از قراردادهای جدید در اولویت قرار دارد.

به گفته عمادی کسب فناوری های جدید از جمله ویژگی های این نوع قراردادها است که از طریق آنها فناوری های جدید در صنعت نفت وارد می شود.

وی می گوید: بخش زیادی از علت انتقال نیافتن فناوری در قراردادهای بای بک پیشین صنعت نفت به خاطر دیده نشدن مکانیزم های انتقال فناوری و بکارگیری نیروهای نامتناسب بود.

رئیس کمیته تدوین قراردادهای جدید نفتی، تقویت صنعت بومی نفت و گاز کشورمان را از ملاک های دیگر قراردادهای جدید عنوان کرد و اظهار داشت: ما باید چارچوب هایی طراحی کنیم که صنعت داخلی خود ما همزمان درکنار این شرکت ها در یک چارچوب ساختاری طراحی شده و منظم رشد کند و به جایی برسد که ما بتوانیم در چارچوب آن ساختارها یا شرکت هایی مثل شل، توتال و بقیه شرکت های بزرگ نفتی، توان خود را افزایش دهیم و در کنار آنها یا به صورت مستقل در صحنه های بزرگ بین المللی حضور پیدا کنیم.

رئیس کمیته تدوین قراردادهای جدید نفتی تصریح کرد: چارچوب قراردادهای جدید نفتی طوری تنظیم می شود که در کنار تسهیل استفاده از دانش فنی شرکت های بین المللی، توانمندی شرکت های داخلی نیز افزایش یابد.

به گفته حسینی، طولانی شدن زمان قراردادها، اعطای امتیاز به پروژه های مربوط به مناطق دارای ریسک، توجه به توسعه صیانتی مخازن، تضمین منافع طرفین، رویکرد برد – برد، کاهش قوانین دست و چاگیر اداری، شفافیت بیشتر و حداکثرسازی منافع ملی از جمله ویژگی های دیگر نسل جدید قراردادهای نفتی ایران خواهند بود.



** استقبال شرکت های بین المللی از نسل جدید قراردادها

تدوین مدل های جدید قراردادهای نفتی با استقبال شرکت های بین المللی مواجه شده است، به طوری که برخی از این شرکت ها نظرات و دیدگاه های خود در تنظیم این قراردادها را به تهران منتقل کرده اند.

کریستوف دومارژری مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال در واکنش به تنظیم قراردادهای جدید نفتی، اظهار داشت: که مدل تازه قراردادهای نفتی ایران نسبت به گذشته جذاب تر می شود.

مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال می گوید: ایران قصد دارد به محض لغو تحریم های تجاری، ضوابط و شرایط بهتری را برای توسعه میدان های نفت و گاز خود به شرکت های نفتی پیشنهاد داد.

وی با اشاره به عزم دولت ایران برای معرفی قراردادهای جدید نفتی و افزایش همکاری های بین المللی، خاطرنشان کرد: آنها مطمئن هستند که تحریم ها برداشته می شود.

از: میثم طاهری