فقط یکبار

شیخ صدوق رحمه الله درکتاب ارزشمند ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه 598 حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نقل می کند که :عبدالله بن عباس مى گويد: رسول خدا صلى الله عليه و آله پيش از وفات خود
سخنرانى نمود كه آخرين سخنرانى او در مدينه بود.

 مواعظى فرمودند كه از آن ديدگان اشك ريختند، قلبها ترسيدند، بدنها لرزيدند، و حال مردم دگرگون شد. به بلال دستور دادم كه مردم را صدا بزند. وقتى مردم جمع شدند. رسول خدا صلى الله عليه و آله بالاى منبر رفته و فرمودند:
 اى مردم ! نزديك هم بنشينيد و جا را براى كسانى كه پشت سر شما هستند، باز كنيد. مردم نزديك به هم نشستند و آنگاه به پشت سر خود نگاه كردند، ولى كسى را نديدند.
سپس بار ديگر فرمودند: اى مردم ! نزديك هم بنشينيد و جا را براى كسانى كه پشت سر شما هستند، باز كنيد. مردى عرضه داشت : اى رسول خدا! براى چه كسى جا باز كنيم ؟ فرمودند: براى ملائكه . آنان هنگامى كه با شما هستند، جلو يا پشت سر شما نيستند و سمت راست يا چپ شما مى باشند

مردى عرضه داشت : اى رسول خدا چرا جلو ما يا پشت سر ما نمى باشند؟ آيا بخاطر اين است كه ما از آنان برتريم يا بدليل برترى آنان بر ماست ؟ فرمودند: شما برتر از فرشتگان هستيد. بنشين . آن مرد نيز نشست .

آنگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله سخنان خود را آغاز نموده و فرمودند: ثنا مخصوص خداوندى است كه او را ثنا گفته و از او آرى مى جوييم ، به او ايمان داشته و بر او توكل مى نماييم . شهادت مى دهيم كه هيچ خدايى جز خداى يگانه نيست ؛ شريكى ندارد و محمد بنده و فرستاده اوست . از بديها و گناهان خود به خداوند پناه مى بريم . كسى كه خداوند او را هدايت كند، هيچ گمراه كننده اى نخواهد داشت .

اى مردم ! سى دروغگو در اين امت وجود دارند كه اولين آنها (صاحب صنعا) و (صاحب يمامه ) است .اى مردم ! بدون ترديد كسى كه با اخلاص شهادت دهد كه خدايى جز خداى يگانه نيست و با اين عقيده چيز ديگرى ننمايد، به بهشت مى رود

در اين هنگام امام على عليه السلام برخاست و عرضه داشت : اى رسول خدا! پدرم و مادرم فداى تو باد. انسان چگونه مى تواند با اخلاص شهادت بدهد و چيز ديگرى را با آن مخلوط ننمايد؟ آن را توضيح بدهيد تا براى ما روشن شود. فرمودند: منظور اين است كه بر دنيا حريص نباشد، از راه حرام آن را جمع نكرده و به آن راضى نشود.

عده اى مانند نيكوكاران سخن مى گويند، ولى عمل گردنكشان را انجام مى دهند. بنابراين ، كسى كه خداوند را در حالى كه ملاقات كند كه هيچ كدام از اين خصوصيات را نداشته باشد و (لا اله الا الله ) بگويد، بهشت از آن اوست . و كسى كه دنيا را بگيرد و آخرت را ترك كند، جهنم از آن اوست .

و كسى كه از طرف ظالمى دشمنى كند يا او را در دشمنى يارى دهد، فرشته مرگ با بشارت به لعنت خدا، ماندن هميشگى در آتش جهنم و عاقبت بد، به سراغ او خواهد آمد.

و كسى كه براى حاجتى خود را براى سلطان ستمكارى سبك نمايد، در جهنم همراه او خواهد بود.

و كسى كه سلطانى را در ستمگرى راهنمايى كند، با (ماهان ) همراه شده و عذاب او و آن سلطان از سخت ترين عذابهاى اهل جهنم است .


و كسى كه دنيادار را به طمع دنيا بزرگ داشته و او را دوست بدارد، خداوند بر او خشم گرفته و با (قارون ) در تابوت زيرين جهنم در يك درجه خواهد بود.


و كسى كه بخاطر خود نمايى ساختمانى بسازد در روز قيامت آن ساختمان را تا هفت طبقه زمين زيرا آن حمل مى نمايد. آنگاه چون گردنبندى آتشين آن را به گردنش آويخته و سپس او را در جهنم مى اندازند.

عرض كرديم : از كجا بفهميم كه براى خود نمايى است ؟ فرمودند: از آنجا كه بيش از احتياج خود يا براى فخر فروشى مى سازد

.و كسى كه به اجيرى در مورد مزد او ظلم كند مزدش را ندهد يا ناتمام بدهد، خداوند عمل او را نابود كرده و بوى بهشت را بر او حرام مى نمايد، در حالى كه بوى بهشت از مسافت پانصد سال راه احساس مى شود.

و كسى كه يك وجب از زمين همسايه اش را غصب كند، خداوند آن يك وجب را تا هفت طبقه زير آن تبديل به آتش نموده ، بصورت طوقى در آورده و در گردنه او مى اندازد تا زمانى كه او را وارد جهنم نمايد.

و كسى كه قرآن را بياموزد و عمدا آن را فراموش كند، در روز قيامت در حالى كه جذامى و تشنه است ، خدا را ملاقات مى كند و خداوند در مقابل هر آيه اى مارى را بر او مى گمارد.

و كسى كه قرآن را بياموزد و به آن عمل نكند و دوستى دنيا و زيباييهاى آن را انتخاب كند، سزاوار خشم خداى متعال شده و همرديف يهود و نصارى مى شود كه كتاب خدا را دور انداخته و به آن توجه نكردند.

و كسى كه از پشت زنى بحرام با او نزديكى كند يا با پسر بچه يا مردى نزديكى كند، خداى متعال در روز قيامت او را بدبوتر از مردار محشور مى نمايد كه مردم از بوى او اذيت مى شوند تا زمانى كه او را به جهنمى ببرد و خداوند بهيچ وجه عذاب را از او بر طرف نمى كند و اين عذاب با هيچ فديه اى بر طرف نمى شود.

 و نيز عمل او را نابود كرده و او را در تابوتى كه با ميخهاى آهنين بسته شده است ، مى گذارند و با سنگهاى پهن آن قدر روب آن تابوت مى زنند كه ميخهايش آهنين بسته شده است ، مى گذارند و با سنگهاى پهن آن قدر روى آن تابوت مى زنند كه ميخهايش به بدنيش فرو رود. و اگر چهار صد امت گرفتار گوشه اى از گوشه هاى اين عذاب شوند، بدون شك همه آنها مى ميرند. و او از كسانى است كه سخت ترين عذابها را دارند.

و كسى كه با زدن يهودى ، مسيحى ، مجوسى ، مسلمان - آزاد باشد يا كنيز - يا غيز اينها زنا كند، خداوند سيصد هزار در از جهنم در قبرش مى گشايد كه مارها، عقربها و شعله هاى آتش از آن خارج مى شود؛ او تا روز قيامت مى سوزد؛ مردم از بوى بد فرج او آزار مى بينند و او را تا روز قيامت به همين خصوصيت مى شناسند تا زمانى كه دستور برسد او را به جهنم ببريد. و اهل محشر با وجود عذابهاى سختى كه خود دارند از آن اذيت مى شوند. زيرا خداوند حرامها را حرام نموده است و كسى با غيرت تر از خداى متعال نيست . بخاطر غيرتى كه دارد، هرزگيها را قطعا حرام نموده و حدود شرعى را تعيين نموده است .

و هر كس به داخل خانه همسايه اش نگاه كرده و عورت مرد يا موى زن يامقدارى از بدنش را ببيند، سزاوار است كه خدا او را همراه با منافقينى كه در پى عيوب مردم بودند، به جهنم برد؛ و تا خداوند او را رسوا ننمايد؛ از دنيا خارج نخواهد شد و در آخرت نيز عورتش را براى مردم نمايان خواهد نمود.

و كسى كه بخاطر (كمى ) رزق خود از خداوند خشمگين باشد و از اين مطلب نزد غير خدا گله كند و صبر نكند، كار نيكى از او به خداوند نرسيده و در حالى كه خداوند متعال از او خشمگين است ، او را ملاقات مى نمايد.

و كسى كه لباسى بپوشد و با آن تكبر كند، خداوند قبرش را در كناره جهنم فرو مى برد و تا آسمانها و زمين باقى است در آن فرو مى رود. و بدن ترديد قارون لباسى پوشيد و با آن تكبر كرد، به همين جهت در زمين فرو رفت و تا روز قيامت در آن فرو مى رود

و كسى كه با زن حلالى با مال حلال ازدواج كند و قصدش از ازدواج با او تفاخر و خودنمايى باشد، خداوند عزوجل از اين ازدواج جز ذلت و پستى بهره اى به او نخواهد داد و باندازه اى كه از آن زن كام گرفته است او را در كناره جهنم نگه خواهد داشت ، آنگاه او را در جهنم مى اندازد و هفتاد سال طول مى كشد تا به ته جهنم برسد.


و كسى كه به زنى در مورد مهرش ظلم كند (مهرش را ندهد يا كم بدهد)، خداوند او را زناكار مى داند و در روز قيامت به او مى گويد: بنده ام ! با پيمان خود كنيزم را به ازدواج تو در آوردم ، ولى تو به پيمان من وفا نكردى . و خداوند عزوجل خود عهده دار گرفتن حق آن زن مى شود. و تمام كارهاى نيك آن مرد را در مقابل حق آن زن مى گيرد، ولى چون كارهاى نيك او جوابگوى حق او نيست ، دستور مى دهد او را به جهنم ببريد.


و كسى كه از شهادت خود بازگردد يا شهادت ندهد، خداوند در مقابل چشم مردم گوشت او را به خودش مى خوراند و در حالى به جهنم مى رود كه زبانش را مى جود.


و كسى كه دو زن داشته باشد و در امور زناشويى ، بودن با آنها و امور مالى بعدالت با آنها رفتار نكند، در روز قيامت با تشنگى و بدن كج محشور مى شود تا وقتى كه وارد جهنم شود.

 و كسى كه به ناحق همسايه اش را اذيت كند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى نمايد و جايگاهش جهنم خواهد بود. بدانيد كه بدون شك خداوند عزوجل از مرد در مورد حق همسايه مى پرسد و كسى كه حق همسايه اش را از بين ببرد از ما نيست .

و كسى كه مسلمان فقيرى را بخاطر فقرش خوار كرده و به او توهين نمايد، به حق خداوند توهين نموده است و تا زمانى كه او را راضى كند، پيوسته خداوند عزوجل از او خشمگين بوده و با او سخت دشمن خواهد بود

و كسى كه به مسلمان فقيرى احترام بگذارد، در روز قيامت در حالى كه خداوند در صورت او مى خنند، او را ملاقات مى نمايد.

و كسى كه بتواند با زن يا كنيزى از راه حرام نزديكى كند ولى ولى از ترس ‍ خدا اين كار را نكند، خداوند جهنم را بر او حرام مى كند؛ او را از وحشت بزرگ ايمن نموده و به بهشت مى برد. و اگر از راه حرام با او نزديكى كند، خداوند بهشت را بر او حرام نموده و او رابه جهنم مى برد.

و كسى كه مال حرامى به دست آورد، خداوند هيچ صدقه ، آزاد كردن بنده ، حج و عمره اى را از او قبول نمى كند. و خداوند عزوجل بعدد پاداش اين اعمالش براى او گناه مى نويسد و اگر پس از مرگ او چيزى از آن باقى بماند، توشه او براى جهنم خواهد بود و كسى كه به آن دسترسى داشته باشد، ولى آن را از ترس خداوند ترك كند، در دوستى و رحمت خداوند به سر برده و دستور مى رسد كه او را به بهشت ببريد.

و كسى كه با زن نامحرمى دست بدهد، در روز قيامت در حالى مى آيد كه دستهايش به گردنش بسته شده است . آنگاه دستور مى رسد او را به جهنم ببريد


و كسى كه با زن نامحرمى شوخى كند، در مقابل هر كلمه اى كه در دنيا به او گفته است ، هزار سال حبس مى شود

و اگر مردى زنى را با رضايت او ار راه حرام در آغوش بكشد، ببوسد، يا با او نزديكى يا شوخى كند و در اين بين گناهى اتفاق بيفتد، آن زن همان قدر گناهكار است كه مرد گناه كرده و اگر مرد بزور اين كارها را انجام دهد، گناه هر دو بعهده مرد است .

و كسى كه مسلمانى را در خريد و فرذوش فريب دهد، از ما نيست . و در روز قيامت با يهود محشور مى شود. زيرا بدون شك و ترديد كسى كه مردم را فريب دهد، مسلمان نيست .

و كسى كه وسايل منزل از قبيل تبر، تيشه و بيل را از همسايه اش كه به آن احتياج دارد دريغ كند، خدا در روز قيامت او را از فضل خود محروم نموده و او را به خودش واگذار مى نمايد و كسى كه خداوند او را بخودش واگذارد، هلاك خواهد شد. و خداوند هيچ عذرى را از او قبول نمى كند(170).


و زنى كه شوهرش را اذيت كند، تا زمانى كه او را يارى نكرده و راضيش ‍ ننمايد، خداوند نماز و هيچ عمل نيكى را از او قبول نمى كند؛ گرچه همه عمرش را روزه گرفته ، شبها را با عبادت سپرى كند، چندين برده در راه خدا آزاد كند و اموالش را در راه خدا خرج كند، اولين كسى است كه به جهنم مى رود و اگر مرد نيز زن خود را اذيت كرده و به او ظلم كند، همين مقدار مرتكب گناه شده و به همين اندازه عذاب مى شود.


و كسى كه به صورت مسلمانى سيلى بزند، خداوند در روز قيامت استخوانهاى او را پراكنده مى سازد، سپس آتش را بر او مسلط مى نمايد. نيز در حالى كه محشور مى شود كه دستانش به گردنش بسته است و تا زمانى كه وارد جهنم شود، به همين حال خواهد بود.و اگر كسى در شب يا روز به فكر فريب برادر مسلمانش باشد، در همه آن روز يا شب خداوند از او خشمگين است ، تا زمانى كه باز نگردد و توبه نكند، خداوند همچنان از او خشمگين خواهد بود. اگر در اين حال بميرد، با دينى غير از اسلام از دنيا رفته است .

 آنگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: بدانيد كسى كه مسلمانى را فريب دهد، از ما نيست . و سه بار اين جمله را تكرار فرمودند.

و كسى كه تازيانه اى را در برابر سلطانى آويزان كند، خداوند آن تازيانه را تبديل به مارى به طول شصت هزار ذراع مى نمايد. در آتش جهنم آن مار را براى هميشه هميشه بر او مسلط مى سازد.

و كسى كه از مسلمانى غيبت كند، روزه و وضويش باطل است و اگر در اين حال بميرد، در حالى مرده است كه حرام خدا را حلال دانسته است .

و كسى كه براى سخن چينى بين دو نفر گام بردارد، خداوند در قبرش آتشى بر او مسلط مى نمايد كه تا روز قيامت او را بسوزاند؛ و هنگامى كه از قبرش ‍ بيرون مى آيد، خداوند اژدهاى سياهى را بر او مسلط مى نمايد كه گوشتش ‍ را نيش بزند تا زمانى كه به جهنم برود.

و كسى كه خشمش را فرو برده ، برادر مسلمانش را ببخشد و در برابر برادر مسلمانش بردبارى ورزد، خداى متعال اجر شهيد را به او عطا مى فرمايد.

و كسى كه به فقيرى ظلم كند يا براى او تكبر كند و او را پست شمارد، خداوند در روز قيامت او را مانند موچه ولى بشكل مرد محشور مى نمايد، تا زمانى كه به جهنم برود.

و كسى كه در مجلسى از برادرش غيبت شود و او آن غيبت را از او رد كند، خداوند عزوجل هزار در شر را در دنيا و آخرت به روى او مى بندد؛ و اگر بر عكس نه تنها آن غيبت را رد نكند بلكه خوشش هم بيايد، گناهش باندازه گناه كسى است كه غيبت كرده است .

و كسى كه به مرد يا زن پاكدامنى تهمت بزند، خداوند عملش را از بين برده ، هفتاد هزار فرشته او را از روبرو و پشت سر تازيانه مى زنند و مارها و عقربها گوشتش را نيش مى زنند؛ آنگاه دستور مى رسد او را به جهنم ببريد.


و كسى كه در دنيا باده بنوشد، خداوند شربتى از سم افعى و عقرب به او مى نوشاند؛ شربتى كه هنگام خوردن آن (و قبل از اين كه آن را بخورد) گوشت صورتش را در ظرف مى ريزد و هنگامى كه آن را بنوشد، گوشت و پوستش مانند مردار بو گرفته تكه تكه مى شود؛ بگونه اى كه اهل محشر از بوى آن اذيت مى شوند و اين وضع ادامه دارد تا دستور برسد او را به جهنم ببريد و خورنده ، سازنده ، فروشنده ، خريدار، حمل كننده ، تحويل گيرنده
و كسى كه از آن سودى مى برد، همگى در زشتى و گناه برابرند.بدانيد کسی كه آن را به يهودى ، مسيحى ، صائبى يا ساير مردم بنوشاند، گناه او مانند كسى است كه آن را مى خورد.

بدانيد كسى كه آن را براى ديگرى بخرد يا بفروشد، تا زمانى كه توبه نكند، خداوند متعال نماز،، روزه ، حج و عمره او را قبول نمى كند و اگر قبل از توبه بميرد، بعهده خداوند است كه در مقابل هر جرعه اى كه در دنيا از آن نوشيده است ، شربتى از چرك آلوده به خون جهنم به او بنوشاند.


 بدانيد كه مانا خداوند باده را بخصوص ، و هر مست كننده اى را بطور عموم حرام نموده است . بدانيد كه هر مست كننده اى حرام است .

و كسى كه ربا بخورد، باندازه اى كه ربا خورده است ، خداوند شكمش را پر از آتش جهنم مى نمايد و اگر از اين راه مالى به دست آورد، خداوند هيچ عملى را از او قبول نمى كند. و تا زمانى كه قيراطى از آن مال را در اختيار دارد، پيوسته مورد لعنت خدا و فرشتگان اوست (171)

.و كسى كه در امانت خيانت كرده و آن را به صاحبش باز نگرداند، با دينى غير از اسلام از دنيا مى رود و در حالى كه خداوند عزوجل از او خشمگين است ، او را ملاقات نمايد. و دستور مى رسد او را به جهنم ببريد؛ او براى هميشه به كناره جهنم سقوط كرده و هيچ گاه از آن جا بيرون نخواهد آمد.


و كسى كه بر عليه مرد مسلمانى يا ذمى يا كس ديگرى شهادت دروغ بدهد، در روز قيامت او را را از زبانش آويزان مى كنند و همراه با منافقين در طبقه پايين جهنم خواهد بود.

و كسى كه به خادم يا برده خود يا شخص ديگرى (كه از او يارى بخواهد): (نه ، ياريت نمى كنم )، خداوند عزوجل در روز قيامت به او مى گويد: (نه ، ياريت نمى كنم . خودت را با صورت در جهنم بينداز).

و كسى كه زنش را اذيت كند تا مالى بدهد و خود را از دست شوهرش ‍ برهاند، خداى متعال به مجازاتى كمتر از جهنم براى او راضى نمى شود. زيرا بدون ترديد خداى متعال همانگونه كه براى يتيم به خشم مى آيد، براى زن هم خشمگين مى شود.


و كسى كه نزد سلطان از برادرش بدگويى و سخن چينى نمايد، اگر آن سلطان هيچ آزار و آسيبى به او نرساند، خداوند عزوجل همه اعمالى را كه انجام داده است ، از بين مى برد. واگر آزار و آسيبى به او برساند، خداوند او را در جهنم در طبقه اى همراه با هامان (وزير فرعون ) خواهد گذاشت .


و كسى كه براى خودنمايى و يا رسيدن به چيزى قرآن بخواند، در روز قيامت در حالى خداوند عزوجل را ملاقات خواهد نمود كه صورتش ‍ استخوانى بيش نيست و گوشت ندارد؛ و قرآن با آهن نوك تيز به پشت او نيزه مى زند تا او را وارد جهنم نمايد و با كسانى كه در جهنم مى افتند، به جهنم سقوط مى كند.


و كسى كه قرآن بخواند و به آن عمل نكند، خداوند در روز قيامت او را كور محشور مى نمايد. او عرضه مى دارد: خدايا! من بينا بودم . چرا مرا كور محشور نمودى ؟ و خداوند مى فرمايد: آيات ما به تو رسيد و تو را آن گونه تكر كردى ، امروز نيز تو را اين گونه ترك مى كنند. آنگاه دستور مى رسد كه او را به جهنم ببريد.


و كسى كه مالى را بخرد كه از راه خيانت بدست آمده است و بداند كه از راه خيانت بدست آمده ، گناه و ننگ او مانند همان كسى است كه خيانت نموده است .و كسى كه واسطه شود و مرد و زنى را از راه حرام به هم براسند، خداوند بهشت را بر او حرام مى گرادند و جايگاه او جهنم است كه جايگاه بدى است . و پيوسته خداوند از او خشمگين است تا بميرد.


و كسى كه برادر مسلمانش را بفريبد، خداوند بركت روزيش را مى گيرد، زندگى او را تباه كرده و او را به خودش وا مى گذارد.

و كسى كه مال دزدى را بخرد و بداند كه مال دزدى است ، كار او همانقدر گناه داشته و زشت است كه كار آن دزد گناه دارد و ننگين است .


و كسى كه به مسلمانى خيانت كند، در دنيا و آخرت نه او از ماست و نه ما از اويين .و بدانيد كسى كه ارتكاب گناهى را بشنود و خبر آن را پخش كند، مانند انجام دهنده گناه است و كسى كه انجام كار خوبى را بشنود و خبر آن را پخش كند، مانند انجام دهنده آن است .


و كسى كه زيباييهاى زنى را براى مردى بگويد و آن مرد شيفته او شده و با او گناهى انجام دهد، از دنيا نمى رود مگر اين كه خداوند بر او خشم مى گيرد و كسى كه خداوند بر او خشم بگيرد، آسمانهاى هفتگانه و زمينهاى هفتگانه نيز بر او خشم مى گيرند و گناهى همانند گناه آن مرد خواهد داشت .


 عرض كردند: اى رسول خدا! اگر آنان توبه كرده و اصلاح شوند، چطور؟ فرمودند: خدا توبه آن زن و مرد را قبول مى كند، ولى توبه كسى را كه باعث اين گناه شده است ، قبول نمى كند.


و كسى كه چشمانش را از نگاه حرام به زنى پر كند، خداوند در روز قيامت چشمانش را با ميخهايى آتشين و آتش پر مى نمايد و تا زمانى كه خداوند بين مردم حكمى مى نمايد، بدين حالت خواهد بود. آنگاه دستور مى رسد كه او را به جهنم ببريد.


و كسى كه براى ريا و خود نمايى غذايى بدهد، خداى متعال از چرك آلوده به خون جهنم به او خواهد داد و اين غذا را در شكم او تبديل به آتش ‍ مى نمايد و به همين حال خواهد بود تا خداوند بين مردم حكم نمايد.


و كسى كه با زن شوهردارى مرتكب گناه شود، از فرج آن دو آن قدر چرك خون آلوده به خون بيرون مى آيد كه دره اى بطول راه پانصد سال بوجود مى ايد و جهنمايان از بدبويى آن دو اذيت مى شوند و عذاب آن دو از سخت ترين عذابهاى مردم خواهد بود.و خداوند عزوجل از زنى كه چشم خود را از غير شوهر يا محرم خود پر كند، بشدت خشمگين مى گردد و بدون ترديد اگر چنين كند، خداوند تمام كارهاى نيك او را از بين مى برد و اگر در بستر غير شوهرش بخوابد، به عهده خداى متعال است كه پس از عذاب نمودن او در قبرش ، با آتش او را بسوزاند.


و هر زنى كه (بى جهت و از روى هوى و هوس ) و از شوهرش طلاق خلع (172) بگيرد، خدا، فرشتگان او، پيامبرش و همه مردم او را لعنت مى كنند. و زمانى كه فرشته مرگ سراغ او بيايد، به او مى گويد: (به جهنم مژده بده ). در روز قيامت به او مى گويند: (همراه با كسانى كه به جهنم مى روند، به جهنم برو)و بدانيد كه بدون ترديد خداى متعال و رسولش از زنانى كه بى جهت از شوهرانشان طلاق مى گيرند، بيزار هستند

و نيز بدانيد كه بدون ترديد خداوند عزوجل و رسول او از مردى كه زنش را اذيت كند تا طلاق خلع بگيرد، بيزار هستند

.و كسى كه با اجازه عده اى امام جماعت آنها شود و در حضور، قرائت ، ركوع ، سجود، قعود و قيام خود ميانه روى نمايد، پاداشى مانند پاداش انان خواهد داشت .

و كسى كه امام جماعت عده اى شود و در حضور، قرائت ، ركوع ، سجود، قعود و قيام خود ميانه روى نمايد، نمازش را به او باز مى گردانند، و از ترقوه او بالاتر نمى رود (نمازش اصلا قبول مى شود) و خداى متعال او را مانند پيشواى ستمگر و تجاوزكارى مى داند كه صلاح پيروانش را نمى خواهد و بدستور خداوند عزوجل حاكم آنان نشده است .

در اين جا امير المومنين عليه السلام برخاست و عرض كردند: پدر و مادرم فداى تو باد اى رسول خدا صلى الله عليه و آله ! پيشواى ستمگر تجاوزكارى كه صلاح پيروانش را نمى خواهد و بدستور خداوند عزوجل حاكم آنان نگرديده است ، چه حالى دارد؟


آن حضرت صلى الله عليه و آله فرمودند: او آخرين نفر از چهار نفرى كه در روز قيامت عذاب آنها از همه مردم سخت تر است و عبارتند از: ابليس ، فرعون ، آدمكش و سلطان ستمگر.

و كسى كه برادر مسلمانش احتياج به قرض او داشته باشد، ولى به او قرض ‍ ندهد، خداوند در روزى كه به نيكوكاران پاداش مى دهد، بهشت را بر او حرام مى گرداند


.و كسى كه در برابر بد اخلاقى زن خود صبر پيشه نموده و ثواب آن را از خداوند اميدوار باشد، خداى متعال در برابر هر روز و شبى كه صبر مى كند، همانند آنچه به حضرت ايوب عليه السلام عطا فرمود، به او عطا مى فرمايد: و آن زن هر روز و هر شب همانند تپه اى شن متراكم گناه خواهد داشت . و اگر پيش از آن كه شوهرش را يارى كرده و او را راضى كند، از اين دنيا برود، در روز قيامت بصورت وارونه همراه با منافقين در طبقه زيرين جهنم محشور خواهد شد.


و كسى كه زنى داشته باشد كه با او سازگار نباشد و بر آنچه خداوند روزى آنها نموده است ، صبر نكند و بر شوهرش سخت گرفته و او را وادار به كارهايى بنمايد كه نمى تواند آنجام دهد، تا زمانى كه چنين است خداوند هيچ كار نيكى كه او را از آتش جهنم حفظ كند، از آن زن قبول ننموده و بر او خشم مى گيرد.



و كسى كه به برادرش احتراح بگذارد، به خداوند احترام گذاشته است . فكر مى كنيد خداوند به كسى كه به او احترام بگذارد، چه پاداشى خواهد داد؟


و كسى كه رياست اجتماعى را به عهده بگيرد و به آنان خوبى نكند، در مقابل هر روزى كه بر آنان حكومت كرده است ، هزار سال در لبه جهنم زندانى مى شود، اگر بدستور خداى متعال بر آنان حكومت كرده باشد، خداى متعال او را آزاد مى نمايد.


و اگر ظالم باشد (و بغير دستور الهى بر آنان حاكم بوده است )، او را در جهنم مى اندازد و هفتاد سال طول مى كشد تا او به ته جهنم برسد.


و كسى كه بر اساس احكامى كه خداوند نازل فرموده است ، حكم نكند، مانند كسى است كه شهادت دروغ داده باشد، او را در جهنم مى اندازند و همانند شاهد دروغگو او را عذاب مى كنند.


و كسى كه دو رو و دو زبان باشد، در روز قيامت نيز دو رو و دو زبان خواهد بود.

و كسى كه براى آشتى دادن دو نفر گام بردارد، تا زمانى كه باز گردد، فرشتگان خداوند بر او دورد مى فرستند و نيز پاداش شب قدر را به او مى دهند

و كسى كه براى به هم زدن ميانه دو نفر گام بردارد، باندازه پاداش ‍ كسى كه دو نفر را آشتى بدهد، گناه خواهد داشت ، بر او مى نويسند: (لعنت خداوند) و تا ورود به جهنم اين حال را خواهد داشت . زمانى كه به جهنم برود، عذابش دو چندان خواهد شد.


و كسى كه براى يارى و رسانيدن فايده اى به برادرش گام بردارد، ثواب مجاهدين در راه خدا را خواهد داشت .

و كسى كه براى عيب جويى از برادرش و افشارى عيب او گام بردارد، با اولين قدمى كه بر مى دارد، وارد جهنم شده و خداوند عيب او را براى مردم فاش مى سازد.

و كسى كه براى احوالپرسى از يكى از خويشاوندان خود گام بردارد، خداوند پاداش صد شهيد را به او عطا مى فرمايد. و اگر هم احوالپرسى كند، هم مالى به او بدهد و هم به او كمك غير مالى نمايد، در مقابل هر گامى كه بر مى دارد، چهل ميليون حسنه برايش ثبت شده و چهل ميليون درجه بالا مى رود؛ گويا صد سال خداوند عزوجل را عبادت كرده است .


و كسى كه براى بهم زدن ميانه دو خويشاوند يا دوست قدمى بردارد، خداى متعال از او خشمگين شده و در دنيا و آخرت او را لعنت مى نمايد و گناهى مانند گناه قاطع رحم (كسى كه با خويشاوند نسبى خود قطع رابطه نموده يا آزارى به او برساند) خواهد داشت .


و كسى كه براى ازدواج دو مومن تلاش كند، تا زمانى كه آنها با هم ازدواج كنند، خداوند صد زن از حورالعين هاى بهشت به ازدواج او در مى آورد كه هر كدم در قصرى از در و ياقوت هستند و در مقابل هر گامى كه در اين راه برداشته يا كلمه اى كه در اين مسير گفته است ، عمل يك سال را براى او مى نويسد كه شبهايش را عبادت كرده است و روزهايش را روزه گرفته باشد.


و كسى كه براى جدايى زنى از شوهرش تلاش كند، خداوند از او خشمگين شده و در دنيا و آخرت او را لعنت مى نمايد. و بعهده خداوند است كه هزار صخره آتشين به او بزند.


و كسى كه براى به بهم زدن رابطه آنها تلاش كند، ولى آنان را از يكديگر جدا نكند، خداوند از او خشمگين شده و در دنيا و آخرت او را لعنت نموده و او را از نگاه به سيماى خود محروم مى نمايد.


و كسى كه نابينايى را به مسجد يا منزلش ببرد يا براى انجام كارى از كارهايش او را به جايى ببرد، تا زمانى كه از او جدا شود خداوند در مقابل هر گامى كه برداشته و گذاشته است ، ازاد كردن يك بنده را براى او مى نويسد و فرشتگان بر او درود مى فرستند.


و كسى كه كار نابينايى را انجام دهد و در راه انجام شدن آن گام بردارد، خداى متعال او را از دو چيز رهايى مى دهد: جهنم و نفاق و نيز هفتاد هزار حاجت او را در همين دنيا بر آورده نموده و تا زمانى كه باز گردد، پيوسته غرق در رحمت خداى متعال است .


و كسى كه يك شبانه روز از مريضى پرستارى كند، خداى متعال او را با حضرت ابراهيم خليل عليه السلام بر مى انگيزد و چون باد از پل صراط عبور مى كند.


و كسى كه براى انجام كار مريضى سعى كند و آن را انجام دهد، همانند روزى كه از مادر متولد گرديده است ، از گناهانش خارج مى شود.


در اينجا مردى از انصار عرض كرد: اى رسول خدا! اگر اين مريض از خانواده اش بود، چطور؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: كسى كه كارى براى خانواده اش انجام دهد از كسانى است كه بيشترين پاداش را دارند و كسى كه خانواده اش را ضايع كرده و رحم خود را قطع نمايد(173). خداى متعال در روزى كه پاداش نيكوكاران را عطا مى فرمايد، او را از پاداش ‍ نيكوكاران محروم نموده و ضايع مى نمايد.


و كسى كه خداوند متعال در آخرت او را ضايع نمايد، همراه با هلاك شدگان سرگردان است و بدنبال راهى مى گردد كه از اين وضع بيرون بيايد، ولى پيدا نمى كند.


و كسى كه به (مال از دست داده اى ) قرض دهد و به هنگام پس گرفتن آن به او خوبى كند، خداوند در مقابل هر درهم هزار پوست گاو كه پر از طلا و نقره بوده و از بهشت باشد، به او عطا مى فرمايد.


و كسى كه يك گرفتارى دنيوى برادرش را رفع كند، خداوند با رحمت خود به او مى نگرد به همين جهت به بهشت مى رود و خداوند گرفتاريهاى او را در دنيا و آخرت رفع مى نمايدو كسى كه براى اصلاح ميان زن و شوهرى گام بردارد، خداى متعال پاداش ‍ هزار شهيد را كه حقيقتا در راه خداى متعال كشته شده اند، به او عطا فرموده و در برابر هر گامى كه در اين راه بر مى دارد يا كلمه اى كه مى گويد، عبادت يك سال كه شبهايش را عبادت كرده و روزهايش را روزه گرفته است ، خواهد داشت .


و كسى كه به برادر مسلمانش قرض دهد، در مقابل هر درهمى كه به او قرض داده هموزن كوه احد، سينا و كوههاى رضوى حسنه خواهد داشت . اگر پس از سر آمدن مهلت آن ، در مطالبه اش با او مدارا نمايد، مانند تندبادى بدون حساب و عذاب از پل صراط عبورخواهد نمود.


و كسى كه برادر مسلمانش پيش او از ندارى شكايت كند، ولى او قرضى به وى ندهد، خداوند در روزى كه به نيكوكاران پاداش مى دهد، بهشت را بر او حرام مى نمايد.


و كسى كه حاجت خواهش كننده اى را در حالى كه مى تواند، بر نياورد، گناهى مانند گناه عشار (174) خواهد داشت .

در اينجا (عوف بن مالك ) برخواست و عرض كردن اى رسول خدا! گناه عشار چقدر است ؟

 آن حضرت صلى الله عليه و آله فرمودند: گناه او باندازه اى است كه در هر روز و شبى خدا، همه فرشتگانش و همه مردم او را لعنت مى نمايند و و كسى كه خدا او را لعنت كند، ياورى نخواهد داشت .


و كسى كه به برادرش خوبى كند، و آنگاه بر او منت گذارد عملش از بين رفته و سعى اش به نتيجه نمى رسد و بدانيد كه خداوند عزوجل بهشت را بر منت گذار، متكبر، سخن چين ، شرابخوار، برخور، و سركش و بداخلاق بسيار ناكس ، حرام نموده است .

و كسى كه صدقه اى را به مرد مسكينى برساند، ثوابى مانند ثواب صدقه دهنده خواهد داشت و اگر چهل هزار نفر صدقه اى را دست به دست كنند تا به دست فقيرى برسد، هر كدام از آنان اجر كاملى دارند و اگر بدانيد، پاداشهاى خداوند براى تقوا پيشگان و نيكوكاران بهتر و ماندگارتر است .

و كسى كه مسجدى در دنيا بسازد، خداوند در برابر هر وجب - و شايد هم فرمودند: در برابر هر ذراع - از آن ، شهرى از طلا، نقره ، در، ياقوت ، زمرد، زبرجد و مرواريد براى او مى سازد كه وسعت آن باندازه اى است كه براى پيمودن آن چهل هزار سال وقت لازم است ؛ در هر شهرى چهل ميليون قصر؛ در هر قصرى چهل هزار خانه ؛ در هر خانه اى چهل ميليون اتاق ؛ در هر اتاقى چهل ميليون تخت ؛ بر هرتختى چهل ميليون همسر از حورالعين وجود دارد. و نيز در هر اتاقى چهل ميليون پسر نابالغ خدمتگذار، چهل ميليون دختر نابالغ خدمتگزار و چهل ميليون سفره غذا وجود دارد؛ بر هر سفره اى چهل ميليون سينى بزرگ و در هر سينى چهل ميليون نوع غذا هست و خداوند چنان قدرتى به او عطا مى فرمايد كه بتواند در يك روز از همه اين همسران و غذاها استفاده كند (175).

و كسى كه موذن مسجدى شود و بخاطر رضاى خداى متعال در آن اذان بگويد، خداوند ثواب چهل ميليون پيامبر، چهل ميليون صديق و چهل ميليون شهيد را به او عطا نموده و شفاعت او را در مورد چهل ميليون امت كه هر امتى چهل ميليون مرد دارد، قبول مى نمايد؛ و در هر بهشتى از بهشت ها چهل ميليون شهر كه در هر شهرى چهل ميليون قصر؛ در هر قصرى چهل هزار خانه ؛ در هر خانه اى چهل ميليون اتاق ؛ در هر اتاقى چهل ميليون تخت ؛ بر هر تختى همسرى از حورالعين مى باشد، به او عطا مى نمايد. هر اتاق آن چهل ميليون برابر اين دنياس است . در برابر هر كدام از ان همسران ، چهل ميليون خدمتگذار پسر نابالغ و چهل ميليون خدمتگذار دختر نابالغ وجود دارد. نيز در هر اتاقى چهل ميليون سفره است و بر هر سفره اى چهل ميليون سينى بزرگ و در هر سينى چهل ميليون نوع غذا كه اگر جن و انس مهمان او شوند، بدون ترديد مى توانند آنها را در كوچكترين اتاقهاى آن جا بدهد و هر نوع غذا، نوشيدنى ، عطر، لباس ، ميوه و انواع تحفه ها و اشياء كمياب را كه بخواهند، در آن وجود دارد. و در هر كدام از اتاقها آن ، بقدرى از چيزهايى كه گفتيم وجود دارد كه از اتاق ديگر بى نياز است .


و هنگامى كه موذن در اذان بگويد: (اشهد ان لا اله الا الله )، چهل ميليون فرشته گرداگرد او را گرفته ، بر او درود فرستاده و برايش استغفار مى كنند و تا زمانى كه اذان را تمام كند، زيرا سايه خداوند خواهد بود. ثواب او را چهل ميليون فرشته مى نويسند؛ آنگاه بسوى خداوند عزوجل بالا مى روند.


و كسى كه بطرف مسجدى از مساجد خداوند گام بردارد، در برابر هر گامى كه بر مى دارد تا زمانى كه به منزلش باز گردد، ده كار نيك به دست مى آورد، ده گناه از او پاك مى شود و ده درجه بالا مى رود.


و كسى كه مواظب باشد هر جايى كه هست خود را به نماز جماعت برساند، در حالى كه سيمايش نورانى تر از ماه شب چهارده است ، مانند تند بادى همراه با اولين گروه و پيشى گيرندگان از پل صراط عبور مى كند. و در برابر هر روز و شبى كه اين چنين در نماز جماعت شركت كرده است ، ثواب يك شهيد خواهد داشت .


و كسى كه مواظب باشد هميشه در صف اول جماعت حاضر شود و به اولين تكبير امام جماعت برسد و مومنى را در نماز اذيت نكند، خداوند پاداشى همچون پاداش موذن به او عطا فرموده و در بهشت نيز ثوابى مانند ثواب موذن به او عطا مى فرمايد.

و كسى كه در كناره راه پناهگاهى براى رهگذران بسازد، خداوند در روز قيامت او را سوار بر شترى برگزيده از در و در حالى كه صورتش براى اهل بهشت مى درخشد بر مى انگيزاند و در گنبد ابراهيم خليل عليه السلام همدم او خواهد بود. اهل محشر مى گويند: اين فرشته اى از فرشتگان خداست كه تاكنون كسى مانندش را نديده است ؛ و با شفاعت او چهل ميليون مرد به بهشت مى روند.


و كسى كه به خواهش برادرش براى او وساطت و ميانجيگرى كند، خداوند عزوجل به او (با نظر رحمت ) مى نگرد و به عهده خداوند است كه هيچ گاه او را عذا نكند. و اگر بدون خواهش برادرش براى او وساطت كند، پاداش هفتاد شهيد خواهد داشت .


و كسى كه براى نزديك شدن به خداى متعال ماه رمضان را در خاموشى و سكوت روزه بگيرد و گوش ، چشم ، فرج ، و ساير اعضاى بدنش را از دروغ ، حرام و غيبت باز دارد، خداى متعال آن قدر او را به خود نزديك مى نمايد كه مى تواند زانوهاى ابراهيم خليل عليه السلام را لمس كند (تقريبا به اندازه ابراهيم خليل عليه السلام به خداوند نزديك مى شود)


و كسى كه چاه آبى بكند و هنگامى كه به آب رسيد، آن را به مسلمانان ببخشد پاداشى خواهد داشت همانند پاداش كسانى كه از وضو مى گيرند و نيز در مقابل هر مويى از موهاى انسان ، حيوان ، درنده يا پرنده اى ثواب آزاد كردن هزار بنده را خواهد داشت . و در روز قيامت با شفاعت او به تعداد ستارگان ، مردم به حوض قدس وارد مى شوند.


عرض كرديم : اى رسول خدا! حوض قدس چه حوضى است ؟ سه بار فرمودند: حوض من .

و كسى كه براى رسيدن به پاداش خداوند قبرى براى مسلمانى بكند، خداى متعال جهنم را بر او حرام نموده و خانه اى در بهشت به او مى بخشد و او را وارد حوضى مى نمايد كه به تعداد ستارگان كوزه در آن هست . و عرض آن ما بين (ايله ) و صنعاء است (176).


و كسى ميت مومنى را غسل دهد و در مورد او امانت دار باشد، در برابر هر مويى ثواب آزاد كردن برده اى داشته و صد درجه بالا مى رود


و در اين جا عمر به خطاب برخاست . و عرض كرد: اى رسول خدا! چگونه مى تواند نسبت به او امانتدار باشد؟ فرمودند: با پوشايندن عورت و زشتيهاى بدنش . و اگر عورت و زشتيهاى او را نپوشاند، پاداشش از بين مى رود و عيبش در دنيا و آخرت آشكار مى گردد.


و كسى كه بر ميتى نماز بخواند، جبرئيل و هفتاد ميليون فرشته بر او درود فرستاده و همه گناهان او، از اول تا آخر، آمرزيده مى شوند.و اگر هنگامى كه او را دفن كرده و رويش خاك مى ريزند نيز در آن جام حاضر باشد و به هنگام بازگشت در برابر هر قدمى كه از زمان تشييع جنازه تا منزل بر مى دارد، قيراطى ازپاداش خواهد داشت كه هر قيراط آن در ترازوى اعمال هموزن كوه احد است .


و كسى كه از خشيت خداوند (از ترسى كه ناشى از عظمت و بزرگى اوست ، نه ترسى كه به خاطر گناهان پيدا مى شود) بگريد، هر قطره اشكى كه مى ريزد همانند كوه احد در ترازوى اعمال او خواهد بود (يعنى هر قطره اشك برابر با حسناتى هموزن كوه احد است )و پاداش هر قطره از اشكهايش چشمه اى در بهشت است كه هر دو طرف آن شهرها و قصرهايى هست كه نه چشمى ديده ، نه گوشى شنيده و نه به دل هيچ بشرى امده است .


و كسى كه از مريضى عيادت كند، تا زمانى كه به منزلش باز گردد، در برابر هر گامى كه بر مى دارد، هفتاد ميليون حسنه عيادت كند، تا زمانى كه به منزلش ‍ باز گردد. در برابر هر گامى كه بر مى دارد، هفتاد ميليون حسنه خواهد داشت . هفتاد ميليون گناه او پاك شده ، هفتاد ميليون درجه بالا مى رود و هفتاد ميليون فرشته را مى گمارند كه تا روز قيامت در قبرش از او ديدن كرده و براى او استغفار نمايند.


و كسى كه جنازه اى را تشييع كند، تا زمانى كه به منزلش باز گردد، در برابر هر قدمى كه بر مى دارد، صد ميليون كار نيك خواهد داشت ؛ صد ميليون گناه از او پاك شده و صد ميليون درجه بالا مى رود و اگر بر او نماز بخواند، تا زمانى كه باز گردد، صد هزار فرشته به هنگام تشييع جنازه پشت سر او حركت كرده و برايش استغفار مى كنند و اگر هنگام دفن او حاضر باشد، خداوند هزار فرشته را مى گمارد كه تا زمانى كه از قبرش بر انگيخته مى شود، همگى برايش استغفار كنند.


و كسى كه به قصد حج يا عمره از منزل خارج شود، تا زمانى كه باز گردد، در مقابل هر گامى كه بر مى دارد، يك ميليون حسنه خواهد داشت . هزار گناه او پاك شده و يك ميليون درجه بالا مى رود و تا زمانى كه باز گردد، در مقابل هر درهمى كه در اين راه با خود بردارد، يك ميليون درهم ، در برابر هر دينار يك ميليون دينار و در برابر هر حسنه اى كه در اين راه انجام دهد، يك ميليون حسنه نزد خداوند خواهد داشت . و نيز در ضمانت خداى متعال خواهد بود. اگر بميرد وارد بهشت مى شود و اگر باز گردد، يارى شده ، آمرزيده و با دعاى مستجاب باز مى گردد. پس دعاى او را غنيمت شماريد (و از او بخواهيد براى شما دعا كند). زيرا همانا خداوند دعاى او را رد نمى نمايد و بدون ترديد در روز قيامت صد هزار مرد را شفاعت مى كند.


و كسى كه در نبودن زائر خانه خدا كه براى حج يا عمره رفته است ، به خانواده اش نيكى كند، او نيز اجر كاملى همچون اجر زائر خانه خدا خواهد داشت ، بدون اين كه چيزى از اجر او كم شود.


كسى كه براى جهاد يا مرزدارى در راه خداى متعال از منزل خارج شود، در برابر هر گامى كه بر مى دارد، هفتصد ميليون حسنه براى او خواهد بود؛ هفتصد ميليون گناه او پاك مى شود و هفتصد ميليون درجه بالا مى رود و در ضمانت خداى متعال خواهد بود، به گونه اى كه اگر با هر مرگى بميرد، شهيد است . و اگر باز گردد، آمرزيده و مستجاب الدعوه باز مى گردد.



و كسى كه براى ديدار برادرش گام بردارد، تا وقتى كه به منزلش باز گردد در برابر هر گامى كه بر مى دارد، پاداش آزاد كردن صد هزار بنده برايش خواهد بود. صد هزار درجه بال مى رود، صد هزار گناهش پاك مى شود و صد هزار كار نيك برايش نوشته مى شود .


 از (ابى هريره ) پرسيدند آيا رسول خدا صلى الله عليه و آله نفرمودند: كسى كه بنده اى را آزاد كند، همين بهاى آزادى او از جهنم است ؟ (ابى هريره ) پاسخ داد: ما نيز همين مطلب از رسول خدا صلى الله عليه و آلهپرسيدم .

آن حضرت صلى الله عليه و آله فرمودند: بله (اين سخن از من است ) و علاوه بر اين ، درجات او نزد خداوند در گنجهاى عرشش بالا مى رود.


و كسى كه به خاطر رضايت خدا و فهم دين ، قرآن بياموزد، ثوابى به اندازه تمام آنچه به فرشتگان ، پيامبران و رسولان مى دهند، خواهد داشت .


و كسى كه به خاطر ريا و خودنمايى و به جهت اين كه با كم خردان مجادله نموده ، به علماء فخر فروشى كند و به دنيا برسد، قرآن را بياموزد، خداوند عزوجل در روز قيامت استخوانهايش را پراكنده مى نمايد


و عذاب كسى در جهنم سخت تر از او نيست و خداوند آن قدر از او خشمگين و بر او غضبناك است كه با همه انواع عذابهاى جهنم عذاب خواهد شد.


و كسى كه براى رسيدن به پاداش خداوند قرآن بياموزد، در علم تواضع نمايد و به بندگان خدا بياموزد، كسى در بهشت نخواهد بود كه ثوابش بيش ‍ از او بوده و موقعيتى بهتر از او داشته باشد؛ و در بهشت درجه بالا و موقعيت با ارزشى نخواهد بود، مگر اين كه كاملترين ، تمامترين و بى نقص ترين نصيبها و بهترين موقعيتها از آن او خواهد بود.و بدانيد كه علم بهتر از عمل است و ملاك دين ، ورع (پرهيز از محرمات و شبهات ) مى باشد و بدانيد كه بدون شك عالم كسى است كه به علم خود عمل كند، گرچه عملش كم باشد،. و مبادا گناهى را كوچك شماريد. گرچه بنظر شما كوچك باشد. زيرا بدون ترديد هيچ گناه كوچكى با تكرار آن كوچك نبوده و هيچ گناهى بزرگى با استغفار بزرگ نمى باشد.


 بدانيد كه بدون شك خداوند از همه اعمال شما مى پرسد؛ حتى اين كه اگر شما با انگشت به لباس برادر خود دست زده باشيد و بدانيد خداوند شما را با همان عقايدى كه با آن از اين دنيا رفته ايد، از قبر بر مى انگيزاند.


خداوند عزوجل بهشت و جهنم را آفريده است . كسى كه بهشت را ترك و جهنم را برگزيند، به آرزويش نمى رسد و كسى كه بهشت را انتخاب كند، رستگار مى شود. زيرا خداوند عزوجل مى فرمايند: (كسى كه از جهنم دور شده و به بهشت برود، قطعا رستگار شده است ) (177).

و بدانيد خداوند به من دستور داده است كه با مردم نبرد نمايم تا بگويند (لا اله الا الله ). و هنگامى كه اين سخن را گفتند، جان و مالشان از جانب من حفظ مى شود، مگر بحق ؛ و حساب آنها با خداوند عزوجل است .


و بدانيد خدايى كه نامش بزرگ باد، تمام چيزهايى را كه دوست داشته است ، براى بندگانش بيان نموده و تمام چيزهايى را كه از آنها متنفر بوده است ، براى مردم اعلام نموده است و مردم را از آنها نهى نموده است ، تا كسانى كه هلاك مى شوند، با شناخت هلاك شوند و كسانى كه زنده مى شوند، نيز از روى شناخت باشد.


و بدانيد كه خداوند ظلم ننموده و از هيچ ظلمى هم نمى گذرد و در كمينگاه است تا كسانى را كه بدى مى كنند، بخاطر اعمالشان مجازات نموده و نيكوكاران را با نيكى پاداش دهد


 و كسى كه خوبى كند، بنفع خودش است و كسى كه بدى كند به زيان خود اوست و خداوند هيچ ظلمى نسبت به بندگانش روا نمى دارد.اى مردم ! سن من بالا رفته ، استخوانم نازك شده ، بدنم از بين رفته و خبر وفاتم را شنيده ام . اجلم نزديك شده و شوق من به ملاقات پروردگارم افزون شده است .


گمان مى كنم اين آخرين ديدار عمومى من و شما باشد. تا زنده ام مرا مى بينيد و هنگامى كه از اين دنيا رفتم ، خداوند ياور هر مرد و زن مومنى است . والسلام عليكم و رحمه الله و بركاته .


در اين هنگام عده اى از انصار پيشدستى كرده و قبل از اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله (از منبر) پايين بيايد، همگى عرضه داشتند: اى رسول خدا! خداوند ما را فداى تو گرداند، پدر و مادرمان فداى تو باد اى رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: پدر و مادرم فداى شما.

از خداوند عزوجل براى امتم تخفيف خواستم خداى متعال به من فرمودند: در توبه تا زمانى كه در صور دميده شود (روز قيامت ) باز است

.آنگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله به ما رو كرده و فرمودند: كسى كه يكسال پيش از مرگش توبه كند، خداوند توبه او را مى پذيرد.سپس فرمودند: يك سال زياد است . كسى كه يك ماه پيش از مرگ توبه كند، خداوند توبه او را مى پذيرد.

 آنگاه فرمودند: يك ماه زياد است . كسى كه يك جمعه پيش از مرگ توبه كند، خداوند توبه اش را مى پذيرد. سپس فرمودند: يك جمعه بسيار است .

 كسى كه يك ساعت پيش از مرگش توبه كند، خداوند توبه اش را مى پذيرد. سپس فرمودند: يك ساعت زياد است .

كسى كه نفسش به اين جا - و به گلوى خود اشاره نمودند: برسد و توبه كند، خداوند توبه اش را مى پذيرد.ر

اوى مى گويد: در اين جا رسول خدا صلى الله عليه و آله (از منبر) پايين آمدند. و اين آخرين سخنرانى رسول خدا صلى الله عليه و آله قبل از پيوستن به خداوند عزوجل بود.