ناگفته های پرونده بابک زنجانی از زبان رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس/ حمایت از گمرک برای مقابله با قاچاق

به گزارش خبرنگار پارلمانی بولتن نیوز، مردی ساده و بی آلایش، با لبخندی ملایم و سلام و علیکی گرم عصر روز پنج شنبه 26 دی ماه مهمان تحریریه بولتن نیوز بود، سوار بر یکی از خودروهای ساخت وطن که جزو خودروهای متوسط کشور است. داخل کوچه پارک کرد و بدون تشریفات و خیلی ساده و بدون غرور و خاکی وارد ساختمان شد وبا همه اعضای تحریریه احوالپرسی کرد. 

او با لباسی ساده و معمولی، آرام و متین روی صندلی نشست که در گذشته همکارانش نشستند و به تک تک سوالات خبرنگاران پاسخ گفت و حتی در مقابل سوالات ساده و تکراری نیز بی حوصله نبود و پاسخ می گفت. 

آقای محمدعلی پورمختار رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی که این روزها سرگرم رسیدگی به پرونده های بسیاری در  مورد مقابله با فساد مالی و شکایت های  ارسال شده به کمیسیون اصل 90 فانون اساسی است، در طول مصاحبه با بولتن نیوز، خوب به حرف ها و سوالات خبرنگاران گوش می داد. در تمام طول 3 ساعت مصاحبه، در عین حال که خیلی جدی به مسائل منافع ملی و اقتصاد کشور، مقابله با فساد و.. می پرداخت، اما درعین حال سعی می کرد که جو جلسه سنگین و خسته کننده نباشد،  رعایت اخلاق را داشت و  از کسی نام نمی برد بلکه سعی داشت که بدون نام بردن و تنها با اشاره به موضوع ، نظر خود را در مورد پرونده افراد بیان کند و نام افراد را در غیبت آنها تکرار نکند. از مسوولین و نمایندگان و افرادی که در رابطه با فساد مالی یا شکایت های دیگران دارای پرونده ای هستند نام نمی برد بلکه سعی دارد موضوع و حق و عدالت و رسیدگی وجانب انصاف و حقوق مردم را رعایت کند.

او معتقد است که در بررسی ها و مصاحبه ها باید به منافع عمومی و مسائل بیت المال و حقوق دولت و مردم توجه شود و از این موضوعات برای حاشیه سازی سیاسی و جوسازی خبری استفاده نشود و لذا خیلی دقت داشت که از جملات و کلمات، چنین برداشت نکند که موضع سیاسی در مورد پرونده های اصل 90 و مبارزه با فساد مالی دارد. او به روش ها و قوانین و مقررات بیش از افراد توجه دارد و معتقد است که مقابله با فساد و مشکلات عمومی و شخصی، به هماهنگی و همراهی و همکاری مردم و دولت و مجلس و دستگاه های اجرایی نیاز دارد.

گفت وگوی سه ساعت ما با این نماینده مردمی، در چندین محور و با طرح سوالات متعدد بیان شد. از پرونده های باقیمانده در کمیسیون اصل 90 گرفته تا پرونده بابک زنجانی و مقابله با قاچاق کالا در کمرگات.

بولتن نیوز در بخش اول مصاحبه موضوع پرونده بابک زنجانی ومقابله با قاچاق کالا در کمرگات را از زبان این نماینده منتشر می کند و در روزهای آینده محورهای دیگر این مصاحبه منتشر خواهد شد.

پورمختار: در دولت گذشته به دلایل مختلف تصمیم گرفته شده بود که از وی در جهت فروش نفت و هم نقل و انتقال بخشی از اقلام مورد نیاز و همچنین ارز حاصل از آن استفاده شود.

پورمختار: از اواخر سال 1390.

پورمختار: گزارشاتی که خود وزارت نفت اعلام کرده و موجود هم است و اقداماتی که صورت گرفت در نهایت مشخص کرد که وی حدود 2 میلیارد و 60 هزاریورو از همین نفت و مشتقات مختلف را فروخته و در همان بانکی که بوده، نگه داشته . اما بعد بحث تحریم پیش آمد و عدم انتقال آن. 

تقریبا چند تا از دستگاه های داخلی و تعدادی از شرکت های خارجی هم باز به همین ترتیب نفت خریدند و آنها هم تا به حال پول را واریز نکردند و بدهی شان را پرداخت نکردند. این مجموعا موجب شد که یک پرونده ای تشکیل شود که ما پیگیر وصول مبالغ آن باشیم .

پورمختار: بله.

پورمختار: جلسات متعددی را با مسئولین نفت برگزار کردیم. حتی با خود آقای وزیرهم یکی دو سه بار صحبت شد. در دولت قبل در زمان وزارت آقای رستم قاسمی هم جلسه ای با خود وزیر برگزار شد و نماینده ای تعیین شده بود. ما نظرمان را راجع به نحوه پی گیری و وصول این مبالغ گفتیم و تاکید کردیم که در این زمینه کمک می کنیم تا پولها هر چه زودتر برگردد.

پورمختار:اتفاقا پیگیریهای ما موجب فعال شدن مسئولین وزارت نفت شد. نتیجه این شد که در زمان آقای قاسمی از این فرد یک سندی گرفتند و وی اعتراف کرد که این مبلغ را بدهکار است. بعد اموالی را شناسایی کرده بودند و قراردادی را با وی منعقد کردند که فکر کنم حدود هزار و 600 میلیارد  تومان ارزش اموال آن بود. مسئولین وزارت نفت تا اردیبهشت امسال به وی مهلت داده بودند تا این مبالغ را وصول کند. پیگیر هم بودند.

پورمختار: بعد از آن ما دو جلسه برگزار کردیم هم از خود این فرد هم از مسئولین نفت و هم از بانک مرکزی در این جلسات دعوت شد و شرکت کردند. راجع به نحوه وصول آن اقداماتی که می شد انجام داد و راه حل های محتلف را همان جا بررسی کردیم بعدا یک نفری را که یکی از نمایندگان محترم معرفی کرده بود، راجع به نحوه این کاری که صورت گرفته بود، اطلاعات خوبی داد وهمه این ها زمینه ساز این شد که در واقع بخش های دیگر هم فعال بشوند و پیگیر وصول این مبلغ باشند.

پورمختار: حدود 2 میلیارد و 60 هزار یورو . اگر آن مبلغی که ارزش اموالش بود، از این مقدار کم شود، بقیه رو باید پرداخت کند. 

پورمختار: وی مدعی بود که من در صورت ممنوع الخروج بودن، نمی توانم بروم به خارج و نمی توانم این پولها را وصول کنم ولی توان آن را دارم بروم و جابه جا بکنم و این اتفاق بیافتد.

پورمختار:بنا به دلایلی که خود بنده هم برای خروج از کشور وی مخالف بودم و این بحث را اعتقاد داشتم که مدیریت جامعی باید صورت بگیرد. مسائل مختلفی هم در این زمینه دخیل بود. چون وی رقم زیادی بدهکار بود و این رقم یک اعتبار است برای آن کشور که پول در آنجا بود چرا که آن کشور می توانست با آن مبلغ عملیات بانکی بزرگی انجام دهد و لذا ممکن بود خیلی علاقه مندی نباشد برای جابجایی پول و بازگرداندن و حتی اجازه خارج کردن این مبلغ و بردن آن به جای دیگر.

پرومختار: بله. اما در هر صورت پیگیری های مفصلی هم صورت گرفت. در یکی از جلسات نتیجه این شد که وی این پول را منتقل کند به یکی از کشورها که همین آسیای میانه که رفنتد پی گیری کردند نمایندگان بانک مرکزی هم به همراه نماینده وزارت نفت رفته بود آنجا فکر کنم سه چهار روزی آنجا مستقر بودند کارهایشان را پی گیری کردند که بعد از نماینده بانک مرکزی سوال کردم و ایشان تازه هم رسیده بود به من گفت که بانک مرکزی آن کشور تایید کرده که پول در حساب واریز شد. این موضوع را نماینده وزارت نفت هم تایید کرد لذا من همان زمان به خاطر مسائلی اعلام کردم که این پول وصول شده یعنی اعلام آن مطابق مصالحی بود والا این علم برای من ایجاد شد آن روز که وقتی نماینده رسمی خود بانک مرکزی این خبر را اعلام کرد و مسئولین نفت هم اعلام می کنند دیگه دنبال دلیل و مدرک دیگه ای نباید باشیم و آن روز، من آن خبر را اعلام کردم.

پورمختار: خوب بعدا اینها مجددا رفنتد به آن کشور و با خبر شدم که حتی مسئولین ارشد کشور با آن مقامی که این موضوع را اعلام کرد، شدیدا برخورد کردند که چرا وی این واریزی 2 میلیارد یورویی را تایید کرده. این ها در واقع رفته بودند که بقیه کار را عملیاتی و اجرایی کنند که این پول واریز شود به حساب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. اما آن جا دیگه قضیه یک مقداری پیچیده شده بود و آن ها یعنی مقامات بالایی آن کشور گفتند که اصلا ما تایید نمی کنیم و استنکاف کردند و به این شکل موضوع می شود گفت که پیچیده تر شد.

پورمختار: چرا داشتیم. بعد از آن دوباره با وی یک جلسه دیگه مشترک داشتیم. 

پورمختار: وی به همراه همین نمایندگان نفت و بانک مرکزی در جلسه حضور یافت. مقرر شد که از یک کانال دیگه ای موضوع را بررسی کند. از آن کانال هم اقداماتی صورت گرفت و نهایتا در آن جلسه مقرر شد که حساب جدیدی را بانک مرکزی معرفی کند و دیگه روز شنبه ای بود منتهی حالا ما خودمان احساس ما این شد که در هر صورت ممکن است اتفاقاتی دیگه ای بیفتد که حالا الزاما با حضور این فرد نتیجه بخش هم نباشد و از آن جهت دیگه بعدا موضوع حضور دادستانی تهران و قوه قضاییه و بازداشت وی مطرح شد .

پورمختار: بعد از بازداشت وی، من هیچ اطلاع دیگه ای ندارم. این پول هم پول نفت ایران بود که قرار بود بیاید در آن کشور از آن کشور هم بعد منتقل بشود به حسابی که در بانک مرکزی ایران خواهد داشت و معرفی می کند. این فرد داشت عملیات را در واقع از ایران مدیریت می کرد. تماس تلفنی برقرار می کرد پیگیری می کرد تا انجام بشود. این کار را می تواند بکند همین که از خود داخل ایران هم از طریق تلفن یا اینترنت و این ها هم می تواند این کار را دنبال کند.

پورمختار: کمیسیون انرژی مجلس هم پی گیر موضوع است. قرار شد که دیگه در واقع کمیته مشترک پیگیر وصول عدد و رقم باشد.

پورمختار: بله پرونده ای در این زمینه موجود است. یکی از پرونده های در دست بررسی در کمیسیون همین پرونده گمرک است. البته یک بحث قاچاق هم داریم. قاچاق جداست اما مساله گمرک نیز جدا است ولی براساس آمار و اطلاعات، اکثریت قاچاق رسمی ما تمایل به کانال های رسمی دارد و لذا ما را به شدت حساس کرده است.

پورمختار:بله. فکر کنم اولین جلسه ایی که در این دولت جدید ما با مسئولین داشتیم، جلسه با مسئولین و ریئس کل گمرک بود. 

پورمختار: حدود یک ماه یک ماه و نیم پیش. ما از آقای مسعود کرباسیان دعوت کردیم برای برگزاری نشست. خوشبختانه ایشان در جلسه حضور یافتند.

پورمختار: خوشبختانه ایشان قبلا سابقه گمرکی داشته اند و فردی متخصص و توانمند و با تجربه هستند. جزئیات کار را می دانستند. خود ایشان هم قبل از اینکه ما حتی موضوعی را مطرح کنیم، به مشکلات موجود گمرکات اشاره کردند. ناسلامتی اداری در گمرک را توضیح داد و پرونده هایی که در آنجا مطرح بود، باهم بحث کردیم. مقرر شد که ایشان برای رفع این نابسامانی ها تلاش جدی داشته باشند. از جابه جایی مدیران گرفته تا کارشناسان.

در مورد قوانین و مقررات و تجهیزاتی که بتواند گمرکات و مسوولین آن را در مقابله با قاچاق حمایت کند، باید علاوه بر مجلس، سایر دستگاه های اجرایی و دولت نیز حمایت کنند. گمرکات کارسختی دارند و بخش عمده کالا، تجارت، گردش مالی، اقتصاد کشور و حتی اشتغال از طریق گمرکات انجام می شود. 

پورمختار: مثلا در گمرکات و تجارت خارجی کشور و واردات کالا ما استفاده نامناسب از قانون داریم. بعنوان مثال بازارچه های مرزی که ایجاد شد در کشور، یک امکان است تا کمکی هم به مرزنشینان کرده باشیم ولی خود این شده یک امکانی برای سوء استفاده یا مثلا ترانزیت کالا. 

پورمختار: در همه کشورها معمول است که یک کالا مثلا از گمرک بندرعباس ترانزیت و مهر وموم می شود باید برود مثلا ارومیه این وسط اتفاقاتی می افتد کالاجابجا می شود و کالایی نیست که اظهار می شود. یا مثلا چیزی به عنوان ته لنجی داریم که برای فعالان و ناخدایان است که این ها از قدیم هم فراهم بوده و وقتی که بررسی می کنیم می بینیم که اصلا ته لنجی مثلا در حد چند کیلو روغن و برنج و اثاثیه است و لوازم ضروری و عمومی مثل برنج و روغن را شامل می شود اما در همین راستا بجای این کالا یک دفعه مثلا موتور بنز و لوازم یدکی بنز را می بینیم. این باعث سوء استفاده می شود. لذا باید به گمرکات کمک شود و مقررات اصلاح شود تادست گمرک در مقابله با قاچاق کاهش یابد و کالاها از کانال رسمی و با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی وارد شود. 

پورمختار: مثلا چند وقت پیش هم چنین موردی بود یک کالایی به عنوان «ام پی تری پلیر» بود ولی در اصل موبایل وارد شد. ما آنرا پیگیری و رسیدگی کردیم.منتها ظاهرا از لحاظ عوارض این 2 کالا یکسان است و قاچاق محسوب نشد. به هر حال مقررات و روش ها باید گمرکات را برای مقابله با چنین پدیده هایی کمک کند. دادگاه ها، بانک ها، بیم ها، ستاد مقابله با قاچاق، سازمان استاندارد و آزمایشگاه  ها و... باید در کاهش قاچاق سهم خود را افزایش دهند. 

پورمختار: یکسری قوانین است که خودش می تواند امکان سواستفاده فراهم بکند. گاهی اوقات نحوه اجرای یک قانون به نوشتن آئین نامه از سوی دولت منوط می شود. آن آیین نامه دیگر می تواند زمینه ای باشد برای بعضی از سواستفاده ها یعنی ما هرچه اختیارات را وسیع بگذاریم و نامحدود باشد برای تصمیم گیران، طبیعتا زمینه سو استفاده می تواند بیشتر فراهم بشود.

پورمختار: قرار شد تا در گمرک این ها را شناسایی کنند ما هم در حد خودمان و روشی که در کمسیون داریم قوانین عامل فساد را شناسایی می کنیم. باید عوامل انحصار، ضد رقابت و قوانینی که زمینه ساز فساد است یا افراد می توانند قانون را دور بزنند اصلاح شوند. تا فساد  و قاچاق کاهش یابد. 

گمرک از نزدیک با این پدیده ها هر روز در ارتباط است و لذا پیشنهادهایی دارند که می تواند راهگشا باشد و مشکل و قاچاق را کاهش دهد. و لذا باید در همکاری با گمرکات کوشش کنیم تا راهکارها پیگیری شود و منافذ دور زدن قانون را ببندیم. 

 تا به حال حدود 4 – 5 مورد را شناسایی و به کمسیون های مربوطه داخلی مجلس هم اعلام کردیم که این ها را اصلاح بکنند یا در هنگام تصویب بودجه در مجلس پیشنهاداتی می دهیم که جلوی این بحث ها گرفته بشود این هم در واقع در حوزه قانون است.

بخش های دیگر مصاحبه با پورمختار در روزهای آینده منتشر می شود.