نگین فیروزه ای ایران در ورطه فراموشی

دریاچه ارومیه در بدترین وضعیت خود در طی میلیون ها سال عمر خود قرار دارد و با خشک شدن 70 درصد آن چیزی که باقیمانده بیشتر از آنکه شبیه دریاچه واقعی باشد،کاریکاتوری از نگین فیروزه ای ایران است و با وجود افزایش بارش های اخیر، به دلیل بسته بودن سد ها ،عدم انجام لایروبی رودخانه ها و نبود منابع مالی برای انجام پروژه های نجات پیش بینی کارشناسان حکایت از وضع بدتر آن در آینده دارد.

حضور حماسی مردم در انتخابات 24 خرداد و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید با قول احیا دریاچه امیدها را در دل مردمان استان های حاشیه دریاچه زنده کرد و حداقل در کوتاه مدت سبب شد فضای امنیتی محور موضوع دریاچه ارومیه تغییر یابد و کارشناسان و رسانه ها با آسایش خیال بیشتر به بررسی ابعاد این بحران بپردازند.

تشکیل کارگروه نجات دریاچه و سخنرانی رییس جمهور در اولین جلسه هیئت دولت بذر امید را در بین ما آب داد و این فضای خوش بینی ادامه پیدا کرد اما گذر زمان و عادی شدن موضوع سبب شد که اولویت نجات دریاچه برای دولت مردان یازدهم کم رنگ تر شود و این وضعیت در حالی رخ داد که توجه به کمبود زمان،کلیدی ترین نکته نجات عروس آذربایجان است.

مدیران دولت یازدهم، مردم و کارشناسان باید همیشه به یاد داشته باشند که ما تا ابد برای نجات دریاچه فرصت نداریم و زمان ما برای کنترل و بهبود وضع موجود رو به اتمام است و با ادامه این وضعیت در چند سال آتی به جای دریاچه ارومیه با کویری مواجه خواهیم بود که سونامی نمک آن چرخ کشاورزی منطقه را در باتلاق فرو خواهد برد و زندگی را در حاشیه دریاچه به تعطیلی خواهد کشید. در چنین وضعیتی لازم است که همه ما از مسولان گرفته تا مردم، رسانه ها، کارشناسان عکسی از این تراژدی در اتاقمان نصب کنیم تا گذر زمان این تهدید بالقوه را برای ما عادی نکند.

انتظار مردم و کارشناسان از دولت آن بود که با توجه به عمق این فاجعه و قول های ریاست محترم جمهوری در انتخابات به مردم آذربایجان، در تدوین لایحه بودجه 93 توجه بیشتری به مقوله نجات دریاچه ارومیه صورت گیرد تا با تامین اعتبارات لازم از سال آینده پروژه نجات دریاچه شروع شود اما متاسفانه با انتشار لایحه بودجه شاهد آن بودیم که فقط و فقط 20 میلیارد تومان اعتبار برای نجات دریاچه اختصاص یافته ، در حالیکه کارشناسان ، بودجه مورد نیاز برای احیا دریاچه را بالغ بر 3500 میلیارد تومان پیش بینی می کنند و عملا این رقم به معنای از دست دادن یک سال زمان برای نجات دریاچه است . این اتفاق در حالی رخ داده که پروژه هایی مانند اعزام انسان به فضا با جذب 40 میلیارد تومان اعتبار اهمیت بیشتری از این موضوع پیدا کرده و تنظیم کنندگان لایحه بودجه لازم است به این پرسش جدی پاسخ دهند که آیا کرامت انسان ها و حفظ محیط زیست کشور دارای اولیت بیشتری است یا کشف فضا ؟‌

در چنین موقعیتی مردم ضمن حمایت از اقدامات دولت برای بهبود وضعیت کشور و استان ، از نمایندگان مجلس ؛ استانداران و فعلان رسانه انتظار دارند که با استفاده از اهرم های لازم از دولت و شخص آقای روحانی بخواهند که با اصلاح لایحه بودجه سهم واقعی دریاچه را از بودجه سال 93 اختصاص دهند و اگر این اتفاق رخ ندهد، شاید سال بعد برای اقدام دیر شده باشد.

یکی دیگر از مقولات مغفول مانده در خصوص مدیریت این بحران و دیگر موضوعات زیست محیطی در عملکرد 100 روزه دولت جدید ، عدم توجه به لزوم حضور مردم است . دولت یازدهم و دیگر فعالان این عرصه باید به یاد داشته باشند که دولت به تنهایی نمی تواند از پس مدیرت این بحران بر بیاد و لازم است با استفاده از چارچوب انجمن های مردم نهاد محیط زیستی از حضور مردم در این عرصه بهره گرفته شود. پیشنهاد می شود با دستور مقامات دولتی ؛ ضمن تسهیل تشکیل انجمن های مردم نهاد محیط زیستی ؛ برخی از وظایف محیط زیستی دولت در سطح منظقه در خصوص دریاچه ارومیه به این انجمن ها واگذار شود و از اقدمات این انجمن ها در حوزه فرهنگ سازی محیط زیستی حمایت های لازم صورت گیرد

هم چنین همانطوریکه بارها در گذشته اعلام کرده ایم لازم است دولت و تشکل های محیط زیستی از ظرفیت های بین المللی برای تامین منابع مالی وفنی نجات دریاچه استفاده کنند ، به نظر میرسد در فضای جدیدی که پس از انتخابات 24 خرداد و توافق ژنو در جهان نسبت به ایران ایجاد شده، می توان با کمی تدبیر و پیگیری یک ائتلاف جهانی برای نجات دریاچه ارومیه متشکل از کشورهای طرفدار محیط زیست، بانک جهانی، یونسکو و سازمان ملل تشکیل داد و در این راستا لازم است از تجربه های بین المللی موجود در دریاچه آرال و بوردور ترکیه استفاده کرد.

در پایان بعنوان فرزند کوچک مردم دوباره اعلام می کنم که ما حاضریم بعنوان سربازان کوچک جامعه و همراهان هیمشگی مردم ؛ با وجود تمامی بی مهری های صورت گرفته در سالهای گذشته در این مسیر سخت در کنار دولت یازدهم و مردم باشیم و در همین راستا طرح های نخبگان که شامل اقدامات فوری برای نجات دریاچه می باشند در اختیار مسولان دولت جدید از جمله وزارت نیرو قرار گرفته و امیدوارانه انتظار داریم در راستای انجام این ماموریت تاریخی مردم ، دولت یازدهم فضا و اختیار کافی را در اختیار ما قرار دهند . به امید بازگشت واقعی فلامینگو ها به ساحل دریاچه ارومیه.

* دبیر انجمن نخبگان آذربایجان