سفر حج، ولیمه و خرید سوغاتی ایرانی ها!

محمدحسین صادقی: حرف از حج که به میان می آید خیلی ها به جای مسجدالحرام و گنبد سبز پیامبر، یاد پلاکارد و کارت دعوت و ولیمه و قربانی و دسته گل می افتند. حالا سوغاتی که جای خودش را دارد. البته روی سخن ما با همه حاجی های محترم نیست، مقصود ما آن دسته از حجاج محرم شده ولی محرم نشده ای است که آن قدر شوق وصال دارند که موسم حج که می شود آن قدر پوسته را تا آخر می جوند که جایی برای مزه کردن مغز و معنای حج ندارند.

به گزارش بولتن نیوز، همه ساله تعداد زیادی از مسلمانان سراسر کره خاکی خود را به مکه و بیت الله الحرام می رسانند تا فریضه حج را به جای آورند. البته امروزه هر سفری که به قصد زیارت به مکه صورت گیرد نزد مردم حج تلقی می شود (منظور تفاوت حج با عمره است). همان طور که پیداست همه ساله مسلمانان زیادی چه در قالب حج تمتع و چه در قالب عمره مفرده برای زیارت حرم الهی راهی مکه مکرمه و مدینه منوره می شوند، اما آنچه این میان مورد توجه است رفتارهای دور از انتظار برخی از حجاج ایرانی است. برخی از حاجی ها قبل از خروج از کشور میهمانی ترتیب می دهند و اقوام و خویشان را دعوت کرده و پذیرایی های نسبتاً پرخرجی به راه می اندازند و انواع و اقسام ریخت و پاش را در معرض نمایش عموم قرار می دهند. یقیناً با توجه به اوضاع نا به سامان اقتصادی که گریبان گیر ملت ایران است چنین ولخرجی های بیهوده ای به مزاق کسی خوش نمی آید.

پس از مراسمات قبل از سفر اصل برنامه حاجی ها شروع می شود. سفارش سوغاتی ها اگر چه کمتر از التماس دعاهاست ولی در لیست خرید حاجی ها در صدر جدول خودنمایی می کند. حاجی ها هم پس از به جای آوردن هر کدام از مناسک حج به نزدیک ترین بازار مراجعه نموده و خرید انواع و اقسام لوازم مورد نیاز را ضمیمه عبادت خالصانه شان می کنند. البته این خریدها شامل خریدهای جزیی مثل پارچه و لباس و اسباب بازی می شود و خریدهای اصلی از جمله تلویزیون و ماهواره و... برای یکی دو روز پایانی سفر و هجوم نهایی به بازارها است. در این میان آنچه برای مملکت ما می ماند خروج ارز است و ورود کالای بی کیفیت خارجی و نتیجه اش هم چیزی نیست جز تضعیف اقتصاد کشور. ارزها آن هم به قیمت دولتی یک راست سرازیر جیب سعودی ها شده و بعد از آن یا صرف سرکوب شیعیان بحرین می شود یا تجهیز تروریست های سوریه، و یا اگر بنا باشد کار فرهنگی صورت گیرد صرف تبلیغ فرقه ضاله وهابیت خواهد شد.

حال حجاج گرامی هر چه می خواهند سوغاتی بخرند و کاری به فرمایش مقام معظم رهبری درباره خرید جنس ایرانی و حمایت از کالای تولید داخل نداشته باشند. ایشان در بیاناتی در دیدار كارگزاران حج به تاریخ 92/07/11 می فرمایند: "من با سوغاتى خريدن مخالف نيستم، اما با اين بازارگردى ‌ها چرا؛ خيلى بد است. يك عده ‌اى عطش بازارگردى دارند؛ اينها ملت شما را، مردم شما را سبك مي كند؛ حيف است. مي روند يك جنس هائى را مي خرند، غالباً هم جنس هاى بى ‌كيفيت از كشورهاى دوردستِ سودجو كه با همان كمپانى ‌هاى داخل آن كشور ميزبان بندوبست دارند. براى حجاج جنس بدلى و بى‌ كيفيت درست مي كنند مى‌ آورند توى اين بازارها مي ريزند، شما هم مي رويد اين ارز خودتان را و عِرض خودتان را مي ريزيد براى اينكه اين كالاهاى بى ‌كيفيت را خريدارى كنيد. امروز در كشور ما خوشبختانه كالاهاى داخلى با كيفيت خوب، متنوع، زيبا، ساخته‌شده‌ دست كارگر ايرانى -برادر خودتان- فراوان است. بعضى ‌ها قبل از اينكه سفر مكه بروند، سوغاتى‌ هاى سفر را در اينجا مي خرند -كار خوبى است- نگه مي دارند؛ بعد كه برگشتند، همان هائى را كه در بازار شهر خودشان تهيه كرده ‌اند، به عنوان سوغاتى مي دهند. هديه‌ سفر است ديگر، خوب است. اين كار، خيلى كار خوبى است."

متأسفانه فلسفه اصلی حج که بریدن از دنیا و تنها به معبود نگریستن است به کلی فراموش شده و چه بسیارند حاجی ها یی که گمان می کنند با همین حج دست و پا شکسته شان پرونده آخرت خود را می بندند و دوباره غرق دنیای خویش می شوند، دوباره سراغ بازار می روند تا اسباب و آلات این چند روز زندگی بیشتر دنیایی را تمام و کمال فراهم کنند و با کوله باری پر از اسباب و اثاثیه به خانه شان باز گردند.

جدا از مساله سوغاتی خریدن ایرادات دیگری نیز متوجه رفتار حاجی ها می باشد. مثل آن دسته از حجاجی که رکورد حاجی شدن شان را باید در کتاب گینس ثبت کرد و همه ساله به دیدار محبوب شان می شتابند و مانع از آن می شوند افرادی که سال ها در نوبت قرار گرفته اند زودتر راهی شوند.

اکثر حاجی ها به بهانه های گوناگون در مراسم برائت از مشرکین شرکت نمی کنند، البته حجاج ایرانی از این امر مستثنی هستند اما برخی از آداب و رسوم حج نیز به لطف سیطره وهابیت بر حرمین شریفین دچار تغییر و دگرگونی شده است که خود جای سوال دارد. مثلاً دلیل تغییر محوطه بیت الله الحرام را هنوز هم هیچ مسلمانان نمی داند یا تغییر شکل رمی جمره با آن توجیه مسخره وهابیت!

یکی از وظایف اصلی هر مسلمانی تلاش در جهت تقریب مذاهب است و از آنجا که حاجی ها به عنوان بهترین سفیران هر کشور مسلمان، نماینده فرهنگ دینی آن کشور هستند انتظار می رود حجاج ایرانی نیز این وظیفه خود را انجام دهند، البته ناگفته نماند که این گونه اقدامات نیازمند سازماندهی و مدیریت اصولی است که این وظیفه متوجه سازمان حج و زیارت می باشد. مسلماً منشأ بسیاری از مشکلات جهان اسلام ناشی از همین درگیری میان مذاهب است و دیگر وقت آن است که این کوتاهی ها برطرف شود.

با این حال پس از پایان حج باز شاهد رفتارهای نادرستی هستیم؛ از همان لحظه ورود حجاج به ایران و مراسم استقبال که حاجی را در میان گلستانی از گل (اعم از مصنوعی یا طبیعی) به خانه می آورند و بعد جلوی خانه حاجی کشتارگاه راه می افتد و حتماً باید از دو سه رأس گوسفند به بالا سر بریده شود تا حج به صورت درست تکمیل شود. کارت های دعوت پرخرج و پلاکاردهایی که در و دیوار را پر می کند تنها برای گرامی داشتن قدوم مبارک حاجی های محترم نصب می شود و البته ولیمه های پر خرجی که ماحصل آن چیزی نیست جز اصراف نعمات الهی.

اما چه خوب می شود اگر حجاج ما حج را ابراهیمی به جای بیاورند و با توشه ای خالی بروند و با توشه ای خالی بازگردند. اهل معرفت مراد از توشه های خالی را می فهمند، نیازی به توضیح و تفسیر نیست. این همه هزینه های اضافی که صرف موارد جانبی مرتبط با حج می شود اگر صرف امور خیریه شود مسلماً خدا هم بیشتر راضی خواهد بود.