پوپولیسم رادیکال٬ نتیجه‌ی ناکارآمدی احتمالی تدبیر سکوت

گروه سیاسی /  سیدمجتبی نعیمی - ماجرا از عزل و نصب‌های ناپسند اما مرسوم توأم با تغییر دولت شروع شد. دولت تازه٬ تا حد امکان سعی کرد با کمترین نشت خبری٬ انتخاب وزرا و معاونان و مدیران ارشد و استانداران و مدیران کل را به آخر برساند. اما اوجش در سفر فرنگ رئیس‌جمهور به امریکا و مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ بود. مذاکره‌ی خصوصی ظریف با جان کری٬ محتوای مکالمه‌ی روحانی و اوباما و نهایتا٬ بسته‌ی پیشنهادی ایران به غرب در قالب نشست ژنو.

به گزارش بولتن نیوز، البته کار به همین‌جا ختم نمی‌شود. مثلا در یکی از آخرین نمونه‌های رویکرد محرمانه دولت٬ شاهد تلاش برای لغو پخش زنده‌ی بررسی صلاحیت سه وزیر باقی مانده دولت از رسانه‌ی ملی بودیم. پس پر بی‌راه نیست اگر ادعا کنیم که سیاست سکوت٬ از اصلی‌ترین تدابیر کاربردی در دولت یازدهم است. اینکه این روش درست است یا خیر و اینکه کجاها باید از آن استفاده کرد و کجاها نه، موضوع این مقاله نیست. بحث ما بر سر مسئله‌ی دیگری‌ست.

مسئله اینجاست که به نظر می‌رسد دولت اصرار دارد به رسانه‌ها و افکار عمومی القا کند که قرار نیست آنها را در جریان روند همه‌ی کارها قرار دهد و بیشتر دنبال این است که تنها نتیجه‌ی مطلوب اقداماتش را به جامعه سرازیر کند. به عبارت دیگر، از آنجا که دولت پر است از تکنوکرات‌ها و ژنرال‌های! عرصه‌ی اجرا و از آنجا که ایشان روند خیلی از امور را تخصصی دانسته و عمومی شدن آنها را زمینه‌ساز بسیاری از حرف و حدیث‌های اضافی و بی‌مورد قلمداد می‌کند، تمایل دولت به این است که همه‌ی بالا و پایین‌های اجرایی شدن طرح‌های مختلف در درون ساختار دولت و با کمترین انعکاس خبری صورت بگیرد.

البته تا جایی که این رویکرد به سمت کاهش حاشیه‌ها و عدم تلف شدن وقت مردم و دولت بر سر موضوعات بی‌ارزش باشد، نه تنها اقدامی پسندیده است که لازم است همواره رعایت شود. اما همان‌طور که دولت یازدهم با شعار اعتدال برآمده و طبیعتا باید بهتر از بقیه بداند که نتیجه‌ی افراط به تفریط ختم می‌شود، انتظار می‌رود که در پیگیری رویکرد سکوت نیز معتدل عمل کرده و دچار افراط نشود. چون اگر همین شدت بر سر محرمانه ماندن بسیاری از مقولات، حتی آنهایی که واقعا باید در منظر مردم صورت بپذیرد – مثل پخش بررسی سه وزیر باقی مانده از رسانه‌ی ملی – ادامه پیدا کند، زمینه‌ی مشکلات بعدی فراهم می‌شود.

ما امیدواریم که دولت یازدهم بتواند در پیشبرد اهدافش موفق عمل کند اما اگر خدای نکرده نتیجه‌ی آن دسته از اقداماتی که توأم با تدبیر سکوت دولت است مطلوب نباشد، یکی از عواقبش این است که اولا توقع جامعه نسبت به آگاه شدن از روند امورات بالا رفته تا جایی که خواهان رسانه‌ای شدن جزئی‌ترین آنها و بالا رفتن احتمال حاشیه‌سازی در مملکت می‌شود و ثانیا، بر اساس همین توقع، دولت دوازدهم یا سیزدهم مجبور است که برای ارضای آن خواسته، تا مرزهای پوپولیسم رادیکال پیش برود و چه بسا که مبتلا به آن هم بشود. و آن چیزی نیست جز تفریطی که محصول یک افراط ناکارآمد است.

در نتیجه به نظر می‌رسد بهتر است دولت یک بازنگری در ادامه‌ی تدبیر سکوت در پیش گرفته داشته باشد تا با رسانه‌ای کردن برخی مسائل که خطر ابتذال خبری و حاشیه‌سازی در آنها وجود ندارد، تصور اصرار دولت بر پوشاندن مسائل گوناگون از چشم رسانه‌ها و مردم را از بین ببرد. ما باید بپذیریم که در این زمانه، نه‌ می‌توان و نه باید هر چیزی را به راحتی از دید مردم دور داشت. از طرف دیگر، اگر ما به طور منطقی از عنصر اطلاع‌رسانی استفاده نکنیم، دشمنان ما به شکل غیرمنطقی از آن بهره می‌برند. مثل انتشار متن مذاکرات ژنو توسط سایت اسرائیلی دبکا و المانیتور.