صادق زیباکلام، صاحب نظر سیاسی یا سروصدا در فضای سیاسی؟

گروه سیاسی - تناقضات نظری و رفتار سیاسی آقای زیبا کلام در رابطه با نظام و دولت های جمهوری اسلامی، احزاب و شخصیت های سیاسی در دوره های مختلف آشکار بوده است و در عین حال که رفتار و گفتار برخی صاحب نظران و چهره های سیاسی را مورد قبول و شایسته می داند و آنها را ستاره های رو به درخشش آسمان سیاست ایران می داند، اما مدتی بعد و متناسب با شرایط سیاسی روزگار، تحلیلی دیگر و مخالف نظر قبلی ارائه می دهد.

به گزارش بولتن نیوز، صادق زیباکلام از تحلیل عملکرد رضاخان و حمایت از سیاست های آن زمان گرفته تا پیش بینی  پیروزی رحیم مشایی در انتخابات و... نظرات مختلفی داشته که با انتقادهای مختلفی همراه بوده است و با وجود تند و تیز بودن نقدهایش، از خط مشی مشخص سیاسی در تحلیل مسائل به گونه ای که راهگشای مسائل سیاسی باشد برخوردار نیست و بعد از هر سخنرانی و نظر وی، عده ای در انتقاد از نظرات ایشان، نکات قابل توجه و قابل قبولی را مطرح می کنند.


 وی اگر چه در تحلیل تحولات سیاسی داخلی و خارجی و به خصوص  مسائل روز، در هر زمینه ای نظر و نوشته ای ارائه می دهد و باعث خالی نبودن صفحات و ستون های روزنامه ها و رسانه ها می شود، اما مسیر دیدگاه های چند سال اخیر ایشان نشان می دهد که در بسیاری موارد، با تناقضات و این شاخه به آن شاخه پریدن همراه بوده است.

دکتر زیباکلام، در دوره ای در تحلیل دیدگاه های آقای هاشمی رفسنجانی، به شکل خاصی از نظرات و رفتار سیاسی آقای هاشمی دفاع می کرد.اما در عین حال در مواردی نیز به نقد عملکرد آقای هاشمی رفسنجانی پرداخته است.

 همچنین در برخی موارد از عملکرد اصلاح طلبان دفاع کرده اما در مورد برخی مسائل نیز به نقد جدی اصلاح طلبان پرداخته و 180 درجه تغییر مسیر داده است.
قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال 1392، که گمانه زنی در مورد چهره های مطرح انتخابات و پیروزی احتمالی آنها سخت بود و شانسی برای طیف میانه رو و اصلاح طلب نمی دیدند، تاجایی پیش رفت که از رحیم مشایی به عنوان یک شانس سیاسی و ستاره رو به طلوع در فضای سیاسی ایران نام برد که هر روز بر محبوبیت و نفوذ او افزوده می شود.

براین اساس، مشخص نیست که از این شاخه به آن شاخه پریدن و تحلیل های متفاوت ارائه دادن آقای زیباکلام از شرایط سیاسی و وضعیت چهره ها و جایگاه احزاب سیاسی در ایران، ریشه در چه مسائلی دارد و چرا ایشان به جای این که تحلیل هایی عمیق و دانشگاهی و علمی از وضعیت افراد واحزاب و فضای کلی سیاست ایران ارائه دهد، به شکلی ژورنالیستی و متناسب با ادبیات روزمره سیاسی سخن می گوید؟

از ایشان که به عنوان استاد علوم سیاسی دانشگاه مطرح است انتظار می رود که تحلیلی جامع، تاریخی ومتناسب با ریشه ها و شرایط و بسترهای حاکم بر جامعه ایران و همچنین شرایط حاکم بر سیاست جهان ارائه کند. اما نوع تحلیل های ایشان به گونه ای است که موافق و مخالف نظام و منتقدان داخلی و خارجی و همچنین احزاب  و روزنامه نگاران با دیدگاه های مختلف، نسبت به آن انتقاد دارند و به آن ایرادهای مختلفی وارد می کنند.
 ایشان به گونه ای تحلیل های خود را ارائه می دهد که به ساختار خبری و ژورنالیستی و روزمره گی سیاسی بیشتر شبیه است تا تحلیل های جامع و عمیق و راهگشا، و در نتیجه مخاطبان سرانجام به  تحلیلی شفات و روشن کننده وضعیت سیاسی، نمی رسند تا براساس آن، راهکاری اثرگذار و راهگشا برای تحلیل مسائل سیاسی، جایگاه چهره های سیاسی و مسیر جناح های سیاسی در آینده پیش رو داشته باشند.

برخی اظهار نظرهای آقای زیبا کلام بیشتر به سروصدا شبیه است تا تحلیل واقعیت های روز سیاسی جامعه، به عنوان مثال در مورد موضع ایشان در قبال آقای شریعتی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و اشاره به این نکته که فضای دانشگاه ها مناسب نیست و دانشجویان امکان اظهار نظر ندارند، باید گفت که ایشان در بسیاری از نظرات و اظهارات و سخنرانی های خود، به توان دانشگاه و اصلاح طلبان و رشد فکری و سیاسی آنها اشاره کرده است و حال مشخص نیست که ایشان بالاخره وضعیت دانشگاه ها را نامناسب ارزیابی می کنند یا اعتقاد دارند که دانشگاه ها و دانشجویان در وضعیت مطللوبی برای مشارکت و فعالیت سیاسی و اظهار نظر هستند!؟

وی به صورت مستمر در رادیو وتلویزیون حضور داشته و نظرات خود را به صراحت مطرح کرده است در بسیاری از برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از برنامه‌های تاریخی گرفته تا سیاست داخلی و خارجی حضور دارد و در هر باب و موضوعی از سیاست و جامعه اظهار نظر می کند و جالب این است که باوجود حضور در صداو سیما، مطبوعات و احزاب و... به دلیل شناختن خطوط قرمز، تاکنون توانسته حضور خود را حفظ کند.
زبان تند و تیزی دارد، بدون هیچ گونه رودر واسی
حرف های خود را به‌صراحت بیان می‌کند و بسیاری از منتقدان تفکرات وی بعد از هر بار حضور این استاد دانشگاه، رسانه ملی را نیز از گزند انتقادات خود بی‌نصیب نگذاشته‌اند.
وی سال‌هاست که علاوه بر حضور و تدریس در دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی و گفت‌و‌گو با مجلات و نشریه‌ها از تریبون رسانه ملی نیز برای طرح مطالب و نظرات خود در حوزه‌های مختلف بهره می‌گیرد. همواره انتقاد میکند اما درهمه جا امکان حضور دارد. به عبارت دیگر، به نوعی انتقاد همه پسند روی آورده که مشکلی ایجاد نمی کند و در نهایت لطمه بزرگی به کسی وارد نمی کند و اگر چه انتقادهای زیادی به همراه دارد اما همچنان امکان طرح دیدگاه زیباکلام را فراهم کرده است.

دکتر زیباکلام اواخر مرداد مدعی شد که مسئولان صداوسیما او را به این سازمان ممنوع‌الورود کرده‌اند اما حضور در استودیوی رادیو گفت‌وگو و مناظره با حمید رسایی نماینده تهران در مجلس درباره مسائل مربوط به انتخاب شهردار تهران در شورای شهر متناقض بود.
برخی می گویند که زیباکلام در منتهی‌الیه طیف چپ سیاسی و اصلاح طلب و نزدیک به اپوزیسیون است اما با استفاده از شم تیز سیاسی خود و اشرافی که به نقاط قرمز دارد توانسته به گونه‌ای رفتار کند که همچنان به عنوان یک کارشناس سیاسی در چارچوب نظام، صاحب تریبون باشد و بتواند از رسانه ملی که پرمخاطب‌ترین رسانه کشور است برای بیان دیدگاه‌های خود استفاده کند.  زیباکلام با توجه به تحصیلات و زمینه‌هایی که در آنها کتاب نوشته، در حوزه‌های زیادی اظهار نظر می‌کند و با یک جست‌وجوی کوتاه در اینترنت می‌توانید اظهار نظرهایی از او در زمینه‌های مختلف از جمله تاریخ معاصر، سیاست داخلی، سیاست خارجی و مسائل امریکا و... بیابید.  
وی از ارائه پیش‌بینی در مورد رویدادهای سیاسی آینده نیز ابایی نداشته اما بسیاری از پیش بینی های وی مثل رای بالای رحیم مشایی در انتخابات، تحقق نیافت و حتی اگر رحیم مشایی با این شرایط تایید صلاحیت می شد در مقایسه با روحانی احتمال پیروزی نداشت.
 و خلاصه بسیاری از پیش‌بینی‌های او در انتخابات گذشته به‌خصوص آنهایی که به نحوه حضور احمدی‌نژاد و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات مربوط می‌شد، درست از آب درنیامد.

در مناظره هفته قبل چه گذشت

زیباکلام معتقد بود با توجه به اینکه راستگو با استفاده از اعتبار اصلاح‌طلبان و با حضور در فهرست انتخاباتی آنها به شورا راه یافته، عملکرد او در جریان انتخاب شهردار برخلاف اخلاق و اصول دموکراتیک بوده است اما رسایی تأکید داشت که تعهد دینی، ارجح بر تعهد حزبی است و با توجه به اینکه اعضای شورای شهر همچون نمایندگان مجلس در مراسم تحلیف سوگند یاد می‌کنند که هیچ چیزی را بر منافع مردم ترجیح ندهند، راستگو بر اساس دین و وجدان خود به این سوگند عمل کرده و بنابراین ایرادی بر او وارد نیست که البته زیباکلام معتقد بود عملکرد راستگو هیچ ارتباطی به دین و وجدان ندارد و اگر او بر این اساس اقدام کرده بود، می‌شد رفتارش را توجیه کرد. رسایی نیز در پاسخ معتقد بود اگر بخواهیم فردی را متهم کنیم که بر اساس وجدان عمل نکرده بلکه برخی مسائل دیگر از جمله وعده‌ها در اقدام او تأثیرگذار بوده، آن وقت این اتهام را می‌توان به بقیه افراد از جمله اصلاح‌طلبانی که به محسن هاشمی رأی داده‌اند نیز تعمیم داد.  اما در بخشی از این مناظره دکتر زیباکلام، از اینکه منتقدان هیچ تریبونی برای بیان نظرات خود ندارند انتقاد کرد.  وی به حوادث بعد از انتخابات ۸۸ اشاره کرد و از میرحسین موسوی و مهدی کروبی نام برد و البته با کنایه گفت که مسئولان صداوسیما این بخش از سخنان من را حذف خواهند کرد. رسایی نیز در واکنش به این بخش از اظهارات دکتر زیباکلام، به جلساتی که حداقل چهار سال گذشته به همراه وی در برنامه‌های صداوسیما داشته‌اند اشاره کرد و گفت: حضرت عالی در برنامه‌های همین صداوسیما از رضاشاه حمایت کرده‌اید که این نشان‌دهنده سعه صدر مسئولان نظام و چندصدایی است.

براین اساس بسیاری از فعالان سیاسی و کارشناسان و فعالان دانشگاهی معتقدند که صادق زیباکلام، پیش از آن که به عنوان یک صاحب نظر سیاسی با رویکردی مشخص و راهگشا برای سیاست و مطبوعات کشور مطرح باشد بیشتر به نوعی ژورنالیزم سیاسی یا سروصدا در فضای سیاسی روی آورده است و به همین خاطر در هر مورد و موضوعی نظر می دهد و به دنبال آن بحث ها وانتقادهایی مطرح می شود اما در نهایت چون خط قرمزها را رد نمی کند تنها سوالات و انتقادهایی را در ذهن مخاطبان و منتقدان ایجاد می کند.