درباره‌ی عکاسی «مردم‌نگاری» چه می‌دانید؟

 به گزارش بولتن نیوز، این عکاس به بهانه‌ی گشایش تازه‌ترین نمایشگاه عکس‌های خود با عنوان «کهکیلویه و بویراحمد: دهه‌ی هفتاد» که در موزه‌ی عکسخانه‌ی شهر گشایش می‌یابد، به ایسنا، گفت: عکس‌های به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه مربوط به کارهای دوران دانشجویی من در دهه‌ی 70 است. این عکس‌ها با رویکرد انسانی و با نگاهی به آدم‌ها، جغرافیا و فضای سنتی مردم این استان گرفته شده‌اند. پس از بازنگری مجدد در این مجموعه، تصمیم گرفتم بخشی از آن را در یک نمایشگاه انفرادی در معرض دید مخاطبان قرار بدهم.

او افزود: عکس‌های این مجموعه در حوزه‌ی عکاسی مستند و زیر شاخه‌ی «مردم‌نگاری» طبقه بندی می‌شوند. عکاسی مردم‌نگاری به هنر ثبت و ضبط نشانه‌ها و ظواهر مادی و غیرمادی زندگی انسان‌ها در جغرافیای زیستی آن‌ها گفته می‌شود. معمولا در این نوع عکاسی رویکردهای هنری دخالت کمتری دارند و عکاسی به عنوان یک رسانه‌ی وفادار و صادق، آن چه که وجود دارد را بازتاب می‌دهد.

غفاری همچنین درباره‌ی تاریخچه‌ی عکاسی مردم‌نگاری در ایران اظهار کرد: عکاسی در دنیا با گرایش‌ عکاسی مستند آغاز شد و ذات پیدایش عکاسی براساس عینت‌نگاری محض بوده است. این هنر وقتی وارد ایران شد، مورد اقبال حکما و پادشاهان قرار گرفت و اولین عکس‌هایی که گرفته شد، از ناصرالدین شاه بود. در آن زمان عکاسان خارجی از مناطق مختلف ایران از اجتماعات انسانی عکس می‌گرفتند و این سرآغازی بود برای عکاسی مستند در ایران.

او ادامه داد: امروزه از عکس‌های مستند ومردم‌نگاری به جا مانده از گذشته می‌توان از نحوه معیشت، نوع دغدغه‌ها و سبک زندگی مردم آن زمان اطلاع یافت. مانند مطالعه‌ی تصویری کتیبه‌های تخت‌جمشید که تصویری از گذشته به ما ارائه می‌دهند.

این عکاس در ادامه به اهمیت این نوع عکاسی اشاره کرد و گفت: به اعتقاد من همه‌ی ما، به خصوص هنرمندان عکاس، مسئول و پاسخگوی آیندگانی خواهیم بود که می‌خواهند از آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، باخبر شوند. ثبت آنچه که زمانی در پیرامون ما جریان داشته، در حوزه‌ی عکاسی مردم‌نگاری جای می‌گیرد و این نوع عکاسی مانند زندگی همواره در حال رشد و مدرن شدن بوده است.

عکس/حسن غفاری

غفاری درباره‌ی اصول عکاسی مردم‌نگاری هم گفت: این فرم عکاسی نباید از سر اتفاق و کار لحظه‌ای انجام شود؛ بلکه داشتن یک برنامه و هدف درازمدت لازم است. حضور در اجتماعی که سوژه‌ی عکاسی هستند و تأمل در فعالیت‌های روزانه، نوع پوشاک، علاقه‌مندی‌ها، آیین و آداب و رسوم، از اصول موفقیت در عکاسی مردم‌نگاری است و باید مثل یک تحقیقات میدانی که براساس عینیت‌نگاری انجام می‌شود، مورد توجه قرار بگیرد.

او افزود: در واقع عکاسی مردم‌نگاری براساس حضور معنا پیدا می‌کند. حتی توجه به جهان‌بینی و ایدئولوژی جمعی که سوژه عکاسی هستند، کمک موثری به عکاس می‌کند. گفتمان، بحث و صحبت با جمع هم از نکات مهم است که باعث تبدیل اطلاعات تئوری به اطلاعات تصویری می‌شود.

غفاری همچنین درباره‌ی برگزاری نمایشگاه‌های عکس‌هایش گفت: من معمولا هر دو سال یک بار و گاهی هر سال یک نمایشگاه انفرادی عکس برپا می کنم. از آن جا که عکاس را موظف به تولید عکس می‌دانم، هیچ‌وقت شخصا در پی برگزاری نمایشگاه و یا چاپ کتاب نبوده‌ام. خوشبختانه این بار هم نمایشگاه با حمایت یک اسپانسر مالی برگزار می‌شود.

او افزود: اگر قرار باشد با وضع بد معیشت و تورمی که وجود دارد، خود عکاس انرژی و هزینه‌ی مضاعفی برای برگزاری نمایشگاه و چاپ کتاب خرج کند، ظلم سنگین و بزرگی است. حضور اسپانسرها در این بخش کمک بزرگی برای هنرمندان محسوب می‌شود.

این عکاس در ادامه اظهار کرد: سعی کرده‌ام در سال‌های اخیر، نمایشگاه‌هایم را به جای گالری‌های خصوصی و با محوریت فروش آثار، در فرهنگسراهایی که به رویکرد نظام فرهنگی کشور توجه دارند، برگزار کنم. نمایشگاه «کهکیلویه و بویراحمد: دهه‌ی هفتاد» چهارمین نمایشگاهی است که از من در موزه‌ی عکسخانه‌ی شهر به نمایش درمی‌آید. به دلیل فضای کوچک و چیدمان موزه‌ای عکسخانه، اندازه‌ی عکس‌ها کوچک در نظر گرفته شده‌اند.

او افزود: من متولد شهر یاسوج هستم و به همین دلیل استان کهکیلویه و بویراحمد را برای عکاسی انتخاب کردم. زمانی هم که در تهران مشغول به تحصیل بودم، با دوربین به زادگاهم سفر می‌کردم و از مردم آنجا عکس می‌گرفتم. دلیل انتخاب فضای سنتی زادگاهم نیز، آسیب‌پذیر بودن این فضا و نوعی پاسبانی و نگهبانی از آن در برابر خطر فراموشی است.

در این نمایشگاه ۳۰ عکس در ابعاد ۴٠×۶٠ و ۴٠ عکس در ابعاد ١۶×٢١ سانتی‌متر به صورت سیاه و سفید و اسکن نگاتیوهای دهه‌ی هفتاد خورشیدی، از استان کهکیلویه و بویراحمد به نمایش درمی‌آید.

نمایشگاه «کهکیلویه و بویراحمد: دهه‌ی هفتاد» از پنجم آبان ماه در موزه‌ی عکسخانه‌ی شهر واقع در میدان هفت‌تیر، خیابان بهار‌شیراز، بوستان بهار‌شیراز گشایش یافته و تا 18 آبان از ساعت 9 تا 17 میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.

حسن غفاری متولد ۱۳۴۸ در شهرستان یاسوج و دانش‌آموخته مقطع کار‌شناسی‌ارشد عکاسی در دانشگاه هنر تهران است. وی در زمینه‌ی عکاسی مستند اجتماعی به ویژه عکاسی از عشایر ایران فعالیت می‌کند و تاکنون نمایشگاه‌های عکس انفرادی و گروهی بسیاری برپا کرده است.