انگليسي ها حاضر به پرداخت پول براي اخبار نيستند! / عبور جهان از ديروز نامه هاي كاغذي به امروز نامه هاي ديجيتالي!

به گزارش بولتن نيوز، البته اين نكته مهم است كه بدانيم روزنامه ها همچنان مشتريان خود را در بين اقشاري از جامعه كه كلاسيك فكر مي كنند و كلاسيك مي خوانند حفظ خواهند كرد. ليكن سهم آنها در جريان سازي هاي سياسي و اقتصادي كمتر و كمتر خواهد شد و براي چاره انديشي در اين بخش است كه اكثر روزنامه هاي امروز در كنار صفحات كاغذي خود صفحات ديجيتالي موازي اي را ( مانند همشهري آنلاين) در فضاي وب راه اندازي كرده اند كه مخاطبان، بيشتر اخبار روز را در اينجا مي توانند جستجو كنند؛ انها هم كه مي خواهند بر پشتي خانه لمي داده و بعد از خردن چايي قم پهلو سيگاري به لب گرفته و صفحاي از صفحات روزنامه را مطابق هر روز مطالعه كنند، گروهي از افراد هستند كه منبع درآمدي حذف نشدني از كيسه روزنامه ها هستند!.

آلوین تافلر، در کتاب‌‌های سه‏‌گانه‌‌ی خود، به نام‌‌های «شوک آینده»، «موج سوم» و «جا‌به‌‌جایی در قدرت» که با یک فاصله‌‌ی زمانی 10 ساله از همدیگر و در سال‌‌های1970 تا 1990 به زیور طبع آراسته گردیده‌‌اند، یک سیر فکری ثابت را دنبال می‏‌نماید.

محور و نقطه‌ی ثقل هر 3 کتاب مذکور «تغییر» است؛ تغییر از عصر صنعتی به دوره‌ی فراصنعتی. قرن گذشته قرن اتم بود و نماد قرن بیست‏ویکم اینترنت و فضای مجازی خواهد بود. جهان در حال ورود به دوره‏ای جدید است و طلیعه‌ی این فصل جدید از زندگی بشر از چند دهه‌ی پیش نمایان شده است. گذار از اقتصاد سخت‏‌افزار به اقتصاد نرم‏‌افزار و و وجود ارتباطات رو به‏ رشد، کامپیوترها و... همه و همه نشانه‌‏های ورود ما به دنیای جدید است. این دنیای جدید شامل مسائل نرم و غیر‌سخت‏‌افزاری، غیرملموس و پیچیده، نظیر اندیشه‏‌ها و آراست. این ویژگی، نوع جدیدی از جامعه و روابط را خلق می‏‌کند؛ جامعه‌‏ای که در آن شبکه‌‏های الکترونیکی مبنای بسیاری از مسائل خواهد بود

از جمله عرصه‌‏ها و نهادهای دوره‌‌ی صنعتی که تغییر در آن اتفاق خواهد افتاد عرصه‌‌ی فرهنگ است که به مثابه‌‌ی یک کل، اجزای آن نیز دچار دگرگونی خواهد شد. به طریق اولی، یکی از اجزای فرهنگ نیز که در این پروسه دچار تغییر خواهد شد حوزه‌‌ی رسانه و اطلاع‌‏رسانی خواهد بود که به ‏واسطه‌‌ی ظهور اینترنت و ارتباطات و فضای مجازی شدیدترین و سریع‏‌ترین تغییر را تجربه خواهد کرد. 

در حالی که در سال 1993 حدود 50 وب‌سایت در جهان وجود داشت، تا انتهای دهه‌ی 90 این رقم حتی از 5 میلیون وب‌‌سایت هم فراتر رفت. بر اساس آمارهای موجود، در سال 2010 چین به تنهایی نزدیک به 400 میلیون کاربر داشت. در سال 1980 یک گیگابایت حافظه‌، فضایی به اندازه‌‌ی یک اتاق را اشغال می‌کرد؛ اما امروز 200 گیگابایت حافظه در جیب پیراهن ما جای می‌‌گیرد. مقدار اطلاعات دیجیتال هر 5 سال 10 برابر می‌شود. در سال 1992 تنها یک میلیون کاربر اینترنتی در جهان وجود داشت، اما ظرف 15 سال این رقم به یک میلیارد رسید. افزایش غیرقابل باور کاربران اینترنتی، چشم‏‌اندازی بسیار فراخ و گسترده در مقابل رسانه‏‌های مجازی قرار داده است.

رسانه‏‌ها در این چشم‏‌انداز وسیعی که در قرن بیست‌‏و‌یکم برای آن‌‌ها ایجاد خواهد شد، بسیار متفاوت از قرن قبل عمل خواهند کرد. در عصر فراصنعتی،  دگرگونی در نحوه‌‌ی دریافت اخبار و اطلاعات به طور شدیدی شیوه‏‌های دریافت سنتی خبر را تحت تأثیر خود قرار داده است و میزان مراجعه‌‌ی مردم به رسانه‏‌های سنتی و غیرمجازی به شدت کاهش یافته است؛ به طوری که طبق آمارهایی که مؤسسه‌ی گالوپ منتشر نموده است، میزان مراجعه‌‌ی مخاطبان به فضای مجازی برای اخذ اخبار و اطلاعات، از 23 درصد در سال 2005، به 39 درصد در سال 2012 رسیده است؛ در حالی که در همان زمان، تمام رسانه‌‏های قرن بیستمی مانند تلویزیون، رادیو و نشریات چاپی با کاهش شدید مخاطب روبه‌رو بوده‌‏اند. شدیدترین کاهش، در بین رسانه‏های سنتی، مربوط به کاهش مخاطبان روزنامه بوده است؛ به طوری که در یک فاصله‌‌ی زمانی 21ساله، یعنی از سال 1991 تا 2012، میزان خوانندگان روزنامه از 56 درصد در سال 1991 به 29 درصد در سال 2012 کاهش داشته است. در این میان تلویزیون، که در دهه‌‌ی90 با کاهش شدید بیننده رو‌به‌‌رو بود، با بهره‌‏گیری از تکنولوژی اینترنت، برنامه‌‏های خود را بر روی این شبکه قرار داد و با این روش توانست به طور موقت بینندگان خود را افزایش دهد؛ ولی همان طور که پیش‌تر اشاره شد، قرن رسانه‌‏های غیرمجازی دیگر سپری شده است و در سال‌‌های اخیر، مخاطبان تلویزیون مجدداً کاهش داشته‌‏اند؛ به گونه‏ای که تلویزیون، که زمانی به تنهایی حدود 75 درصد مخاطبان را به خود جلب می‏کرد، اکنون تنها 55 درصد مخاطبان را در اختیار دارد  و با توجه به روند شدید رو به رشد رسانه‏‌های فعال در عرصه‌‌ی «فضای مجازی»، روند کاهش مخاطبان رسانه‌‏های قرن بیستمی ادامه خواهد یافت.

نکته‌‌ی مهم دیگری که در روند افزایش مخاطبان رسانه‌‏های مجازی باید به آن اشاره‌ شود، گروه سنی استفاده‌‏کنندگان از این گونه رسانه‏‌هاست؛ در حالی که میزان کاهش دریافت اخبار از مجاری سنتی برای کل جامعه تنها 6 درصد بوده است، این کاهش در گروه سنی 18 تا 29 سال، که قشر جوان جامعه است، 14 درصد بوده است. این موضوع نشان می‌‏دهد که آینده به رسانه‌‏های مجازی تعلق دارد و رسانه‌‏هایی که اصرار بر ادامه‌‌ی روش گذشته داشته باشند محکوم به فنا خواهند بود.

نتایج تحقیقات انجام شده روی الگوهای مصرف خبر نه کشور که در انیستیتوی مطالعات خبرنگاریِ رویترز انجام شده است، نشان می‌دهد: «از کشوري به کشور دیگر تفاوت های عمیقی در تمایل مردم به خرید روزنامه، اظهار نظر در مورد یک خبر، یا پرداخت پول برای خبرهای آنلاین، به چشم می‌ خورد. همچنین این مساله نشان می‌ دهد که اوضاع رسانه های ایالات متحده تنها الگوی جهانی خبر خواني در سطح وب نیست و كشورهاي پيشتاز تري هم در اين زمينه وجود دارد!.»

«نیک نیومن »، یکی از مولفین این پروژه، می‌ گوید: «از یک طرف ایالات متحده به دلیل پهناور بودن و پیشگام بودن در بسیاری از زمینه ها به عنوان یک پیشرو به حساب می‌ آید؛ این کشور آن‌ قدر نوآوری داشته که همه فکر می‌ کنند اگر اتفاقی آن ‌جا می افتد، در باقی نقاط جهان هم باید به همان صورت رخ دهد؛ ولی یکی از نکات غافلگیر کننده این است که چنین چیزی وجود ندارد.»

این تحقیق میزان تغییرات مصرف اخبار در طول زمان و در کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار داد – یعنی دو حوزه ‌ای که قبلاً مستقلاً مورد بررسی قرار گرفته بودند. نتیجه اثبات کرد که برخی از یافته‌ ها تقریباً جهانی و ثابت هستند.

به طور مثال، تلفن های همراه هوشمند و تبلت‌ ها با نرخ نسبتاً متفاوتی در حال گسترش هستند، ولی با این حال همه جا می‌ توان آن ‌ها را دید. در ایالات متحده، 11 درصد افراد در سال 2012 میلادی اعلام کردند که اخبار را از طریق تبلت خود دریافت می‌ کنند؛ در سال 2013، این میزان به 16 درصد رسید. در بریتانیا، این تغییر از 8 به 16 درصد و در آلمان از 5 به 10 درصد بوده است.

ولی تفاوت عمده در میزان تمایل مصرف‌ کنندگان به ارائه ‌ی نظر در مورد اخبار و به اشتراک گذاشتن آن‌ ها در شبکه های اجتماعی است. 38 درصد از پاسخگویان در مناطق شهرنشین برزیل اخیراً در مورد یک خبر نظر داده یا آن را روی شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته بودند، در مقابل 7 درصد در ژاپن، 8 درصد در آلمان و 10 درصد در بریتانیا. ایالات متحده با 21 درصد در جایگاه دوم قرار دارد.

نیومن با اشاره به این که درک این تفاوت‌ ها برای سازمان های خبری بین ‌المللی بسیار اهمیت دارد، تاکید دارد: «اگر در هافینگتون ‌پست باشید و بخواهید به یک استراتژی بین‌ المللی بپردازید که در سرتاسر اروپا و بعد ژاپن و بعد ایالات متحده جواب می‌ دهد – خوب باید بدانید که تمامی کشورها با درصد برابری به المان های اجتماعی و محتوای خبری پاسخ نمی‌ دهند. شما باید فرهنگ و آن چه را که مردم از رسانه ‌ها انتظار دارند، در نظر داشته باشید.»

این تحقیق عمده تفاوت‌ ها را ناشی از «فرهنگ» می‌ داند و نیومن آن را به معنای جغرافیا، سیاست و قوانین رسانه ‌ای هر کشور در کنار عادات مصرف اخبار و مشارکت افراد می‌ داند و می‌ گوید: «در کنار همه این عوامل موضوع دیگری به نام کلیشه ‌ها و قالب ها هم هست که به هیچ وجه نمی توان آنها را نادیده گرفت و درست وقتی به این بخش می رسید متوجه می شوید که این ‌کلیشه ها چقدر اثرگذار و واقعی هستند. بنابر این اصلا تعجبی ندارد که فرهنگ اسپانیایی، فرهنگ لاتین، فرهنگ برزیلی و امثالهم بسیار محبوب و فراگیر باشند. این فرهنگ ‌ها در شکل آنلاین‌ هم بسیار پرمخاطب و فراگیر هستند، همانطور که در دنیای واقعی هستند. این مردم دوست دارند در مورد اخبار حرف بزنند، دوست دارند اخبار را به اشتراک بگذارند، و این مساله در اینترنت و به شکل آنلاین هم قابل ملاحظه است.»

نیمی از افرادی که مورد پرسش قرار گرفتند، اعلام کردند که همان هفته یک روزنامه ‌ی چاپی خریداری کرده‌ اند، در صورتی که تنها 5 درصد اعلام کردند که بابت اخبار دیجیتال پولی داده‌ اند. در آلمان و فرانسه، یک سوم پاسخگویان چنان به اخبار رسانه های دیجیتال اظهار بی‌ علاقگی کردند که نشان می‌ داد اخیراً اخبار را تنها از طریق تلویزیون، رادیو یا روزنامه های چاپی دنبال کرده ‌اند – در صورتی که خود این تحقیق به شکل آنلاین انجام می‌ شد.

برخی از یافته های این تحقیق –مثل این حقیقت که اخبار رسانه های دیجیتال از مقالات و تصاویر فاصله گرفته و به سمت کلیپ های تصویری و بلاگ های ویدیویی می‌ رود- اصلاً تعجب برانگیز نبوده است. با این حال نکات امیدبخشی هم برای ناشران به چشم می‌ خورد. بیشتر کشورها افزایش آماری در تعداد افرادی که به اخبار دیجیتال روی آورده‌ اند‌ دارند، و در تمامی 9 کشور (ایالات متحده، بریتانیا، دانمارک، فرانسه، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، مناطق شهری برزیل و ژاپن )مورد بررسی، افراد بین 25 تا 34 سال مایل‌ ترین افراد به پرداخت پول برای اخبار دیجیتال معرفی شدند.

بریتانیا تنها کشور جدا افتاده در مساله ‌ی پرداخت بابت اخبار دیجیتال است؛ آن هم به لطف بی.‌بی.‌سی و روزنامه های بزرگی چون گاردین و دیلی‌ میل که بدون دریافت هزینه به انتشار خبر می‌ پردازند. در لیست کشورهایی که مردم آن حاضر به پرداخت پول برای اخبار نيستند، بریتانیا در رتبه ‌ی اول است: تنها 5 درصد اعلام کردند که حاضرند در آینده پولی بابت اخبار دیجیتال بپردازند؛ در مقابل 9 درصد در ایالات متحده و 58 درصد در برزیل اعلام آمادگی برای خرید اخبار دیجیتال کرده ‌اند.

خصوصاً در بریتانیا، رسانه ‌ها تازه مشغول به آموزش افراد شده ‌اند تا بابت چیزی که همواره رایگان دریافت کرده ‌اند، پول بپردازند. نیومن می‌ گوید: «صنعت آب به مردم یاد داده که بابت بطری های آب –یعنی مارک آب معدنی، بسته‌ بندی، و برتری آن ‌ها- هم پول بپردازند. اما وقتی خبرگزاری های بزرگی چون گاردین هنوز رمز موفقیت را در انتشار رایگان اخبار می‌ بینند، اخبار همچنان مجانی و به وفور در دسترس مردم خواهد بود. و این تغییری است که این سازمان های خبری باید به سوی آن حرکت کنند.»

به هر حال، آمیختگی دانش و اطلاعات با انقلاب دیجیتال از جمله ویژگی‌های عصر رسانه‌هاست و تفوق و تسلط تکنولوژی‌های جدید ارتباطی موجب شده است که رسانه‌های الکترونیک مبتنی بر فضای وب تأثیرات چشمگیری بر رسانه‌های سنتی همچون مطبوعات کاغذی و رادیو تلویزیون بگذارند. این تأثیرات آن قدر گسترده و عظیم است که می‌تواند رسانه‌های مکتوب و سنتی را دستخوش تغییر و تحولات جدی کند و حتی آینده آنان را در معرض خطر قرار دهد.

شکل‌گیری سایبرژورنالیسم در برابر ژورنالیسم سنتی در عرصه خبر‌رسانی که به سرعت در حال بسط یافتن و جذب مخاطب است، رقیبی جدی و قوی برای رسانه‌های سنتی محسوب می‌شود. واقعیت این است که رسانه‌های جدید الکترونیک، زمان و مکان را درنوردیده و بن‌بست‌های تحمیل شده در روزنامه‌نگاری سنتی از قبیل محدودیت در تیراژ، مکان و زمان را به چالش کشیده است.

پیدایش روزنامه نگاری آنلاین یا دیجیتال که از دهه 1990 درآمریکا و سپس در اروپا و سایر نقاط دنیا شکل گرفت مزایا و امکانات گسترده و متنوعی را در اختیار فضای رسانه‌ای دنیا قرار داد. تعاملی بودن، دسترسی نامحدود، عدم‌نیاز به شبکه توزیع، عدم‌محدودیت زمانی و مکانی از جمله ویژگی‌های قابل اعتنا در این عرصه است.

رسانه‌های الکترونیک همچون رسانه‌های سنتی با مخاطب منفعل و ایستا روبه‌رو نیستند و تعاملی بودن جزء لاینفک رسانه‌های مبتنی بر وب است. همچنین فضای دروازه‌بانی خبر که در رسانه‌های سنتی که به‌طور مطلق در اختیار سردبیران این رسانه‌ها بود از آنان گرفته شده است و مخاطبان رسانه‌های الکترونیک نیز سهمی در خلق این فضا برعهده گرفته‌اند. مخاطبان در حال حاضر خود در فضای وب می‌توانند تصمیم بگیرند چه محتوایی را، چه موقع و با کدام شیوه مطالعه کنند.

سرعت بالا در تولید و انتشار اخبار، صرفه جویی در وقت، هزینه و نیروی انسانی از جمله تفاوت‌های رسانه‌های الکترونیک با رسانه‌های سنتی است که موجب برتری رسانه‌های جدید در برابر رسانه‌های سنتی شده است.

هر چند، در مقابل نظریات برخی صاحب‌نظران ارتباطی که بر افول زودهنگام رسانه‌های سنتی تأکید می‌کنند، برخی دیگر همچنان روزنامه نگاری سنتی را قابل اعتنا تر، صادق‌تر و جذاب‌تر می‌دانند و اما نظریه سومی نیز وجود دارد که معتقد است با وجود تفاوت‌ها، این دو شیوه از روزنامه‌نگاری می‌توانند در جهت تکمیل و تقویت یکدیگر گام بردارند و معجزه چاپ و قلم همچنان به قوت خود باقی است و تعداد کلیک‌ها در فضای وب، تهدیدی جدی برای رسانه‌های سنتی محسوب نمی‌شوند.