رایزنی نفتی ها کلید خورد/ دولت یازدهم از نفت چه می خواهد؟

بولتن نیوز به نقل از پیام نفت_آذرجزایری: برخی از مدیران فعلی نفت در تلاشند تا با وزرای احتمالی نفت نشستی داشته باشند و  عملکرد بهتری از زمان مدیریت خود نشان دهند.

البته این رایزنی ها تنها مخصوص مدیران فعلی نفت نیست بلکه برخی از مدیران نفتی که به دلیل ناکارآمدی در دولت نهم و دهم از نفت کنار گذاشته شده اند این روزها در گفت وگو با رسانه ها تاکید می کنند که به دلیل آنکه حاضر نشده اند باج داده و یا با خواسته های غیرکارشناسی مقامات بالادستی کنار بیایند، برکنار شده اند. این درحالی است که بسیاری از این مدیران به دلیل ناکارآمدی های خود برکنار شده اند و در چنین شرایطی سعی دارند تا با نزدیک نشان دادن خود به سیاست های دولت یازدهم جای خود را در مدیریت بعدی وزارت نفت باز کنند.

اما  به نظر می رسد حسن روحانی و تیم مشاوره او در حوزه نفت چندان رضایتی از عملکرد بخش نفت ندارند و براساس اظهارات آنان گمان می رود، تغییرات مدیریتی گسترده ای حداقل در سطح مدیران میانی نفت صورت بگیرد.

اگرچه کارشناسان تغییرات گسترده مدیریتی را راهی درست برای اصلاح ساختار اقتصاد کشور نمی دانند اما با توجه به تغییرات گسترده مدیریتی نفت در دولت نهم و دهم، و تغییر نحوه انتخاب مدیران براساس رده ها و رتبه های آنان، به نظر می رسد ساختار جذب نیروی انسانی و تعیین رده ها و رتبه های مدیران نفتی باید مورد بازنگری مجدد قرار بگیرد که در این صورت برخی از مدیران میانی نفت امتیاز جایگاه فعلی خود را از دست خواهند داد. برهمین اساس اغلب این مدیران این روزها تلاش دارند تا با نزدیک شدن به تیم روحانی جایگاه خود در دولت یازدهم را حفظ کنند. برخی از این مدیران این روزها با برگزاری جلساتی در هتل ها، حضور در افطاری نزدیکان روحانی و لابی با حزب کارگزاران و اعتدال و توسعه در تلاشند تا صندلی خود را حفظ کنند.

این رایزنی ها درشرایطی ادامه دارد که روحانی در آخرین اظهار نظر خود در خصوص مدیریت نفت از وضعیت پارس جنوبی گلایه می کند. به نحوی که بسیاری از کارشناسان گلایه وی را در عدم مدیریت لازم و نگرانی او از وضعیت این صنعت جستجو می کنند.

از سویی دیگر،حسن روحانی پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در بخش پایانی سخنان خود در انتهای مناظره اقتصادی که از صداوسیما پخش می شد، مشکلات بخش انرژی در دولت‌های نهم و دهم را نشانه رفت. او مشکل اساسی امروز کشور را تناقض بین سیاست‌های تصویبی، ابلاغی و اجرایی در حرکت اقتصادی طی هشت سال اخیر دانست و اظهار داشت: «مجمع تشخیص مصلحت نظام بعد از فراز و نشیب‌های زیاد و بحث‌های چپ و راستی که مطرح شد به چشم‌انداز بیست‌ساله رسید. این چشم‌انداز بر این بود که توسعه محور و دنبال تولید باشیم نه مصرف که متأسفانه راه دیگری رفتیم و فرصت‌های زیادی را از دست دادیم که تضمین شده بود».

روحانی به سراغ پارس جنوبی رفت و گفت: «امروز شاهدیم که کشور همسایه ما در پارس جنوبی روزانه 450 هزار بشکه نفت استخراج می‌کند یعنی معادل 22 فاز درحالی‌که هنوز 8 فاز در پارس جنوبی فعال است و این امر به معنای آن است که کشور همسایه ما سه برابر ما از گاز بهره‌برداری می‌کند یعنی ما امروز در حال از دست دادن فرصت‌های عظیمی هستیم.» این توضیح وی یادآور وعده دولت احمدی‌نژاد پس از خروج شرکت‌های مطرح نفتی از عسلویه است که سال ۸۸ با امضای قراردادی با شرکت‌های داخلی، اعلام کرد که ظرف ۳۵ ماه همه فازهای پارس جنوبی به مرحله بهره‌برداری می‌رسد؛ اما این مدت سپری شد و اخیراً مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس از منتفی بودن این طرح خبر داد.

بدین ترتیب روحانی تنها کاندیدایی بود که پروژه ملی پارس جنوبی و ناکامی دولت در بهره‌برداری از آن را به دل مناظره‌ها آورد. به نظر می‌رسد دو علت اصلی موجب تمرکز روحانی بر پارس جنوبی شده است. نخست آنکه این میدان گازی، بزرگ‌ترین و استراتژیک‌ترین پروژه صنعت نفت کشور به شمار می‌رود. ارزش محصولات این میدان در سال گذشته حدود 50 میلیارد دلار بوده است و این در حالی است که کمتر از نصف ظرفیت بخش گاز میدان در حال تولید است و بخش نفت نیز کلاً هیچ تولیدی ندارد. دوم آنکه اکبر ترکان که در ستاد روحانی مشغول است و در سال‌های اخیر در مرکز تحقیقات به پژوهش در زمینه این صنعت پرداخته است، روزگاری خود، مستقیماً متولی توسعه پارس جنوبی بوده است. ترکان قبلاً مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس بوده است که متولی توسعه پارس جنوبی به شمار می‌رود.

بنابراین تمام این رایزنی ها در شرایطی صورت می گیرد که ترکان مشاور رئیس جمهور منتخب در مورد اولویت وزیر نفت دولت یازدهم معتقد است که گروه جدیدی که وارد صنعت نفت می‌شود باید از ابتدا بررسی کند که کدام طرح‌ها و پروژه‌ها متناسب با منابع مالی موجود در برنامه پنجم در دستور کار قرار گیرد. همچنین باید بررسی شود که آیا اولویت‌های مقام معظم رهبری که در سیاست‌های کلی نظام بیان شده و در برنامه پنجم توسعه هم آمده در قراردادهای بسته شده اعمال شده است یا خیر.

او با تاکید بر این که «منابع اختصاص یافته نیز باید متناسب با برنامه پنجم توسعه باشد، نه بر مبنای ارزیابی‌های غیر واقعی و رویایی» گفت: «برخی از طرح‌هایی که قرارداد آن‌ها بسته شده و جزو 250 میلیارد دلار قرارداد اعلام شده از سوی وزیر نفت است ممکن است تداوم آن‌ها معنادار نباشد و از سوی دیگر اولویت‌هایی نیز در برنامه پنجم توسعه وجود دارد که در قراردادهای منعقد شده این دوره جایی ندارند؛ به طور مثال یکی از برنامه‌های پنجم توسعه افزایش یک درصدی ضریب بازیافت از مخازن نفتی بود که سهم چندانی از 250 میلیارد قراردادی که بسته شد نداشت.»

مدیر اسبق صنعت نفت از حسابرسی در برخی پروژه‌ها به عنوان یکی از اقدامات تیم جدید وزارت نفت نام برد و توضیح داد: «طبق شنیده‌های بنده از رسانه‌ها گفته می‌شود که در پارس جنوبی تاکنون 46 میلیارد دلار هزینه شده است این در حالی است که هزینه قرارداد هر دو فاز پارس جنوبی 4.5 میلیارد دلار است. بنابراین برای 18 فاز باقی‌مانده سرمایه مورد نیاز کمتر از میزان سرمایه‌گذاری است که اعلام می‌شود. از سوی دیگر گفته می‌شود که باز هم میلیاردها تومان باید در پارس جنوبی سرمایه‌گذاری شود.»

او با تاکید بر این که باید مشخص شود پول‌های خرج شده در پارس جنوبی کجا خرج شده است گفت: «هزینه 46 میلیارد دلاری معادل سرمایه مورد نیاز برای توسعه حدود 20 فاز است، بنابراین هیچ پیمانکاری در پارس جنوبی نباید کسری داشته باشد چرا که پول‌هایی که داده شده است بیشتر از رقم قراردادهاست به همین دلیل رسیدگی مالی از این زاویه مدیریتی لازم است.»

ترکان در مورد این که گفته می‌شود یکی از علت‌های افزایش هزینه‌ها این بود که پیمانکاران به دلیل تحریم‌ها مجبور شده‌اند تجهیزات مورد نیاز خود را با چندین برابر قیمت خریداری کنند گفت: «این از جمله مواردی است که باید بررسی شود که چند برابر قیمت اجناس را تهیه کرده‌اند.»

مشاور رئیس جمهور منتخب در حالی عدم پایبندی به برنامه های توسعه ای کشور در نفت را هدف قرار می دهد که رستم قاسمی در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین المللی نفت،گاز و پتروشیمی در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری خبرآنلاین در خصوص نیاز صنعت نفت به 250 میلیارد دلار تا پایان برنامه پنجم توسعه در حالیکه با حدود 53 میلیارد تومان می توان برنامه پنجم در نفت را محقق کرد، توضیح داد:" به تازگی ما پیشنهادی به مجلس داده ایم تا برنامه پنجم توسعه در بخش نفت از افزایش ظرفیت تولید یک میلیون بشکه به یک میلیون و 200 هزار بشکه و در بخش گاز از افزایش 250 میلیون مترمکعب به 450 میلیون مترمکعب تغییر یابد."

در همین حال بیژن نامدار زنگنه و محمدرضا نعمت زاده نیز که از کارکشتگان صنعت نفت و از مشاوران ارشد روحانی به شمار می روند از منتقدان جدی سیاست ها و عملکرد وزارت نفت طی 8 سال گذشته بوده اند.

برهمین اساس به نظر می رسد دولت یازدهم به دنبال وزیری برای نفت است که بیش از هر چیز دیگر به اجرای برنامه های مصوب کشور پایبند باشد و در این راستا کارگروه هایی بررسی وضعیت وزارتخانه ها را در دستور کار دارند که آنطور که روحانی می گوید این آمارها با آمارهایی که مسوولان دولتی به آنها ارائه می دهند کاملا متفاوت است. بنابراین در چنین شرایطی به نظر نمی رسد رایزنی های امروز نفتی ها برای حفظ صندلی جواب دهد.