4پروژه فضایی ایران برای اعزام انسان به فضا

در این میان، علوم فضایی از جایگاه خاص‌تری نسبت به علوم دیگر برخوردارند چرا که داشتن علم فضایی یک موضوع است و ساخت و دستیابی به تجهیزات بُعد مهم‌ و دیگر این عرصه است.

تا بامداد 15 بهمن ماه سال 1387 (3 فوریه 2009 میلادی) فقط 8 کشور مطرح جهان، دارنده تجهیزات و البته علوم فضایی بودند اما از 15 بهمن سال 87، ایران به جمع این 8 کشور پیوسته تا باشگاه فضایی جهان، 9 عضو داشته باشد.

در آن سال، ماهوراه امید با پخش فایل صوتی پیام محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری به فضا رفت و پس از اینکه حدود 3 ماه در مدار زمین قرار داشت، به زمین بازگشت.

* مشخصات فنی اولین ماهواره بومی ایران

- نوع ماهواره: مخابراتی
- ابعاد کلی سازه در حالت بسته: 38 در 38 در 38 سانتیمتر مکعب
- وزن: 27 کیلو گرم
- کنترل حرارات: غیرفعال
- باند فرکانس: UHF

* ساختار ایستگاه‌های زمینی

- ایستگاه‌های رنجینگ (4 ایستگاه)
- ایستگاه‌های تله متری و تله کامند (3 ایستگاه)
- ایستگاه کنترل مرکزی (ایستگاه)

** 5 سال بعد

با گذشت حدود 5 سال از پرتاب اولین ماهواره بومی ساخت ایران، حالا جمهوری اسلامی ایران در سال 92، تجربیات فراوانی در عرصه فضایی دارد. ساخت انواع ماهواره‌برها از جمله "سیمرغ‌"ها و پرتاب ماهواره‌های متعددی از جمله مصباح 1 و 2، سینا1، طلوع، رصد و نوید علم و صنعت به فضا، کشوری موفق در عرصه فضایی محسوب می‌شود.

ماهواره فجر

چندین ماهواره هم در صف ارسال به فضا هستند؛ "فجر" شاید شاخص‌ترین این ماهواره‌ها باشد؛ ماهواره فجر دارای حضیض 250 کیلومتر و اوج 400 کیلومتر است. این ماهواره قادر است که به مدت یک سال و نیم در فضا باقی مانده و به "تهیه و ارسال تصاویر" با قابلیت تفکیک 1000 تا 500 متر به ایستگاه‌های زمینی اقدام کند.

ماهواره ملی فجر یک ماهواره 100درصد ایرانی است و از قابلیت‌ها، توانایی‌ها و فناوری‌های پیشرفته‌تری در مقایسه با ماهواره‌های قبلی ایران برخوردار است. در این ماهواره از زیرسامانه پیش رانش گاز سرد برای انتقال مداری استفاده می‌شود و علاوه بر این زیرسامانه، ماهواره فجر از "رانشگر پالس پلاسمایی" که یک رانشگر الکتریکی است، به عنوان محموله فرعی بهره‌گیری می‌کند. این رانشگر جدید باعث دوران ماهواره حول مرکز جرم خود خواهد شد.

** ارسال موجود زنده به فضا

در بهمن ماه سال گذشته بود که صدا و سیما فیلم ارسال و بازگشت موفقیت آمیز اولین فضانورد ایرانی به فضا را پخش کرد. آنطور که حمید فاضلی رئیس سازمان فضایی ایران در همان روزها اعلام کرد، "آفتاب" نام نخستین موجود زنده‌ ایرانی بود که راهی فضا شد و زنده و با موفقیت به زمین بازگشت.

بازگشت موفق این موجود زنده که میمونی از نژاد میمون‌های "رزوس" بود، باعث شد که سازمان فضایی کشور رسماً اعلام کند که آماده سازی شرایط برای اعزام انسان به فضا در یک دوره 10ساله را در دستور کار قرار داده است.

اولین موجود زنده ایرانی که به فضا رفت

در همه آزمایشات فضایی و پیش‌زمینه سازی برای اعزام انسان به فضا، کشورها ابتدا به ارسال موجودات زنده به فضا اقدام کرده و در صورت موفقیت پروژه، در گام‌های بعدی انسان به فضا ارسال کرده‌اند.

** 4 پروژه بزرگ فضایی برای اعزام انسان به فضا

برای فرستادن انسان به فضا علاوه بر نیاز به تجهیزات فنی ماهواره‌ای و مخابراتی، نیاز به تجهیزاتی خاص فضانوردی نیز هست. تغذیه، لباس مخصوص، سیستم‌های خاص فضانورد و چندین و چند ابزار و تجهیزات دیگر نیاز است تا یک انسان به فضا رفته و با موفقیت ماموریت خود را انجام داده و به زمین بازگردد.

در همین زمینه، پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان یکی از اصلی‌ترین تامین کننده نیازهای فضایی ایران، اقدام به تولید چند نیاز مهم فضانوردانی که قرار است در آینده از ایران به فضا بروند، کرده است.

پژوهشکده مکانیک پژوهشگاه فضایی ایران،‌ هم‌اکنون در حال تحقیق و اجرای 4 پروژه مهم فضایی است. این پژوهشکده در 4 حوزه محول شده از سوی پژوهشگاه فضایی ایران شامل حسگرهای فضایی، لباس فضانورد، سیستم غذایی فضانورد و سیستم ذخیره‌سازی انرژی، پروژه‌هایی را در دست اجرا و بررسی دارد که از جمله آنها تولید باتری با کاربردهای خاص، تجهیزات لباس فضانورد، غذای فضانورد و طراحی و ساخت حسگرهای فضایی مختلف به منظور کنترل وضعیت و سنجش از دور است.

این 4 پروژه در میان پروژهای این پژوهشگاه به دلیل ارتباط مستقیم آنها با جسم فضانورد، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

1- سیستم‌های ذخیره‌ساز انرژی الکتریکی در سامانه‌های فضایی به منظور تامین توان الکتریکی اجزاء متفاوت آن نظیر کنترل ناوبری هدایت، حسگرها، ارتباطات، کنترل وضعیت و مدیریت حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل دسته‌بندی باتری‌های اولیه و ثانویه، ابرخازن‌ها، پیل‌های سوختی شارژپذیر، فلایویل‌ها و سوپر مغناطیس‌ها است.

2- حسگرها و سیستم کنترل علت اصلی عملکرد صحیح سیستم کنترل وضعیت ماهواره است. حسگرهای خورشید افق زمین، ستاره ژیروسکوپ‌ها و ...، حسگرهایی هستند که به عنوان مرجعی برای تعیین موقعیت در ماهواره‌ها و فضاپیماها برای ثابت نگه داشتن وضعیت ماهواره در یک حالت مطلوب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

3- لباس فضایی مجموعه‌ای از فناوری بالا و متشکل از پوشش، تجهیزات مکانیکی (مفاصل، لولاها و ...) و تجهیزات الکترونیکی است که فضانورد را قادر می‌سازد تا بتواند در محیطی متفاوت‌ با محیط زندگی فعالیت کند. طراحی و ساخت این لباس‌ها نیز هم‌اکنون در دستور کار این پژوهشکده قرار دارد.

4- سیستم غذایی فضانورد بسته به سفرهای کوتاه (کمتر از 15 روز) و سفرهای بلندمدت (بیشتر از 15 روز) برنامه‌ریزی می‌شود. در این سیستم غذایی منوی غذای اصلی، غذای اضطراری و غذا برای فعالیت‌های فوق‌العاده به همراه مکمل‌ها و نوشیدنی‌های غنی‌شده وجود دارد.

با پایان کار طراحی و ساخت این 4 پروژه بزرگ فضایی، جمهوری اسلامی یک قدم بلند برای ارسال فضانورد به فضا برمی‌دارد، قدمی که شاید بتوانند زوتر از 10 سالی که پیش‌بینی شده است، اولین انسان فضانورد ایرانی را به فضا ببرد.