قرار است باراک اوباما در حاشیه نشست گروه هشت در ایرلند روز دوشنبه با ولادیمیر پوتین دیدار کند. این اولین دیدار دو طرف در دولت دوم اوباماست. اگر قرار بود عرف مناسبات شخصی رعایت شود، اوباما باید این تصمیم خود را حداقل بعد از دیدار با پوتین اعلام میکرد نه در آستانه دیدار.
به هر حال سوریه در صدردستور کار مذاکرات اوباما و پوتین است و تا کنون هم آمریکا و روسیه از نزدیک در این باره با هم در تماس و ارتباط بودهاند. مذاکرات موسوم به ژنو دو، ابتکار عمل مشترک آمریکا و روسیه برای سوریه است. در مناسبات میان آمریکا و روسیه موضوعات دیگری هم هستند که به اندازه سوریه اهمیت دارند. از جمله این موضوعات مسئله دفاع موشکی است.
فرانک رز معاون وزیر خارجه آمریکا درباره مذاکرات روز دوشنبه اوباما و پوتین بر سر دفاع موشکی، گفتهاست، آمریکا و ناتو نمیتوانند با پیشنهادات روسیه مبنی بر ایجاد سپر مشترک دفاع موشکی موافقت کنند. روسیه همچنان به دنبال تضمینهای حقوقی است که بتواند توانایی آمریکا در سیستمهای دفاع موشکی در آینده را محدود کند. واشنگتن هم بارها تصریح کرده که چنین محدودیتهایی را نمیخواهد و نمیپذیرد.
از سوی دیگر، روحیه مخالفان سوریه بعد از شکست بزرگ اخیر در القصیر به شدت تضعیف شدهاست. اکنون ارتش سوریه برای آزادسازی حلب آماده میشود. تسلط ارتش سوریه بر شهر القصیر به معنای قطع شدن مسیر انتقال سلاح از لبنان برای مخالفان سوریه است. اگر حلب هم به کنترل ارتش سوریه درآید، آن وقت مسیر انتقال سلاح از ترکیه هم مسدود میشود.
نشست ژنو دو دریچه چندان امیدوارکنندهای نیست. مخالفان سوریه بسیار متفرقتر از آن هستند که بتوانند هیات واحدی به این نشست بفرستند. متحدان منطقهای آمریکا یعنی ترکیه، عربستان و قطر در کنار جمهوریخواهان کنگره و برخی رسانههای آمریکایی که تحت نفوذ لابی اسرائیل هستند، به دولت آمریکا برای اقدام در سوریه فشار میآورند. اما از همه اینها مهمتر، تصمیم کاخ سفید در این مقطع برای مسلح کردن مخالفان سوریه، درست وقتی اعلام شده که اوباما از دیدار با رئیسجمهور چین برمیگردد و قبل از این دیدار و بعد از برگشتن، با موج سنگین رسوایی افشای طرح جاسوسی اطلاعاتی از شهروندان روبه رو بودهاست.
این تصمیم وقتی اتخاذ و اعلام شده که دولت اوباما به شدت درگیر این رسوایی شده و اکنون به صورت بیامان زیر فشار است. اوباما دولتش را با شعارهای اخلاقگرایانه شروع کرد و مدام بر ارزشهایی چون شفافیت، پاسخگویی، مشروعیت، چندجانبهگرایی و اجماع تاکید میکرد. اکنون اما رسوایی پشت رسوایی است که برملا میشود. نکته اینجاست که اوباما اکنون در بطن همان معضلی قرار دارد که بیل کلینتون در سال 1998 در آن قرار داشت.
در آن سال کلینتون با رسوایی اخلاقی ارتباط با مونیکا لووینسکی روبهرو بود و برای آنکه توجه دنیا را از این رسوایی بگیرد و به جای دیگری معطوف کند، باید کاری میکرد. اوباما هم با این رسواییها اکنون نیازمند آن است که توجه دنیا را منحرف کند.
اکنون اوباما بیش از آنکه به نظر میرسد درگیر رسوایی جاسوسی اطلاعاتی شدهاست. نقض حریم شخصی شهروندان یک مسئله است. اما نکته دیگر این است که ادوارد اسنودن ، کارمند سیا که این برنامه گسترده را برای رسانهها افشا کرده، در هنگکنگ به سر میبرد. هنگکنگ تحت حاکمیت چین است و دولت چین میتواند از اطلاعات اسنودن و از خود او به عنوان ابزاری برای چانهزنی با آمریکا در مسئله حساسی چون حملات سایبری و نفوذ اطلاعات شبکه استفاده کند.
اسنودن اکنون کارتی در دست دولت چین علیه آمریکاست، کارتی که هیچ وقت انتظارش را نداشت و پیشبینی نمیکرد. اکنون اوباما برای انحراف افکار عمومی جهان، قصد دارد وارد جنگ سوریه شود. دونالد رامسفلد وزیر دفاع پیشین آمریکا درباره وضعیت آمریکا بعد از مداخله در سوریه زمانی گفتهبود: ناشناخته ناشناخته. اول از همه معلوم نیست واکنش پوتین چه خواهد بود.
پوتین همین چند روز پیش درباره تلاش آمریکا برای تغییر رژیم در روسیه گفتهبود: دستگاه دیپلماسی ما با جنبش اشغال والاستریت همکاری نکرد. اما دستگاه دیپلماسی شما به صورت مستقیم از مخالفان روسیه حمایت میکند. از نظر من این کار اشتباه است زیرا دستگاههای دیپلماتیک برای ایجاد و بهبود روابط تعبیه شدهاند نه برای مداخله در امورداخلی کشورها.
چه گزینههایی پیش روی روسیه برای واکنش به این تصمیم آمریکا وجود دارد؟
بدون شک گزینههای زیادی. در خاورمیانه هم، این تصمیم کاخ سفید بر دینامیک قدرت به شدت تاثیر میگذارد. ترکیه، عربستان، قطر، امارات، اردن، ایران، حزبالله، اسرائیل، عراق، لبنان همگی در ماجرای سوریه به نوعی درگیر هستند. این تصمیم کاخ سفید بر مهرهچینیهای بعدی کشورها در ماجرای سوریه تاثیر خواهد داشت.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com