هشت سال پیش، سعید جلیلی در همایش "دولت آینده، انتظارات و رویکردها" چه گفت؟

گروه سیاسی ـ از ویژگی های منحصر به فرد دکتر جلیلی که وی را از سایر نامزدهای انتخاباتی متمایز می کند، داشتن "اندیشه" و "تفکر"ی مشخص در ساحت مسائل داخلی و بین المللی است.

به گزارش بولتن نیوز، سعید جلیلی، دارای دکترای علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق است و چنانچه می دانید تز دکتری خود را نیز با موضوع "سیاست خارجه پیامبر اسلام" دفاع کرده است.

در وهله اول شاید این موضوع چندان اهمیت نداشته باشد اما با دقتی بیشتر می توان گفت که بدون شک انتخاب "موضوع پایان نامه"، در ارتباط تام با "دغدغه"ها و "چارچوب های ذهنی و تفکری" انسان است. در حقیقت یک انسان مادامی یک موضوع را برای موضوع رساله پژوهشی خود انتخاب می کند که هم نسبت به آن علقه داشته باشد و هم به آن موضوع خاص، تعلق خاطر داشته باشد. همین مسأله نیز سبب می شود تا یک انسان از بین هزاران هزار موضوع پژوهشی، تنها به سمت یک موضوع گرایش پیدا کند.

انتخاب موضوع سیاست خارجه پیامبر اسلام توسط سعید جلیلی نیز بیانگر همین موضوع است. موضوعی که شاید بتوان گفت چارچوب های فکری سعید جلیلی در بعد سیاست خارجه را مشخص کرده و اگر امروز از گفتمانی به نام "گفتمان مقاومت" در بعد سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران صحبت می کند، نتیجه همان پژوهش ها است.

بر همین اساس، تبیین "گفتمان مقاومت" و تأکید بر اتخاذ سیاست خارجه فعال توسط تیم هسته ای ایران در زمان سعید جلیلی، موضوعی نیست که در سال های اخیر شکل گرفته باشد. در حقیقت برخورد مقتدرانه و فعال تیم دیپلماسی ایران به رهبری سعید جلیلی در مذاکرات با غرب بر سر پرونده هسته ای ایران، نمود بیرونی "اندیشه" و "تفکر" جلیلی است. وگرنه از سال ها پیش، می توان رگه هایی از گفتمان مقاومت را در اندیشه و گفتار سعید جلیلی مشاهده کرد.

برای مثال سعید جلیلی، هشت سال پیش، در 22 خرداد 84، و در همایش "دولت آینده، انتظارات و رویکردها"، موضوعاتی را مطرح کرد که بیانگر تاکید او بر گفتمان مقاومت و سیاست خارجه فعال بوده است.

سعید جلیلی که آن روزها استاد دانشگاه بود و هنوز دبیر شورای عالی امنیت ملی نشده بود، تهدیدزدائی و فرصت سازی را دو عنصر کلیدی سیاست خارجی عنوان کرد و گفت: رویکرد دولت آینده باید تهدید زدایی باشد نه تنش زدایی تا بتوانیم براساس اصول از منافع ملی دفاع کنیم و اگر کسی خواست به منافع ما تعرض کند و مقاومت ما باعث تنش شد، بتوانیم از خودمان دفاع کنیم.

جلیلی معتقد بود: بدون اندیشه سیاسی و بدون آنکه پایه های این اندیشه را مشخص کرده باشیم، نمی توانیم وارد ساحت سیاست شویم و بدیهی است که روی اندیشه کسانی می توان حساب باز کرد که اندیشه آنان از یک سری پایه و اصولی برخوردار باشد.مسائلی همچون اصول زدایی و یا اندیشه زدائی که به عنوان یک اصل در سیاست خارجی مطرح می شود، به هیچ وجه معنا ندارد؛ سیاست خارجی را نمی توانیم از اندیشه، آرمان و ایدئولوژی جدا کنیم، چون سیاست خارجی بدون این پایه ها، دیگر معنا نخواهد داشت. باید اصول اجرائی شود و لازمه عمل کردن به اصول، "باور داشتن" به این اصول است و به همین دلیل ما معتقدیم که در بحث هایی مانند حقوق بشر، حقوق زن و امثال اینها ما باید مدعی باشیم، نه اینکه در جایگاه متهم قرار بگیریم، چون مثلا اگر آنها 100 سال است که برای زن حقی قائل شده اند، ما 1400 سال است که فریاد دفاع از حقوق زنان را سرداده ایم.

این استاد دانشگاه با تاکید بر این که کارگزاران حکومت باید به اصول و پایه ها اعتقاد و باور داشته باشند، گفت: مسئولی که اصول و پایه های خودمان را باور نداشته باشد، در عرصه های مختلف چون عرصه مهم سیاست خارجی، به جای حضوری فعال، حضوری منفعل خواهد داشت و به جای اینکه با تکیه بر اصول، مدعی باشد، همواره متهم خواهد بود و اگر خیلی توانمند باشد، فقط می تواند از خود دفاع کند.

وی با بیان اینکه انتخابات اخیر (سال 84) فرصت جدیدی را پیش روی ایران گشود، افزود: اگر انتخابات را به نمایشگاهی از اندیشه ها تشبیه کنیم، در این انتخابات در رقابت بین اندیشه ها و رویکردها، رویکردی مورد توجه مردم قرار گرفت که در اندیشه خود دچار حرکت ها و اعوجاجات کاریکاتورگونه نبود و موافقین و مخالفین متفق القول بودند که این کاندیدا فیلم بازی نکرد.

دکتر جلیلی با اشاره به این نکته که سیاست خارجی منفعل در کشور ما باید به یک سیاست خارجی فعال تبدیل شود، گفت: بحث امروز بحث تغییر در سیاست خارجی نیست چون این سیاست در سطحی کلان تر از دولت مشخص می شود.

وی افزود: یکی از آسیب های عرصه سیاست خارجی و دیپلماسی کشورمان این بود که اگر در حل موضوعی ناتوان بودیم، خیلی راحت هزینه کردیم و از اصول خودمان گذشتیم و مطمئنا روی چنین رویکردی نمی توان نام دیپلماسی نهاد، چون دیپلماسی قوی آن است که بیشترین استفاده را از ظرفیت ها و موقعیت های به وجود آمده ببرد و بتواند مولفه های قدرت را به شکل تاثیرگذار و اثباتی به منطقه ظهور برساند.

جلیلی در پایان با استناد به مواد مختلف NPT و تخلفات متعدد کشورهای اروپائی و آمریکا و رژیم صهیونیستی، تصریح کرد: در پرونده هسته ای، کسانی که ما را در مظان اتهام قرار دادند، خودشان باید در این جایگاه قرار می گرفتند، اما امروز ما در موضع اتهام هستیم و مطمئن باشید اگر رویکردی فعال نداشته باشیم نمی توانیم از فرصت ها به خوبی استفاده کنیم.