آنچه درباره آرایش گفتمانی ۸نامزد باید دانست

• آرایش سیاسی صحنه رقابتها:

۱- حضور نمایندگان تمام سلایق سیاسی: کاندیداهای موجود همه "سلایق سیاسی" معتقد به نظام را نمایندگی می کنند و هیچ یک از جریان‌های سیاسی داخل نظام و معتقد به قانون اساسی نمی توانند مدعی نادیده گرفته شدن خود توسط شورای نگهبان شوند.

۲- حذف نمایندگان طیف‌های رادیکال: طیف‌های رادیکال جریان‌های سیاسی کشور در این انتخابات کاندیدای مستقیم ندارند. آقای هاشمی اگرچه خود شعار اعتدال را مطرح کرد اما پس از ثبت نام، مورد حمایت جدی جریان فتنه داخلی و خارجی قرار گرفت که نهایتاً از گود رقابت خارج شد، صلاحیت کاندیدای نشان دار دولت نیز احراز نشد. بنابراین، صحنه انتخابات دست کم تا این لحظه عملاً صحنه ای رادیکال محسوب نمی شود.

• آرایش گفتمانی نامزدها:

۱- حضور نمایندگان گفتمان‌های غالب موجود در کشور: "گفتمان" های غالب موجود در کشور در گردونه انتخابات هر یک دارای نماینده هستند و صحنه انتخابات صحنه ای یک یا دو قطبی تعریف نمی‌شود. هفت کاندیدا از هشت فرد موجود در صحنه در داخل طیف‌های گفتمانی قرار می‌گیرند و صرفاً آقای غرضی از نمایندگی و یا رهبری گفتمان های موجود بی بهره بوده است.

۲- گفتمان های اساسی موجود که توسط کاندیداهای حاضر در صحنه نمایندگی می‌شود: گفتمان "کارآمدی"، گفتمان "اعتدال"، گفتمان "سازش" و گفتمان "مقاومت". که البته افرادی که در حال حاضر این گفتمان‌ها را در صحنه انتخابات نمایندگی می‌کنند، ممکن است هر یک بهره‌ای از گفتمان‌های دیگر را نیز داشته باشد ولی وجه غالب و برجسته، همان تابلوی گفتمانی است.

الف- گفتمان کارآمدی:

نگاه اصلی این گفتمان به شرایط و فضای عمومی داخل معطوف است و نگاه به مسائل بین المللی از جمله مذاکرات ایران و ۱+۵، بیداری اسلامی و مسئله سوریه از دریچه ای فرعی صورت می گیرد. این جریان که به اقتصاد و مسائل معیشتی توجه ویژه دارد، دارای عمق نظری نبوده و به دنبال رویکردی عملگرا برای پیشرفت مادی کشور است. برنامه های این جریان که رویکردی مکانیکی برای ساخت کشور دارد، به صورت مستقیم متصل به ریشه های نظری نیست و بدون توجه به عدم تناسب نظری از تکنوکراسی وحیانی سخن گفته و یا بدون توجه سیستم و نظام موجود در قانون اساسی از فدرالسیم اقتصادی دم می‌زند.

این گروه تلاش می‌کند در عین اینکه به پیشرفت مادی توجه نشان می‌دهد و این حرکت را در قالب تابلوی "کارآمدی" مطرح می‌سازد، تأکید کند که به پیشرفت و کارآمدی در سایه دین توجه دارد. این گفتمان در شعارهای اقتصادی پیشرو خواهد بود و پرچم مقابله با تورم، اشتغال و کم کردن نرخ بیکاری، تاکید بر زیر ساخت‌های فنی و عمرانی را بلند خواهد کرد و به نظر می‌رسد آقایان قالیباف و رضایی این گفتمان و روش اجرایی در چهارچوب آن را انتخاب کرده‌اند.

ب: گفتمان اعتدال:

نگاه اصلی این گفتمان بر خلاف گفتمان سابق به شرایط و فضای بین المللی است و اصولاً به دنبال پیگیری مسائل دیپلماتیک بوده و دیدگاهی متفاوت به پرونده هسته ای و مسائل منطقه ای دارد و حل مشکلات داخلی خصوصاً معضلات اقتصادی، تحریم های ارزی، اشتغال و تورم و مانند آنها را در گروی رویکردی متفاوت از شرایط فعلی، معطوف به توجه به مسائل خارجی می‌داند. این گفتمان در عرصه بین المللی خصوصاً در ارتباط با مذاکرات هسته ای با ۵+۱ معتقد به تجارت دیپلماتیک، معادله "دادن – ستاندن"، احترام دو جانبه، کوتاه آمدن در مورد مسائل فرعی و تاکید به مسائل ویژه و اصلی، تعامل انفرادی با برخی از اعضای مذاکرات ۵+۱، مذاکرات پشت پرده و تصمیم گیری در فضای غیر رسانه ای و برگزاری مذاکرات در فضای برد- برد است و مذاکره برای مذاکره را قبول ندارد.

این گفتمان هرچند در طول تاریخ انقلاب در دایره اصولگرایی و در واقع جریان موسوم به راست سنتی تنفس کرده است اما در واقعیت همان رویکرد مبنایی تکنوکرات را داراست. شعار اصلی این گروه تاکید بر حقوق ملت، اجرای قانون اساسی، حقوق شهروندی با رویکرد جمع شعار های رقیق اسلامی و دینی از یک سو و شعارهای حقوق بشری با رویه ای اسلامی خواهد بود. این گفتمان در درجه اول توسط آقای روحانی و به صورت رقیق‌تر در برخی حوزه¬ها توسط آقای ولایتی نمایندگی می‌شود.

ج: گفتمان تساهل و سازش:

این گفتمان برخلاف گفتمان های قبلی به صحنه داخلی و بین المللی به صورت برابر توجه دارد و در عرصه داخلی، خط تساهل و تسامح را که در دوران اصلاحات پیگیری می شد، در دستور کار قرار داده است و به دنبال باز کردن فضا برای بازگشت اصلاح طلبان به فضای سیاسی کشور به عنوان هدف حداقلی و به دست گرفتن قدرت به عنوان یک هدف حداکثری است. شعار آزادی و بازگشت به قانون اساسی توسط این گروه به صورت مبهم و بدون تعیین مصادیق تکرار می‌شود تا بتواند سبد رأی خود را با آراء گروه های جوان جویای تغییر پر کند.

مبنای اقتصادی این گفتمان توصیه های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول است و توجه به زیر ساخت‌ها به صورت متعادل دنبال می‌شود. در عرصه بین المللی نیز به دنبال تنش زدایی به معنای توقف در مسیر حرکتی آرمانهای انقلابی است و مذاکرات را با جهتی کاملاً متفاوت دنبال می‌کند. گفتمان تساهل و سازش عمدتاً توسط آقای عارف نمایندگی می شود، اگرچه همان‌طور که گفته شد افراد دیگر نظیر آقای روحانی نیز بهره‌ای از مولفه‌های این گفتمان در چنته دارد.

د: گفتمان مقاومت و ارزش‌های اسلامی:

این گفتمان که روحیه بسیجی و آرمانهای انقلابی را دنبال می‌کند مانند گفتمان قبل نگاهی دو سویه به داخل و مسائل بین المللی دارد. گفتمان فوق به دنبال وحدت و همگرایی گروه های معتقد به مبانی و ارزش‌های اصیل اسلامی و انقلابی است و تقابل جدی با خط سازش و تسامح خواهد داشت. رویکرد اصلی این گروه تمرکز بر مدار ولایت و پیگیری جدی منویات امام و رهبری و زنده نگه داشتن شعائر اسلامی و شعار های اصیل موجود در قانون اساسی است. از منظر اقتصادی معتقد به اقتصاد مقاومتی و پیشرفت همراه با عدالت و توجه به گروه های فرودست و ضعیف جامعه است.

توجه به نگاه مقاومت در عرصه تحریم ها در عین عنایت به پیشرفت کشور در دستور کار این گفتمان قرار دارد. از منظر بین المللی حامی جدی بیداری اسلامی است و کمک به ملل مسلمان برای خیزش جدی در مقابل گفتمان سازش در برابر غرب را دنبال می‌کند. مذاکرات را عرصه تحمیل نظرات گروه مقابل می‌داند و معتقد است به طور کاملاً مستحکم و قوی باید در برابر زیاده خواهی غرب ایستاد. به دنبال عزت بین المللی کشور است و به تقاضاهای بدون وجه در مذاکرات بی توجه است. شعار این گروه بر مدار پیشرفت اسلامی و دهه عدالت و پیشرفت می شود.

این گفتمان به صورت مشخص از سوی آقای جلیلی و بطور رقيق تري از سوي آقای حدادعادل نمایندگی می‌شود.

در حال حاضر رسانه‌های بیگانه و ضد انقلاب تمرکز اساسی خود را بر تخریب این گفتمان استوار کرده و درصددند به هرطریق ممکن از نفوذ این گفتمان در عمق لایه های جامعه جلوگیری و این گفتمان را بر خلاف رویکرد طیبه آن به به عنوان مبنای اساسی مشکلات اجتماعی و اقتصادی معرفی و توده های مردم را از نزدیک شدن به آن بر حذر دارند.