آنچه در برنامه مناظره نبايد فراموش شود

به گزارش بولتن نیوز، برنامه سري قبل مناظره انتخاباتي رياست جمهوري، اگرچه اقدامي بسيار شايسته و لازم و نيز نشانگر اراده مثبت رسانه ملي در خدمت به نظام محسوب می‌شد اما عملا به لحاظ تكنيكي و اجرا دچار اشكالات مهمي بود كه باعث شد تا اين برنامه به يكي از پر نقدترین برنامه‌های سياسي كشور تبديل شود. تا جايي كه حتي برخي رسانه ملي را در حوادث پس از انتخابات بي تقصير ندانستند؛ اما نكته مهم اينست كه اين مهم به جهت اشكال در سياست گذاري برنامه نبود زيرا سياست گذاري توليد واجراي اين برنامه بسيار منطقي و خير خواهانه و متناسب با نياز جامعه صورت گرفت، بلكه بايد اشكال را در شيوه اجراي برنامه جستجو نمود؛ که البته اين نكته هم دقيقا بر می‌گردد به ساختار برنامه و نيز همكاران برنامه ساز. لذا پيشنهاد می‌شود با توجه به اينكه بیش‌ترین تجربه تلويزيوني در اين ساختار كه كاملا خاص و ويژه ايامي به خصوص (انتخابات) است متعلق به شبکه‌هایی مثل (سی ان ان) می‌باشد، چند برنامه مناظره ازآن شبكه ها مورد بازبيني برنامه سازان قرارگيرد تا هرچه بيشتر با اين ساختار و شيوه درست اجراي آن آشنا شوند.

نكته مهم ديگر آنكه نقش مجري در اين برنامه ها بسيار مهم است. مجری بايد كاملا شناخته شده (به عنوان مجري) و مسلط و دقيق بوده و از شخصيت محكم و تثبيت شده اي برخوردار باشد بطوريكه هم بينندگان و هم مناظره كنندگان کوچک‌ترین شكي در جايگاه وي به عنوان مجري نداشته باشند وخود را مطيع هدايت او ببينند از اينرو استفاده از مديران ارشد يا چهره‌های سياسي و... كه جايگاه آن‌ها در قاب تلويزيون به عنوان مجري تراز اول مورد قبول همگان نيست باعث آشفتگي برنامه و مخاطب می‌شود همچنين مجري بايد سوالات مشخص و يكساني را از مناظره كنندگان بپرسد بطوريكه اين سوالات از دغدغه‌های اصلي مردم بوده و بيانگر برنامه نامزدها نيز باشد در نهايت نيز نامزدها تنها و تنها فرصت پاسخ به سوالات خود و نيز نقد بر پاسخ ها وبرنامه هاي نامزد مقابل را داشته باشند. البته در نهايت جايي براي يك سوال آزاد هم پيش بيني شود. لذا مطابق روش علمي توليد برنامه مناظره، از سوالات خارج از اين بايد پرهيز شود تا برنامه به مسير نادرست سوق پيدا نكند.

مطابق تعريف ساختار مناظره، كارگردان برنامه بايد از نمايش کادرهای معنادار پرهيز كند و تا حد امكان از کادرهای يكسان و خنثي براي دو نامزد استفاده نمايد كه البته مدت آن نيز تقريبا يكسان باشد مضاف برآن بخش مهمي از زمان برنامه بايد به نماهاي باز از استوديو اختصاص يابد و به شدت از نمايش عكس العمل هاي نامزد مقابل پرهيز شود. مجري بايد به طور سريع و قاطع در مقابل رفتارهاي خارج از چهارچوب برنامه، توسط هريك از نامزدها كه باشد عكس العمل نشان داده و اجازه ندهد تا فضاي تخريب جايگزين انتقاد شود. همانطور هم كه ذكر شد انتقاد هم تنها بايد محدود به پاسخ نامزد به سوالات طرح شده وبرنامه هاي اعلام شده باشد.

معمولا همكاران رسانه ملي نهايت دقت را به عمل می‌آورند كه در دكور برنامه از رنگ مشخص يك نامزدخاص استفاده نكنند امادر اين بين آنچه فدا می‌شود جايگاه مخاطب و تاثيرات بصري وگرافيكي دكور است. معمولا در برنامه‌های مناظره از رنگ‌های آرامش بخش (مثل آبي) ويا خنثي استفاده می‌شود ويا با نور پردازي كل بك گراند را تيره می‌کنند و سوژه ها در حالي كه برروي صندلی‌های خود نشسته‌اند و يا پشت تريبون ایستاده‌اند مشخص می‌شوند. لذا لزومي ندارددكور خاص وزيبايي طراحي شود. سادگی و يك دستي فضاي دكور از ویژگی‌های اصلي مناظره است تا هيچ چيز باعث برهم خوردن توجه مخاطب نشود.

نكته مهم ديگر آنكه پايان هر برنامه بايد توام با دوستي نامزدهاي مناظره كننده باشد و اين را بايد بيننده ببيند و احساس كند حتي اگر كاملا از پيش طراحي شده باشد تا مخاطب احساس كند كه در هرحال او پيروز مناظره است كه توانسته بيننده برنامه باشد و با نظرات مناظره كنندگان آشنا شود و نه هيچكدام از نامزدها. تحقق اين امر به طور كامل برعهده مجري است.

در ابتدا گفتيم كه نمونه عملي اين ساختار را در شبکه‌های مختلف كشورهاي غربي می‌توان ديد اما در آن شبكه ها نيز گاهي شاهد بروز اشكالات اساسي می‌شویم كه بسيار تعجب آور است از اينرو نبايد انتظار داشته باشيم كه صدا و سيما نيز بدون اشكال چنين ساختاري را به طور صد درصد علمي محقق سازد اما می‌توان اميدوار بود حال كه حضور در انتخابات يك خدمت و يك اداي وظيفه است و بيش از آنكه رقابت براي قدرت باشد تلاش براي خدمت است و حال آنكه صدا وسيما صادقانه در جهت خدمت به نظام اقدام به اجراي اين برنامه ها می‌کند شاهد برنامه اي بي نقص و اميد آفرين باشيم تا انشاالله حماسه سياسي در سال 92 تحقق كاملي پيدا كند.

*كارشناس رسانه