یک روزنامه هندی نوشت: شاید تنها مورد پیچیدهتر از واردات نفت هند از ایران رابطه بین دو کشور در حوزه انرژی باشد. با وجود کاهش نسبی فروش نفت ایران به هند، ایران تنها کشوری است که در یکی از پالایشگاههای هند سهامدار است.
بولتن نیوز: روزنامه اکونومیک تایمز هند نوشت: ایران 15 درصد سهام شرکت نفت چنای را در اختیار دارد سهامی که از اواخر دهه 60 تاکنون آن را حفظ کرده است.
اگر در گذشته ذره ای تردید درباره موضع هند در زمینه مناسبات استراتژیک با ایران وجود داشت، مانموهان سینگ نخست وزیر هند هفته پیش این تردیدها را از بین برد.
وی در یک نشست مشترک با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در برلین تصریح کرد: ایران همچنان یک شریک استراتژیک مهم برای هند باقی خواهد ماند اگرچه دهلی بر لزوم شفاف سازی تهران در زمینه برنامه هستهای تاکید دارد.
البته این سخنان چندان تعجب آور نیست زیرا موضع هند طی چند دهه گذشته به همین منوال بوده است.
نیاز روزافزون هند به انرژی به همراه ناتوانی این کشور در پیدا کردن منابع جدید نفت و گاز در داخل کشور، گزینه چندانی را برای این کشور باقی نمی گذارد، جز اینکه روابط مستحکم خود را با ایران حفظ کند.
هند گزینههای بسیار کمی پیش روی خود دارد. این کشور باید صندوقها و همچنین موسساتی را برای بیمه محمولههای نفتی از ایران تاسیس کند.
برای مثال در ماه فوریه تعدادی از پالایشگاههای هندی که نفت ایران را پالایش میکنند به دلیل مخالفت شرکتهای بیمه اروپایی با بیمه محمولههای نفتی ایران دچار بحران شدند اما این وضعیت با ورود شرکت بیمه سراسری هند برای تامین بیمه محموله ها حل شد.
هند برای ادامه دادن مناسبات تجاری خود با ایران باید راه حلهای بیشتری را در داخل کشور پیدا کند. بیشترین نفت وارداتی از ایران به وسیله نفتکشهای دارای پرچم خارجی حمل میشوند و انتظار میرود این مقدار با تشدید فشارهای آمریکا و اروپا و افزایش تحریمها کاهش پیدا کند.
آمریکا و اتحادیه اروپا تحریمهایی را علیه کشورهایی که به مناسبات با ایران در بخش انرژی و مالی ادامه دهند، در نظر گرفته است.
تاکنون آمریکا هند را به دلیل کاهش خرید نفت از ایران از تحریمهای مالی خود معاف کرده اما اتحادیه اروپا تهدید کرده که اگر پالایشگاههای هندی به پالایش نفت ایران ادامه دهند بیمه آنها را متوقف میکند.
مقامات دولتی هندی معتقدند که کاهش واردات نفت هند از ایران تنها به دلیل نبود پشتیبانیهای لجستیکی است و هند هرگونه محدودیت یا فشار روی واردات نفت از ایران را نمیپذیرد.
یک مقام بلند پایه وزارت امور خارجه هند گفت: هند تمایلی به اعمال محدودیت و یا متوقف کردن واردات نفت از ایران ندارد و به مناسبات خود با تهران در زمینه انرژی مادامی که توافقات خوب و پشتیبانی لجستیکی وجود داشته باشد، ادامه خواهد داد.
مانی شانکار آیار وزیر نفت سابق هند گفت: اگر آمریکا حق اعمال تحریمهای یکجانبه بدون موافقت سازمان ملل را برای خود محفوظ میداند، هند نیز حق واردات انرژی از ایران را برای خود محفوظ میداند.
این وزیر سابق هندی که برای احیای طرح احداث خط لوله ایران و هند تلاش زیادی کرده است، افزود: ما حمایت چندانی از نظرات قدرتهای امپریالیستی غرب که خواهان دیکته کردن مواضع اقتصادی خود علیه تمدنی نظیر ایران هستند نداریم.
اما چه چیزی مانع استقلال هند از نفت ایران می شود؟
قابلیت تبدیل واحد پولی روپیه که تبادل با ارزهای خارجی را آسانتر می کند، به هند کمک میکند بدون مواجهه با مشکلات پرداخت، واردات نفت از ایران را ادامه دهد. روپیه هند به عنوان واحد پولی پرداخت طلب نفت ایران مورد قبول قرار گرفته و ایران میتواند از آن برای خرید از دیگر کشورها استفاده کند.
در حال حاضر هند حسابهای بانکی را به روپیه در بانک دولتی یو.سی.اُ ایجاد کرده زیرا بانک مرکزی این کشور مخالف ایده پرداخت به ین یا روبل روسیه است. این پول می تواند توسط ایران برای خرید کالا از هند مورد استفاده قرار بگیرد.
ارزش واردات ایران از هند بسیار کمتر از میزان صادرات نفت این کشور به هند است. این امر مشکلات زیادی را در صورت انباشت بدهیهای هند ایجاد می کند و باعث عدم تعادل تجاری بین دو کشور میشود.
سلمان خورشید وزیر امور خارجه هند اخیرا گفت که عدم تعادل تجاری باعث نگرانی شده است.
گفتوگوهایی برای ایجاد یک صندوق ویژه برای پشتیبابی از واردات نفت هند از ایران ایجاد شده است. براساس گزارش رسانههای هندی، این کشور در حال ایجاد یک صندوق برای حفاظت و بیمه پالایشگاههایی است که نفت ایران را وارد میکنند.
وزارت دارایی هند نیز خواستار مشارکت صنعت نفت برای ایجاد یک صندوق بیمه برای کمک به حفظ واردات نفت هند از ایران شده است. این صندوق در صورت هرگونه مطالبه پالایشگاههای وارد کننده نفت ایران موثر خواهد بود.