سوآپ نفت خام از سال 91 متوقف است

وی با اشاره به این‌که سوآپ نفت خام در سال 90 بسیار جزیی بود و تا ابتدای سال 91 ادامه داشت گفت:‌ متاسفانه عملیات سوآپ نفت خام در سال 91 متوقف شد و این توقف تاکنون ادامه دارد.

مدیرعامل شرکت خط لوله و مخابرات نفت ایران با اعلام این‌که مسوولان مربوطه در حال پیگیری برای ادامه سوآپ نفت خام هستند گفت: با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاسیسات ساخته شده ایران موقعیت ممتازی برای صادرات نفت خام از این طریق دارد.

زیار یادآور شد: انتقال و ترانزیت نفت خام کشورهای همسایه از طریق خط لوله از خاک ایران گزینه‌ای مناسب برای تامین امنیت انرژی و امنیت کشور است.

به گفته وی در سال 88 و 89 بیشترین حجم سوآپ نفت خام 126 هزار بشکه در روز و کمترین حجم آن 40 تا 50 هزار بشکه در روز بود.

به گزارش ایسنا، به دستور سید مسعود میرکاظمی وزیر سابق نفت از مردادماه 1389 به دلیل پایین‌بودن نرخ سوآپ و روش‌های غلطی که کشور را به وارد کننده نفت خام تبدیل کرده بود، عملیات سوآپ نفت خام متوقف شد.

هزینه معاوضه نفت‌خام از مسیر ایران حدود ‌هشت دلار در هر تن متریک (حدود ‌1.10 دلار در هر بشکه) بود و شرکت ملی نفت ایران خواهان افزایش این رقم به ‌40 دلار درهر تن متریک (حدود‌5.5 دلار در هر بشکه) بود که هیچ یک از طرفین قرارداد با شرکت نیکو حاضر به پذیرفتن این رقم برای هزینه معاوضه نفت‌خام خود نشدند.

بر این اساس با توقف عملیات سوآپ و عرضه نفت خام در بورس کالا، فعال‌سازی بازار جنوب دریای خزر در مسیر بندر نفتی نکا با هدف تبدیل نفت‌خام مخلوط نکا به عنوان یک نفت‌خام شاخص برای بازار جنوب دریای خزر به دست فراموشی سپرده شد.

ضمن آن که شرکت اماراتی "دراگون اویل" (Dragon Oil) طی قراردادی 10 ساله بیش از ‌٨٦ درصد حجم نفت‌خام تولیدی از میدان‌های ترکمنستان را از مسیر ایران صادر می‌کرد که با پایان یافتن این قرارداد در ماه مارس ‌٢٠١٠ اعلام کرد که نفت‌خام بیشتری را از عرض دریای خزر و از مسیر باکو و با راه آهن به بندر باتومی گرجستان در دریای سیاه صادر می‌کند.

همچنین شرکت سوئیسی "ویتول" بازاریاب و فروشنده نفت‌خام قزاقستان و ترکمنستان نیز که بخش عمده نفت‌خام‌های مختلف تولیدی این دو کشور را از بندر آکتائو به بندر نفتی نکا صادر می‌کرد همانند شرکت اماراتی دراگون اویل با توجه به تصمیم اخیر ایران، اقدام به صادرات نفت خام از مسیر باکو به دریای مدیترانه و دریای سیاه گرفت.

علاوه بر این صادرکنندگان دیگری هم در مسیر بندر نفتی نکا نفت خام محموله‌های مقطعی صادر می‌کردند که با شرایط جدید شرکت ملی نفت از مسیر ایران برای صادرات نفت خود منصرف شدند.

تغییر مسیر صادرات نفت خام کشورهای همسایه از خاک ایران به معنی از دست رفتن این بازارهاست که علاوه بر مزیت اقتصادی از بعد سیاسی و استراتژیک برای کشور بسیار حیاتی است.

اگر چه در دو سال گذشته مسوولان کشور وعده‌هایی برای افزایش حجم سوآپ و امضا قراردادهای جدید داده‌اند اما تاکنون موفق به تحقق وعده‌های خود نشده‌اند.

عملیات معاوضه نفت خام از مسیر ایران در حالی متوقف شده است که با توجه به تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت نفت کشور، "طرح تجارت نفت" می‌توانست نقش بسیار مهمی را در کاهش تاثیر محدودیت‌های صورت گرفته داشته باشد.