زنگ هشدار براي نمايشگاه كتاب سال بعد به صدا در آمده است
نقطه عطف اين اتفاقات ارديبهشت امسال در نمايشگاه كتاب بود، جايي كه رهبر انقلاب وزارت ارشاد را مخاطب قرار داد و از مديران آن خواست تا سر و ساماني به وضعيت بازار كاغذ بدهند. دو ماه خانه نشيني معاون فرهنگي وقت وزير ارشاد اگرچه ربطي به اين امر رهبري نداشت اما عملا باعث شد تا شهريور ماه اتفاق خاصي در اين حوزه نيفتد.
تابستان با حساس شدن رسانه‌ها به گراني كاغذ و افزايش فشارهاي اهالي فرهنگ به وزارت ارشاد جاي خود را به پاييز داد. همين افزايش حساسيت و فشارهاي رسانه‌اي بود كه مسئولان وزارت ارشاد را كه تا حالا مسئوليت را به گردن وزارت صنعت مي‌انداختند، مجاب كرد تا دست از فرافكني بردارند و به فكر چاره باشند.
پنبه تاثير تحريم‌ها بر افزايش گراني كاغذ خيلي قبل‌تر از اينها خورده بود. وقتي كه معلوم شد در 5 ماهه اول سال نود و يك 115 هزار تن كاغذ با ارز مرجع وارد كشور شده است و اين رقم با سالهاي گذشته تفاوتي چندان ندارد. زلزله در هائيتي و شيلي و از كار افتادن كارخانه‌هاي خمير كاغذ در اين دو كشور هم از جمله دلايلي بود كه براي گراني كاغذ مطرح مي‌شد؛ آن هم كاغذي كه در بازار ايران بيشتر توليد اندونزي و كره جنوبي است.
اما دليلي كه اكثر فعالان حوزه نشر بر آن تاكيد داشتند، وجود احتكار و دلال بازي بود. چرا كاغذهايي كه با ثبت سفارش و وارد كننده مشخص وارد ايران شده‌اند در بازار توزيع نمي‌شوند؟ اين سوالي بود كه هنوز كه هنوز است كسي به آن جواب درست و درماني نمي‌دهد! توزيع هزار تن كاغذ 62 هزارتوماني هم بيشتر به زنگ تفريح اين مشكل شبيه است تا حل آن.
وقتي چهل كتاب به 12 كتاب مي‌رسد
حالا يكسال از شروع گراني كاغذ و نزديك ده ماه از امر رهبر انقلاب راي حل اين مشكل گذشته است و كمتر از دو ماه هم به برگزاري نمايشگاه كتاب باقي مانده است. نمايشگاه كتاب مهمترين اتفاق سالانه در بازار نشر و يكي از مهمترين اتفاقات فرهنگي كشور است. خيلي از ناشرها گل‌هاي سرسبد خود را نگه مي‌دارند تا در آن ده روز عرضه كنند. خيلي از كتاب‌خوانها هم براي نمايشگاه كتاب كلي نقشه مي‌كشند و خلاصه يك كتاب و كتاب‌خواني‌ست و يك نمايشگاه بين المللي كتاب تهران.
اما اين نمايشگاه همانطور كه برجستگي‌هاي بازار نشر را در يكسال گذشته به نمايش مي‌گذارد، مي‌تواند ضعف‌هايي را هم كه به چشم نيامده يا با لاپوشاني و انواع توجيهات، زيرسيبيلي رد شده است را نشان دهد. گراني كاغذ كه يكسال است دست اندركاران بازار نشر را به ستوه آورده اثرش را به صورت متمركز در نمايشگاه سال بعد نشان خواهد داد.
كاهش توليد كتاب، بالارفتن قيمت توليدات و ناتواني مخاطبان از خريد كتاب‌ها از جمله آسيب‌هايي است كه نمايشگاه سال بعد را تهديد مي‌كند. مهدي رمضاني، مدیر عامل انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی تنها يكي از افرادي است كه نسبت به اين موضوع هشدار مي‌دهد.
او در اينباره به منانشر گفته است: «کم شدن حجم تولید کتاب نسبت به دوره قبلی نمایشگاه و کاهش خرید آن از سوی افراد جامعه به دلیل افزایش قیمت کتاب دو موضوعی است که اتفاق ناخوشایندی را در بیست و ششمین نمایشگاه کتاب برای حوزه نشر کشور رقم خواهد زد.»
او براي نمونه آماري از ميزان انتشار كتاب در مركز تحت مديريت خود مي‌دهد تا با يك محاسبه سر انگشتي دريابيم كه وقتي وضعيت اين انتشاراتي اينگونه است، حال و روز انتشاراتي‌هاي كوچك و نحيف‌تر چگونه خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تا پیش از این مشکلات، مرکز اسناد انقلاب اسلامی هر ماه تا سقف 6 عنوان کتاب به چاپ می رساند، اذعان داشت: بیش از 5 ماه است که این مرکز به دلیل مشکلات گرانی کاغذ اثری را منتشر نکرده، در شرایطی که خلاف روال عادی اتفاق می افتد باید بدانیم برنامه ریزی، تصمیم گیری و ساز و کارها به دست کدام مسوول در وزارت ارشاد است و چرا این مسوولان جلسه و نشستی برای ناشران برگزار نمی کنند تا با تشریک مساعی مشکلات را کاهش دهند.
حتي كسي مثل سعيد عاكف كه چند كتاب پرفروش دفاع مقدس –مانند خاك‌هاي نرم كوشك- را منتشر كرده است از اين گراني دوباره كه اين روزها باز اوج گرفته است شاكي است. او از معطل ماندن چاپ 10 عنوان كتاب خبر مي‌دهد كه براي تاليف آنها ده پانزده ميليون تومان سرمايه گذاري شده است.
انتشارات اميركبير هم از اين آسيب دور نبوده است. احمد نثاري مدیر مسوول اين انتشارات درباره كتاب‌هاي چاپ نشده اين موسسه مي‌گويد: «اگر قبلا می توانستیم در هر فصل چهل عنوان کتاب چاپ کنیم، الان بیشتر از دوازده عنوان در هر فصل نمی توانیم منتشر کنیم.»
بس كنيم اين نبش قبر يكساله را. از اين دست اظهار نظرها حالا حالاها مي‌توان رديف كرد، اما همين چند نمونه هم كافي است تا متوجه خطري شويم كه نمايشگاه سال بعد را تهديد مي‌كند. رونق بيست و ششمين نمايشگاه بين المللي كتاب به ميزان كتاب‌هاي حاضر در اين نمايشگاه بستگي دارد. آيا مسئولان امر به اين مهم توجه خواهند كرد يا اينكه از الان به فكر مباهات كردن به آمار ميليوني بازديد از نمايشگاه هستند؟!
گراني كاغذ يكي از هشدارهاي رهبر انقلاب در نمايشگاه سال 91 بود و رفع اين گراني يكي از اوامر ايشان، ساير نكاتي كه ايشان فرمودند به كجا رسيده است؟
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
یکی از مسئولین وزارت ارشاد هم گفته بود کتابهای خارجی با ارز آزاد فروخته خواهد شد. فکر کنم دیگر کتابخانه ها هم نتوانند کتاب خارجی بخرند تا برسد به اساتید و دانشجویان. قکر عاجلی باید نمود. 
