عمر قلیان‌ها در سال 91 دود می‌شود؟

به گزارش تهران امروز ؛ با رسمی شدن این مصوبه قهوه‌خانه‌داران كه جزو اماكن عمومی محسوب شده اما بیشترین درآمدشان از عرضه قلیان بود با آن مخالفت كردند به‌گونه‌ای كه به‌رغم این مصوبه دولت تصمیم گرفت تا قهوه‌خانه‌ها از فهرست اماكن عمومی عرضه كننده مواد دخانی و قلیان حذف شود و به این ترتیب قلیان مهمان دائمی قهوه‌خانه‌ها شد. سال 86 اما این آزادی قهوه‌خانه‌ها در عرضه قلیان به بن بست نزدیك شد چرا كه وزارت بهداشت ساز ممنوعیت عرضه قلیان را دوباره كوك كرد و بر طبل ممنوعیت عرضه این ماده دخانی كوبید، این درحالی بود كه در سال 80 (6سال قبل) بر اساس مصوبه دولت عرضه قلیان در اماكن عمومی ممنوع شده بود اما در عمل قهوه‌خانه‌ها از این قانون مصونیت داشتند موضوعی كه باعث اعتراض دیوان عدالت اداری شد چرا كه قهوه‌خانه‌ها در عمل جزو اماكن عمومی محسوب می‌شدند اما پای قانون ممنوعیت عرضه مواد دخانی كه به میان می‌آمد از این قانون مستثنا می‌شدند.

در این زمان بود كه به پیشنهاد وزارت بهداشت قهوه‌خانه‌ها از فهرست اماكن عمومی خارج شد تا هم اشكالی به قانون وارد نشده باشد و هم دیوان عدالت اداری نتواند ایرادی به عدم اجرای قانون بگیرد اما انجمن مبارزه با دخانیات بیكار ننشست و به دیوان عدالت اداری شكایت كرد تا بر اساس این شكایت مصوبه دولت ابطال شده و عرضه قلیان در قهوه‌خانه‌ها به صورت رسمی ممنوع شود.

كشمكش‌ها بر سر عمومی بودن یا نبودن قهوه‌خانه‌ها همچنان ادامه دارد و در این میان وظیفه جمع‌آوری قلیان‌ها یك بار به‌گردن نیروی انتظامی می‌افتد و یك بار به‌گردن وزارت بهداشت. در این میان وزارت بهداشت معتقد است كه تنها تشكیل پرونده برای متخلفان و معرفی آنها به مراجع قضایی رابر عهده داد و در مقابل سردار احمدی‌مقدم،‌فرمانده نیروی انتظامی معتقد است:‌متولی برخورد با قلیان وزارت بهداشت است كه باید با قلیان در اماكن عمومی برخورد كند. نیروی انتظامی نیز آمادگی كامل دارد كه در این مقوله وارد شود. ولی نیروی انتظامی اولین دستگاهی نیست كه باید با قلیان برخورد كند.

روز گذشته اما دكتر كاظم ندافی، رئیس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت با اشاره به این نكته كه هنوز موفق به اجرای صد در صدی عرضه مواد دخانی در برخی اماكن عمومی نشده‌ایم، گفت: مقاومت جدی از سوی برخی افراد كه از عرضه مواد دخانی در اماكن عمومی منتفع می‌شوند، وجود دارد و قانع كردن آنها و جایگزین كردن شغل مناسب برای آنها نیازمند یكسری از زیرساخت‌های زمانبر است. به‌گفته وی در برخی موارد مانند پارك‌ها، فضاهای عمومی و فضاهای دانشگاهی از جمله دانشگاه‌ها می‌توان با سرعت بیشتری این کار را پیش برد كه کلید موفقیت در این کار نیز همکاری‌های بین بخشی است چرا که وزارت بهداشت نه از نیروی انسانی لازم برای این کار برخوردار است و نه می‌تواند با متخلفان برخورد کند.

باید همکاری‌ها تشدید شود تا بتوانیم در این زمینه‌ها نیز موفق شویم. ندافی با اشاره به نزدیك شدن ایام نوروز می‌گوید: عرضه قلیان طبق قانون مصوب و آیین‌نامه مجلس شورای اسلامی در اماکن عمومی ممنوع است به همین دلیل در نامه‌ای از همه معاونین بهداشتی سراسر کشور خواسته‌ایم که نظارت‌ها را تشدید کرده و در چارچوب طرحی که انجام می‌شود، اماکنی که به صورت غیرقانونی قلیان عرضه می‌کنند را مورد بارزسی قرار داده و در ‌‌نهایت اقدامات قانونی برای متخلفان انجام خواهد شد. وی با تاکید بر اینکه جمع‌آوری قلیان کار دشواری است و وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه به نتیجه برسد، همکاری سایر سازمان‌ها بخصوص وزارت کشور را برای پیشبرد این هدف مهم ارزیابی کرد و افزود: براساس بررسی‌های انجام شده از سراسر کشور بر تعداد افرادی که روزانه قلیان مصرف می‌کنند نسبت به سال‌های قبل افزوده شده است.

دکتر ندافی با بیان اینکه این موضوع زنگ خطری برای آینده محسوب می‌شود گفت: افزایش مصرف قلیان در جامعه باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌شود بنابراین بنا به‌رسالت وزارت بهداشت موظف هستیم که این کار را پیگیری کنیم، به همین دلیل از سازمان‌های دیگر نیز درخواست کرده‌ایم که در این زمینه با ما همکاری کنند.

وی ادامه داد: طبق قانون هیچ مکان عمومی‌ای بخصوص قهوه‌خانه‌ها حق عرضه دخانیات از جمله قلیان را ندارند. مشاهده می‌شود بسیاری از مراکز و اماکنی که پروانه کسب ندارند و حتی مراکزی که تنها برای عرضه موادغذایی مجوز دریافت کرده‌اند به دلیل سودآوری بیشتر قلیان عرضه می‌کنند که به شدت با این مراکز برخورد خواهیم کرد.

مدیر کل دفتر سلامت محیط کار وزارت بهداشت گفت: اینکه به صورت ضربتی بخواهیم تاریخی را برای جمع‌آوری قلیان مشخص کنیم چنین چیزی امکان پذیر نیست. در واقع ما فعالیت‌مان را به صورت مستمر ادامه می‌دهیم و هر زمانی که با این اماکن مواجه شویم اقدامات قانونی را انجام خواهیم داد ولی جمع‌آوری و اقدام حقوقی و عملی را باید سازمان‌هایی که مسئول هستند انجام دهند.

گفته می‌شود روزانه 4 میلیارد تومان هزینه سیگار كشیدن در كشور است كه فقط تهرانی‌ها معادل نیمی از این پول را برای كشیدن قلیان صرف می‌كنند. بر اساس مطالعات جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، هزینه ماهانه مصرف قلیان برای هر ایرانی حدود 215 هزار ریال است كه بر‌اساس این مطالعه برای شهروندان تهرانی هزینه روزانه مصرف قلیان از 2 میلیارد تومان نیز تجاوز می‌كند.

اما با وجود تمام تبلیغاتی كه برای منع مصرف دخانیات در كشور می‌شود میانگین سنی افرادی كه برای نخستین بار به كشیدن قلیان روی می‌آورند حدود 18 سال است اما بر اساس آمار دختران در سن كمتری برای نخستین بار قلیان می‌كشند. این در حالی است كه بر اساس مصوبه منع مصرف دخانیات در اماكن اعلام شده بود كه در دو مرحله و از 11 خرداد سال‌جاری با اصنافی كه اقدام به عرضه قلیان می‌كنند برخورد می‌شود. علیرضا افشار، معاون وزیر كشور نیز با اشاره به این نكته گفته بود به زودی قلیان نیز از قهوه‌خانه‌ها جمع می‌شود هر چند طبق آیین‌نامه مصوب دولت در سال گذشته قهوه‌خانه‌ها از شمول اماكن عمومی خارج شده‌اند اما در مراحل بعدی برای قهوه‌خانه‌ها نیز با هماهنگی اصناف، برنامه‌ریزی جایگزین داریم.

با تمام اولتیماتوم‌هایی كه طی چند سال گذشته برای جمع‌آوری قلیان داده شده اما هنوز در اكثر خیابان‌ها قهوه‌خانه‌هایی كه مملو از مشتریان جوان است دیده می‌شود. قهوه‌خانه‌هایی كه قرار بوده عرضه مواد دخانی در آنها ممنوع شود اما این ممنوعیت تا امروز به نتیجه‌ای نرسیده است. این در حالی است كه نیروی انتظامی نیز بر درخواست دیوان عدالت اداری مبنی بر جمع‌آوری قلیان‌ها از قهوه‌خانه‌ها وقعی نمی‌نهد و می‌گوید جمع‌آوری قلیان هاكار ما نیست و هیچ كس نیز مسئولیت اجرای این مصوبه‌را به عهده نمی‌گیرد.

عباس علایی، رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران و قهوه‌خانه‌های سنتی كشور با اشاره به این نكته كه این صنف قدمتی بیش از هزار سال در كشور دارد به تهران امروز می‌گوید:‌ مجوزهای لازم برای عرضه قلیان در واحد‌های مجاز و تحت پوشش اتحادیه از طرف وزارت كشور صادر شده اما آنچه درخصوص مشكلات عرضه قلیان گفته می‌شود مربوط به عرضه قلیان در بوستان‌ها و مراكز بدون مجوز است كه نظارتی بر آنها صورت نمی‌گیرد.

وی با اشاره به این نكته كه در صورت بستن قهوه‌خانه‌هایی كه قلیان عرضه می‌كنند بیش از 3 میلیون نفر كه در كنار این شغل ارتزاق می‌كنند بیكار شده یا به نان شب محتاج می‌شوند، می‌گوید:‌ به‌طور متوسط در هر قهوه‌خانه 8 الی 12نفر مشغول کار هستند و همچنین حدود 90 درصد درآمد این اماکن به صورت مستقیم از فروش قلیان تامین می‌شود. به‌گفته علایی در تمام دنیا مراکزی برای انجام این امور وجود دارد و در ایران هم قهوه‌خانه‌ها بهترین مکان برای عرضه قلیان هستند و در صورتی كه با عرضه قلیان در قهوه‌خانه‌ها مخالفت شود این كار در پستوها صورت گرفته و باید منتظر انواع و اقسام جرایم زیر زمینی باشیم كه در پس رفتن قلیان‌ها به پستو صورت می‌گیرد.

علایی با انتقاد از طرح دوباره جمع‌آوری قلیان‌ها در قهوه‌خانه می‌گوید:‌مسئولان به جای اینكه هر چند وقت یك بار طرح جمع‌آوری قلیان را مطرح كنند، طرح جمع‌آوری كارخانه‌های تولید سیگار در كشور را اجرایی كنند و با جدیت جلوی ورود سیگارهای خارجی به كشور را بگیرند. چرا كه امروزه سن سیگار كشیدن در بین جوان‌ها و نوجوان‌ها پایین آمده و روز به‌روز بر تعداد افراد سیگاری افزوده می‌شود.

حال باید دید در روزهای پایانی سال و نزدیك شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری موضوع جمع‌آوری قلیان‌ها چه سرانجامی پیدا می‌كند.