آیا نظارتی بر ورود کالاهای ارزان قیمت چینی به ایران می شود؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از رویترز، ایران با وجود این تحریم ها هر روز از بازارهای جهانی فاصله می گیرد، پکن در صدد آن است تا جایگاهی پرمنفعت در بازار مصرف این کشور برای خود دست و پا کند.

ساعات اوج ترافیک در تهران. چین در صدد کسب بخش بزرگی از بازار مصرف ایران، از جمله بازار اتومبیل است.

در امتداد خیابان شریعتی واقع درشمال تهران، نمایشگاه تازه تأسیس فروش خودروی گیلران، طیف وسیعی از خودروهای چینی را به ساکنان طبقۀ متوسط شهر عرضه می کند​​. کمی آنطرف تر از محل سابق سفارت بریتانیا، که بعد از تصاحب تظاهر کنندگان ضد غرب در اواخر سال 2011 خالی باقی مانده است، مقر جدیدی با نام تجاری گیلی دومین تولید کننده خودرو چینی در ایران قرار دارد.

اینجا، شرکتی دیگر، به نام چری موتورز هم به مدت پنج سال فعال بوده است و چند مدل از وسایل نقلیۀ بُرد پائین خود را در خطوط مونتاژ ایران تولید می کند.

قیمت رنو مگان ساخت فرانسه، که تا همین اواخر، برای خریداران اتومبیل داخلی کالای اصلی محسوب می شد، از سال 2011 تاکنون سه برابر شده است. این اتومبیل در حال حاضر حدود 42.2m تومان (22.450 £) به فروش می رسد، و قطعات یدکی آن هر روز کمیاب تر می شود.

در همین حال، قیمت خودروی هاچبک امگراند EC7 گیلی، کمی پایین تر (38.7m تومان) است و این نشان می دهد که با سخت شدن ورود کالاهای ساخت غرب به دلیل تحریم ها؛ گروه ژجیانگ گیلی سرگرم جذب تکه ای از بازار مصرف داخلی ایران است - اما کارشناسان می گویند کیفیت این محصول پایین تر از اتومبیل های ساخت اروپائی است که این محصول از روی آنها الگو برداری شده است.

یک تحلیلگر مالی در تهران، که ارتباطات نزدیکی با تجارت ایران و چین دارد می گوید: "این شرکت یک تولید کنندۀ بسیار بد اتومبیل است و در عین حال یکی دیگر از شرکت هائی است که اتومبیل هائی را به ایران سرازیر می کند که بر اساس شیوه های قدیمی ساخته می شوند. چین در ازای پول نفت ایران به جای پرداخت ارض معتبر، اقلام مصرفی ارزان قیمت را با ایران مبادله می کند."

چین به عنوان بزرگترین وارد کنندۀ نفت ایران در جهان، مدت هاست که از تحریمها برای تامین منافع تجاری خود بهره می برد، تجارتی که دامنۀ به مراتب گسترده تری از بخش انرژی به تنهائی دارد. دور اخیر تحریم های ایالات متحده که در تاریخ 6 فوریه، محدودیت های بیشتری را در صورت تجارت با ایران بر نهادهای بین المللی تحمیل کرده، به احتمال زیاد این روند را تشدید خواهد کرد.

چین با واردات 441.000 بشکه نفت ایران در روز، شریک تجاری تراز اول ایران است، حدود 70 کسب و کار چینی در حال حاضر در این کشور فعالند و بنیاد هریتیج، در فهرست خود ایران را به عنوان بزرگترین دریافت کننده سرمایه خارج از اوراق قرضه چین در خاور میانه طبقه بندی کرده است.

رابطه این دو کشور در عین حالی که قبل از هر چیز بر انرژی متمرکز است، به بخش های مهم غیر نفتی، مانند ساخت و ساز، حمل و نقل و ساخت و تولید هم تسری یافته است و از طرفی با توجه به تلاش های پکن برای ایجاد تعادل میان جایگاه خود در خاورمیانه و منافع ایالات متحده، این روابط اهمیت استراتژیک هم دارد. اگرچه واردات نفت چین از ایران در سال گذشته نزدیک به 21 درصد کاهش یافته، اما در ایران کمتر کسی این امر را به منزله آغاز تضعیف روابط چین و ایران در دراز مدت قلمداد می کند.

درراستای آنچه که رسانه های رسمی ایران به عنوان مبارزه بیرونی و سرپیچی از تحریم های غرب تفسیرمی کنند، زوهائی ژنرونگ، شرکت نفت چینی در ماه دسامبر اعلام کرد که این شرکت واردات روزانه 230،000 بشکه نفت از ایران را در سال 2013 همچنان حفظ خواهد کرد و اینکه خریدار نهایی این نفت خام ، شرکت نفت چاینا پترولیوم و شرکت نفت (سینوپک) خواهد بود. علاوه بر این، به گزارش تلویزیون دولتی ایران- پرسTV شرکت ژنرونگ برای واردات گاز از میدان گازی پارس جنوبی در خلیج فارس برنامه هائی در دست اقدام دارد.

معامله گر نفتی چینی که نامش ذکر نشده به رویترز گفت:"از آنجا که ژنرونگ قبلا هم در لیست سیاه [ایالات متحده] قرار داشته، هیچ فشار سیاسی برای کاهش واردات نفت ایران احساس نمی کند."

از آنجا که تحریم های بین المللی روز به روز دریافت پول نقد صادرات این انرژی را برای ایران سخت تر می کند، چین به دنبال پیدا کردن راه های جدید برای عرضۀ کالا و خدمات در ازای پول نقد به ایران است، راه هائی که به احتمال زیاد به ضرر بخش های غیر نفتی خواهد بود که از پیش دچار اخلال شده است.

تحریم های ماه فوریه ی ایالات متحده با تهدید به حذف شرکت هائی که به بانک مرکزی ایران پول منتقل می کنند از سیستم بانکی ایالات متحده، (حتی شرکت های آن دسته از کشورهائی که در حال حاضر از معافیت رعایت تحریم های قبلی نفتی برخوردارند) بخش اعظم درآمد های نفتی ایران را، در حساب های بانکی چین مسدود می کند.

این امر، در عمل، مزیتی مضاعف به چین می دهد تا بتواند به منابع انرژی ایران دسترسی ویژه ای پیدا کند و همچنین فرصت هائی برای سرمایه گذاری در بخش های غیر نفتی مختلف در این کشور به چنگ آورد.

یک اقتصاددان در تهران می گوید:"این فرصت ها برای چین، قدرت چانه زنی بیشتری ایجاد می کند، چرا که اکنون تنها راهی که دولت ایران بتواند پول خود را دریافت کند، این است که در ازای پول نفت خود به داد و ستد کالا به کالا تن در دهد."

محصولات مصرفی چینی مدت هاست که ویترین مغازه های ایران را پر کرده است و تولید کنندگان داخلی روز به روز رقابت با این کالاهای ارزان قیمت را دشوارتر می بینند، به خصوص از وقتی که کاهش فزایندۀ ارزش پول ملی ایران، هزینه مواد اولیهوارداتی را به شدت بالا برده است.

علاوه بر این، اتاق بازرگانی ایران و چین، سال گذشته اعلام کرد که از سوی اعضای خود در مورد نوع کالاهای چینی که به ایران ارسال می شود شکایاتی دریافت می کند، گویا "نوع کالاهای ارسالی اغلب... با نوع کالاهای سفارش شده مطابقت ندارد."
جاده های تهران به همین دلیل پر از رانندگان مسافرکشی است که تا همین اواخر کسب و کار و تجارت خود را اداره می کردند، اما ورشکسته شده اند، چرا که در رقابت با کالاهای ارزان قیمت چینی، دیگر قادر به پرداخت هزینۀ واردات خود نبوده اند.

ناصر التمیمی کارشناس اقتصادی خاورمیانه در بریتانیا به تازگی برای آل سعود نوشته: "بر خلاف بسیاری از اقتصاد های شورای همکاری خلیج فارس GCC، صنایع دستی و صنایع کوچک و نیمه سنگین، ​​نقش مهمی در اقتصاد ایران دارد، اما سیل کالاهای ارزان قیمت چینی، که در برخی موارد از کیفیت پایینی هم برخوردار است، خشم مردم را علیه چین برانگیخته و واکنش شدیدی ازسوی تجار و کارخانه هایی ایجاد کرده که باید با کالاهای چینی به سختی رقابت کنند."

صاحبان کسب و کارهای کوچک تنها کسانی نیستند که متضرر شده اند و کار و زندگی خود را از دست داده اند. در کشوری که دولت به عنوان کارفرما در آن نقش مهمی ایفا می کند، برون سپاری پروژه های زیربنایی بزرگ و سپردن این پروژه ها به دست چینی ها، می تواند مشاغل مرتبط با ساخت و ساز و مهندسی را از دسترس نیروی کار داخلی که قبل از این هم چندان وضعیت مناسبی نداشته اند، دورتر کند. طی دو دهه که از تقویت روابط دو جانبه بین ایران و چین می گذرد، مهندسان چینی، پروژه های زیرساختی بی شماری را در ایران رهبری و هدایت کرده اند، که برجسته ترین آنها سیستم متروی تهران بوده است و این روندی است که مقامات ایران و چین هر دو علاقه مند به تقویت آن هستند.

این تحلیلگر تجارت ایران و چین گفت :"به نظر می رسد که این توافق جدید، تنها کالاهای مصرفی را در بر نمی گیرد. آنها می گویند اگر قرار است داد و ستد تهاتری داشته باشیم، پس چینی ها می توانند در ازای پول نفت برای ما بزرگراه، پل و سد بسازند."

با بالا رفتن سطح تورم و بیکاری در ایران، حضور رو به رشد کارگران چینی در پروژه های ساخت و ساز شهری به احتمال زیاد خشم مردم را بیشتر تحریک می کند. در حال حاضر، گسترش چشمگیر بزرگراه صدر تهران - که به عنوان یکی از دستاورد های پیش از انتخابات قالیباف شهردار فعلی تهران، اسباب تبلیغ قرار گرفته – می تواند دلیل کافی برای برانگیختن خشم عمومی مردم باشد. پروژه 4 مایلی بزرگراه دو طبقۀ صدر، چشمگیرترین پروژۀ زیربنایی در پایتخت، با حمایت چین اجرا می شود.