عناصر اصلی طرح پزشک خانواده در سیستم استخدامی فراموش شده اند

متاسفانه به دلایل مختلف از جمله عدم امنیت شغلی و نداشتن رابطه استخدامی و دورنمای مشخص برای پزشکان خانواده، این عناصر خدوم از هرگونه اقدامی در انعکاس مشکلاتشان در رسانه ها هم پرهیز کرده اند.

به گزارش بولتن نیوز، با توجه به اینکه پزشکان بیکار تنها راه ارتزاقشان را در همین طرح میبینند و قالب مردم هم تنها راه درمان مطمئن و کم هزینه را در مراجعه به مراکز درمانی ارائه دهنده خدمات طرح پزشک خانواده؛ بررسی تطبیقی کشورهای توسعه یافته در حوزه بهداشت و درمان نشان می‌دهد که تنها راه حل قطعی مشکلات حوزه سلامت کشور اجرای صحیح و کامل پزشک خانواده است.

در بخشی از مطلب مندرج ذکر شده است: «بر اساس پژوهش صورت گرفته در استان های شمالی کشور که جزء مناطق آزمایشی اجرای این طرح طی دوسال اخیربوده است، بیش از 62 درصد از مردم اطلاعی ازجزئیات اجرای این طرح را نداشتند»

این در حالی است که در تعریف این طرح باید گفت که ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده وﻇﻴﻔﻪ دارد ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑـﺮای ﺣﻔـﻆ و ارﺗﻘﺎی سلامت، ﺑﻴﻤﺎران را ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ درﻣﺎﻧﻲ ارﺟﺎع کند، ﭼﺮا ﻛـﻪ در صورت ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﺳﻄﺢ دو موﺳـﻮم که متخصصان و فوق متخصصان هستند، ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺎدی ﺑﻪ ﻫﺪر می‌رود.

دوﻟﺖ ﺑﺮای ﺟﻮاﺑﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮدم راﻫﻲ ﺟﺰ اﺟﺮای ﻃﺮح ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺪارد. ﻫـﻢ ﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﺑـﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻲروﻳﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫـﺎی ﺳـﻼﻣﺖ و ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮی از ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺳـﻮء آن ﺑـﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮدم، ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮح ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺟﺮا ﺷﻮد. ﻟﺬا این طرح برای ایجـﺎد ﻧﻈـﺎم ارﺟﺎع در ﻛﺸﻮر و کاﻫﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻣﺘﻌﺪد، ضروری به نظر می‌رسد.

تاریخچه پزشک خانواده در کشورهای موفق

تاریخچه پزشک خانواده به سالهای پس از جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. هنگامیکه با افزایش تخصص‌های پزشکی، پزشکان عمومی به انزوا می‌رفتند. برای حل این معضل درآمریکا، در سال 1969 بورد پزشکی خانواده به رسمیت شناخته شد و در سال 1972 آکادمی پزشک عمومی آمریکا به آکادمی پزشک خانواده تغییر نام داد. درپی این تحولات، کشورهای دیگری چون کانادا، انگلستان، چین، ویتنام، تایلند، ژاپن، عربستان، فلسطین و 60 کشور دیگر نیز به این برنامه پیوستند.

شرایط کنونی کشور ما، با توجه به وجود مشکلات بهداشتی و شیوع برخی بیماری‌های عفونی و قلبی عروقی حاکی از ضرورت توجه هرچه تخصصی تر به پزشکی خانوادهاست. از سوی دیگر، ظرفیت گشوده ای برای توان بالقوه پزشکان عمومی بیکاراست که با بازآموزی آنها می‌توان توان بیش از 10 هزار پزشک عمومی را به شکل تخصصی تر و کاراتری به کارگرفت.

هزینه های بالای درمان و بستری شدن در بیمارستانها و هزینه بالای رفت و آمد مردم روستا و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ، ضرورت نگاه تخصصی به پزشک خانواده است رضایت بالای امریکایی ها از طرح پزشک خانواده در رابطه با کشورهای موفق در اجرای طرح پزشک خانواده می‌توان گفت که کشور آمریکا و آلمان دارای بهترین برنامه های پزشک خانواده هستند.

بر اساس بررسی هایی که سازمان بهداشت جهانی درسال 2004 در آﻣﺮﻳﻜﺎ انجام داد، 93 درصد ﺑﻴﻤﺎران از ﮔﻮش دادن ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ و ﻣﺸﻜﻼت آﻧﺎن، 68درصد آﻧﺎن از اﻣﻜﺎن ﻣﺴﺎﻋﺪت ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺧﺎﻧﻮاده در ﻫﻤﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻴﻤﺎران و 97 درصد آﻧﺎن از ﺻﺪاﻗﺖ و ﻫﻤﺪﻟﻲ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺧﺎﻧﻮاده رﺿﺎﻳﺖ داﺷـﺘﻨﺪ.

همچنین دادهﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺟﺮای ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده در اﻳﺎﻟﺖﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻴﺶ از 60درصد از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮای ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎی ﻣﺰﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺧﺎﻧﻮاده و ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.

ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ که نتایج آن درمقالات علمی تخصصی داخلی نیز منعکس شده است، در آمریکا از ﻛﻞ ﭘﺰﺷـﻜﺎن ﻫﻤﻜـﺎری ﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﺎ ﻃـﺮح ﭘﺰﺷـﻚ ﺧﺎﻧﻮاده 12درصد ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭘﺰﺷﻚ ﺧﺎﻧﻮاده، 13 درصد ﻣﺘﺨﺼﺺ داﺧﻠـﻲ، 4.5 درصد ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧـﺎن و زاﻳﻤـﺎن، 3 درصد ﺟــﺮاح ﻋﻤــﻮﻣﻲ و 58 درصد ﺑﻘﻴﻪ را ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺨﺼﺺﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣـﻲدادﻧـﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛـﻪ مطالعات داخلی در ایران نشان میدهد در حال ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺧﺎﻧﻮاده را ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ می‌دهد.

در سیستم پزشک خانواده نگاه منابع انسانی در بخشهای مختلف بخوبی رعایت شده است اما پزشکان که مولفه های اصلی ان هستند وضعیت و دور نمای استخدامی معینی ندارند و هیچ مزایایی برای پزشک خانواده اعم از کارانه یا بهره‌وری یا تسهیلات رفاهی، ورزشی، فرهنگی و... لحاظ نمی‌شود و پزشکان جوانی که سفیر سلامت در روستاها هستند از حداقل امکانات مانند سرویس ایاب و ذهاب، تغذیه و...محرومند. .
نویسنده مطلب مورد اشاره در خبرانلاین اظهارداشته است: «چراکه وزیر سابق بهداشت در ایران پیش از این از حقوق 900 هزارتومانی پزشکان خانواده در کشور خبر داده بود. این درحالی است که این میزان حقوق در سال رقمی معادل 10 میلیون و800 هزارتومان و در بهترین حالت 12 میلیون تومان می‌شود»
از دیگر مشکلات پزشکان خانواده میتوان به موارد ذیل مندرج در همان مطلب توجه نمود: از جمله سازمان نظام پزشکی، سیستم پرداخت غیر عادلانه و عدم تناسب در تعداد افراد تحت پوشش(سرانه) از جمله ایرادات طرح عنوان نمود.

از دیگر انتقادات مطرح شده درسال 91 از برنامه پزشک خانواده:

عبدالرضاعزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس
نمیتوان به طرح پزشک خانواده نمره قبولی داد از دید تیم سلامت میتوان گفت که مکانیزم های انگیزشی وتسهیلات رفاهی کامل برای اقامت پزشکان باتوجه به محرومیتهای مناطق روستایی و دور افتاده وجود ندارد. زمانی که به چنین موضوعاتی توجه نشود این طرح از قبل شکست خواهد خورد.

ایرج خسرونیا رئیس انجمن متخصصان داخلی
اگر قرار باشد عدالت در سلامت رعایت شود اول باید پرسنل درمانی ما عدالت را لمس کنند. اول باید بودجه لازم برای طرح پزشک خانواده در نظر گرفته شود و بعد این طرح اجرا شود . با 13 هزارتومان سرانه چگونه میتوانیم درمان را رایگان کنیم وبه زور بگوییم که این طرح باید اجرا شود و هرکس هم که نمیخواهدمی تواند برود.

دکترزالی قائم مقام سازمان نظامپزشکی
روند پرداخت سازمانهای بیمه به پزشکان خانواده دارای مشکلات اساسی است به عنوان مثال یک پزشک بابت ارائه 199 خدمت تنها 349 هزار تومان دریافت کرده است. این طرحی که این همه داستان درباره آن عنوان کردندکه پزشکان به درآمدهای خوب می رسند، سرابی بیش نبود.

*کارشناس ارشد بیمه سازمان تامین اجتماعی و مدرس بیمه دانشگاههای ازاد مازندران