توضیحاتی در مورد ثبت تار ایرانی بنام آذربایجان

متاسفانه من هم شنيدم اما لازم است به اين نكته اشاره كنم كه بنده جزو 60 مدرس بين‌المللي در حوزه ميراث معنوي هستم و دكتراي زبان‌شناسي دارم و هنر موسيقي هم يكي از دغدغه‌هاي ذهني من است. من حدود 20 سال است كه تار و سه تار مي‌نوازم و در واقع شاگردي مي‌كنم. بنابراين اين‌گونه نيست كه نماينده ايران در يونسكو فردي خالي از ذهن باشد. ولي مساله‌اي كه دوستان به آن توجهي نكردند، اين است كه ايران به عنوان كشور ناظر در جلسات شركت مي‌كند. به اين معنا كه 143 كشور عضو هستند كه از اين تعداد 22 كشور عضو اين كميته‌اند و اين 22 عضو، پرونده‌ها را در يونسكو بررسي مي‌كنند و ما فقط ناظر هستيم.

هر چهار سال دوره عضويت در كميته به اتمام مي‌رسد و كشورهاي ديگر جايگزين مي‌شوند. ما تا سال گذشته يعني ششمين اجلاس كه در بالي اندونزي برگزار شد، عضو كميته بوديم اما امسال نقش ناظر را داشتيم.

فكر مي‌كنم ما بتوانيم از سال آينده شروع كنيم. روال به اين شكل است كه اعضاي كميته درست است كه هر كدام دوره عضويت‌شان چهار ساله است اما طوري ساماندهي شدندكه تجديد اعضا هر دو سال يك‌بار اتفاق مي‌افتد، يعني كشوري مثل ما كه از حوزه آسيا چهار سالش تمام مي‌شود، كنار مي‌رود اما سال آينده دو تا كشور تاآنجا كه اطلاع دارم، اندونزي و ژاپن چهار سالشان تمام مي‌شود و ما مي‌توانيم جايگزين آنها شويم.

هر كشوري كه تمايل دارد از يكي دو سال قبل اعلام آمادگي مي‌كند و مدارك خود را براي اثبات توانايي‌هاي برگزاري اين اجلاس در كشورش ارائه مي‌كند.

خير. كار سختي است به هر حال بايد شرايط آ ماده باشد.

براي اين‌كه شما ميزبان اين اجلاس شويد، بايد بتوانيد اسكان حدود 500 مهمان خارجي را به مدت ده روز فراهم كنيد و سايرامكانات و خدماتي را كه مورد نياز است، پيش‌بيني كنيد.

به هرحال بجز امكانات، توانايي چرخاندن جلسات نيز مهم است.

البته آذربايجان هم ادعا كرده است. امسال كشور گراناداهم ادعاي ميزباني كرده بودامـــــــا نتوانست از عهده اش برآيد واعلام كرد كه بودجه‌اش نمي‌رسد براي همين هفتمين اجلاس در پاريس برگزار شد.

اجلاس يك مجمع عمومي دارد و يك كميته بين‌الدول كه اين كميته مركب از 22 عضو است و مي‌تواند تا 24 عضو هم افزايش پيدا كند. نوع عضويت در كميته براساس معيار توزيـــع جغرافيايي بين گروه‌هاي ششگانه يونسكو است. در واقع از هر گروه بايد يك تعداد كشور حضور داشته باشند. اين گروه‌هاي جغرافيايي شامل آسيا و اقيانوسيه، كشورهاي عربي، كشورهاي آفريقايي در دو گروه، اروپا و آمريكا بويژه آمريكاي مركزي و حوزه لاتين و كارائيب است كه ايران جزو آسيا و اقيانوسيه است.

زماني كه عضوگيري در دور اول آغاز شد، يك سري از كشورها چهار ساله و يك سري از كشورها دو ساله انتخاب شدند.

بله، كشورها بايد آمادگي خودشان را اعلام كنند و در گروه خودشان جلب حمايت كنند و اين گروه آنها را براي اجلاس مي‌فرستند. مثلا درجريان عضويتمان در كميته موفقيت بزرگي را كسب كرديم، يعني به نفع ما مجموع قوانين و مقررات را تعليق كردند. قرار بود خرداد دوره‌مان تمام شده باشد، اما حدود شش ماه مقررات را تعليق كردند و كشور ايران عضو دو ارگان فرعي در اجلاس سال 2012 شد، يعني ما خوش سابقه هستيم در اين زمينه. ثانيا چهارمين مركز مطالعات ميراث معنوي آسياي غربي كه در تهران ايجاد شد اين امكان را براي كشور فراهم كرده تا از الان به بعد در تمام اجلاس‌هاي ميراث معنوي حتي اگر كشورمان جزو ناظرها باشد يك ميز براي مركز ناملموس تهران وجود داشته باشد و اين اسم هميشه آنجا خواهد درخشيد.

طبق بررسي و توافقاتي كه انجام داديم 25 كشور در آسياي مركزي و غربي مي‌توانند فعاليت كنند و الان از كشورهاي قزاقستان، تاجيكستان و بنگلادش البته بنگلادش هنوز جاي بحث دارد از اينها نامه رسمي داريم كه عضو شدند و كشورهاي افغانستان، پاكستان، قرقيزستان، ارمنستان، تركيه، آذربايجان و عراق با آنها صحبت شده و بزودي به ما خواهند پيوست و جريان عضوگيري در حال ادامه است.

در اين زمينه دو فهرست وجود دارد ؛يكي فهرست معرف و ديگري فهرست «نيازمند پاسداري فوري» است. در فهرست معرف، ميراثي در آن ثبت مي‌شود كه اين ميراث پوياست و به زندگي خودش ادامه مي‌دهد و معرف فرهنگ آن كشور است و نياز چنداني به پاسداري فوري ندارد، اما ميراث دوم ميراث نيازمند پاسداري فوري است ،يعني به نوعي در خطر است. كشورها زماني‌كه ميراثي را در خطر ثبت مي‌كنند موظف مي‌شوند در يك دوره چهار ساله آن را از وضع در خطر خارج كنند و در فهرست معرف قرار دهند، ضمن اين‌كه در فهرست معرف نيز به پاسداري خودشان ادامه مي‌دهند تا زمينه را براي پويايي آن حفظ كنند.

هشت تا از اين آثار در فهرست معرف بوده و دو تا در خطر.

نقالي وقصه گويي اجرايي ايراني ودومي نيز دانش سنتي لنچ‌سازي و دريانوردي در خليج فارس است.

تا سال گذشته يعني اجلاس ششم اين‌گونه بود، اما در خرداد امسال با پيوستن فلسطين به يونسكو، آمريكا بودجه 300 ميليون دلاري اين سازمان را قطع كرد و اين باعث شد كه يونسكو با كمبود شديد مالي مواجه شود و حتي تعداد پرسنل آن هم با كاهش روبه‌رو شد و به‌دليل محدوديت‌هاي مالي و پرسنلي، يونسكو به اين نتيجه رسيده كه سالي يك پرونده بيشتر ثبت نكند.

اولويت‌ها را شوراي ثبت تعيين مي‌كند، اما دليلي كه باعث شد اين پرونده انتخاب شود اين بود كه صاحبنظران و كساني كه در كشورمان فعاليت دارند به اين اصل معتقدند كه ما به جهانيان ثابت كنيم كه ميراث ناملموس از نظر ما ايرانيان يك مفهوم مذهبي و اسلامي هم دارد كه كشورهاي ديگر اصلا به آن نمي‌پردازند به همين دليل شوراي سياستگذاري ثبت تصميمي كه مي‌گيرد اين است كه در مـــــيان پـــرونده‌ها هر چند وقت يك‌بار با تاكيد خاص به ميراث اسلامي وارد شويم، در اين زمينه تعزيه يك پرونده كاملا مناسب بود. پرونده قاليشويي اردهال نيز با اين ملاحظه نگاه شده، بنابراين ما با وجودي كه ميراث‌هاي مشتركي رابا كشورهاي ديگر در زمينه‌هاي معمول داريم در بحث اسلامي بودنمان خيلي تاكيد داريم و خيلي دوست داريم اين موردهم به جهانيان معرفي شود.

سال 2013 و هشتمين اجلاس ميراث معنوي پرونده طب سنتي در اولويت ما خواهد بود. در 2014 باز ممكن است نوروز مدنظر باشد البته نمي‌توانم به‌طور قطع بگويم چون شوراي عالي ثبت بايد در موردش تصميم بگيرد. ما اگر اعتقاد داريم ده هزار يا صد هزار ميراث ناملموس داريم تا ابد حق ثبتش برايمان برقرار است.

متاسفانه در يونسكو اصلا به اين شيوه نگاه نمي‌شود. در واقع يونسكو مي‌گويد شما از صفر شروع و هر سال يك اثر را ثبت كنيد هر وقت آثار يك كشور ته كشيد ديگر پرونده آنها تمام مي‌شود و بعد سهميه براي يك كشور ديگر ايجاد مي‌شود به هر حال هيچ كشوري نمي‌گويد كه من ميراث ندارم و يونسكو هم ابزاري براي اندازه‌گيري ندارد.

قرار است در كشورمان مراكزي را با همكاري سازمان ميراث براي آموزش و اجراي نقالي و انواعش آماده كنيم.