بلایی که چین بر سر میادین نفتی ایران آورد

بولتن نیوز_ صفحه انرژی، بسیاری از شرکت ها و پیمانکاران نفتی اروپایی امیدوارند فردا که می آید تحریم های نفتی ایران لغو شوند، وقتی شرکت های بزرگی همانند شل ، استات اویل ، توتال ، گاز فرانس و.... ایران را ترک می گفتند همه آنها تنها یک چیز در جیب داشتند : آینده ، امید به فردا

تا همین چند سال قبل بود که این شرکت های بزرگ با در دست داشتن آخرین تکنولوژی ها  برای برنده شدن در پروژه های نفتی با هم رقابت می کردند و از کار کردن با ایران دل خوشی هم داشتند اما امروز چینی ها هستند که در صنعت نفت ایران ، یکه تازی می کنند و یکی از پس از دیگری پروژه های نفتی را در دست می گیرند و آنها را زخمی کرده  و دچار سرنوشتی مبهم می کنند.

 چشم بادامی ها در سالها ی اخیر بر پروژه های نفتی بسیاری در ایران چنبره زده اند به این امید که حجم وسیعی از تقاضای نفت کشورشان را از منابع ایران تامین کنند آنها  تاکنون بیش از پنجاه میلیارد دلاردر صنعت نفت ایران سرمایه گذاری کرده اند اما مسلم است که چرخ اقتصادی ایران ، تنها با پول و تامین سرمایه نمی چرخد و نیازمند آخرین دستاوردها و تکنولوژی هاست و چه بسا که چینی ها هنوز نتوانسته اند  جای خالی اروپایی ها رابا تکنولوژی پیشرفته اشان  برای صنعت نفت ایران پر کنند و آنها خوب می دانند که این تحریم هاست که ایران را مجبور کرده از تکنولوژی دست چندم آنها در صنعت نفت بهره برد.

 به هر روی هم اکنون ، این چینی ها هستند که پروژه های بسیاری را در کشور دردست دارند و در اجرای آنها به راه خود می روند و هیچ عجله ای برای تحویل به موقع پروژه ها ندارند و اولتیماتوم ها و اخطارهای کارفرما را از گوشی می شنوند و با دیگری ....

  آنها  از تحریم کنندگان به خاطر تحریم ایران رضایت نسبی هم دارند چرا که ایران را هر روز به محصولات و شرکت های چینی وابسته تر کرده است و از عدم حضور شرکت های اروپایی در ایران بیشترین سود را می برند.

 بدیهی است چند سال قبل  ایران با برنامه های منسجمی که داشت برای توسعه میادین تازه کشف شده و مشترک خود با کشورهای همسایه  به کمک تکنولوژی پیشرفته اروپایی ها اولین خیز را برای تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ در صنعت نفت و گاز برداشته بود که یکباره تحریم ها باعث شد که این شرکت ها به دستور آمریکا وبا نارضایتی کامل یکی از پس دیگری ایران را ترک بگویند و جای خود را به چینی هابدهند و این فرصت بزرگ و سود آور را نصیب چشم بادامی ها کنند ،  اما این چشم بادامی ها هم به تحریم های آمریکا بی توجه نبودند و با تاخیر ها و تعلل های بسیار، خیز صنعت نفت ایران را تبدیل به قدم های لاک پشتی کردند که هر روز فرصت را به رقیبان این میدان می دهد تا از این میادین مشترک بهره لازم و بیشتری را ببرند.

رستم قاسمی این روزها علاوه بر یافتن پیمانکار برای میادین نفتی به خصوص از نوع رقیب دارش یا همان مشترک ، باید به دنبال مرحمی برای پروژه های زخم خورده از سوی چینی ها باشد .

اولتیماتوم های بی اثر در فاز 11

 فاز 11 پارس جنوبی از سال 2009 به بعد یعنی از زمانی که توتالی ها به دلیل فشار کشورهای غربی عطایش را به لقایش بخشیدند و از ایران رفتند فراز و نشیب های بسیاری را در روزگار بلاتکلیفی پشت سر گذاشته و دست به دست میان شرکت های آسیایی و اروپایی گشت تا در آخر به چینی ها رسید.

 چینی ها در سال 2009 وقتی با قراردادی معادل 4.7 میلیارد دلار جایگزین شرکت توتال فرانسه شدند، متوجه شدند که  تنها شجاعت و جسارت آنها برای اجرای پروژه ای به این عظمت  کافی نیست و اگر هم کافی باشد، قدرتی بزرگتر از دست آنها رنجیده خاطر می شود پس آنها پروژه ایی استراتژیک برای ایران را با دست و دلبازی کامل به حالت تعلیق و کندی در آوردند ، پروژه ای که حساب و کتاب پیشرفت یک روزش هم برای ایران مهم است ، مگر غیر از این است که قطری ها دست به دست اروپایی ها و آمریکاییها  و تکنولوژی پیشرفته اشان داده اند ودرحال برداشت از این منبع غنی گاز در دنیا هستند.

 رستم قاسمی وزیر نفت کنونی که در زمان انتصابش در مردادماه سال قبل ، مهمترین هدفش را در دوران وزارت، توسعه میادین نفتی مشترک  ذکر کرده بود به محض تکیه زدن بر کرسی اولتیماتوم هایی سفت و سخت  به چینی ها داد که ا گر دست نجنبانید پروژه را از دست می دهید. براساس آخرین اخبار رسیده ، چینی ها بالاخره تصمیم خود را برای ترک فاز 11 پارس جنوبی گرفتند و به تدریج درحال خارج کردن نیروهای خود از این فاز هستند.

آزادگان اسیر 13 ساله چشم بادامی

 میدان نفتی آزادگان نیز از میادین مشترکمان با عراق است که به دلیل مدیریت های ناکارآمد در بخش نفت کشور 13 سال بلا تکلیف میان چشم بادامی های ژاپنی و چینی دست به دست چرخید.

این میدان با 42 میلیارد بشکه نفت درجا و غنی ، در هنگام کشف به پیمانکار ژاپنی اینپکس سپرده شد ، این شرکت ژاپنی اجرای پروژه را از  سال 82 تا 86  به مدت چهارسال  بلاتکلیف دردستان خود نگه داشتند ،تا اینکه بالاخره با خسارتی یک میلیارددلاری به دلیل تاخیر بسیار،به دلیل عدم توافق های لازم برسرشراکت حذف همکاری خود را به ایران اعلام کرد.و پس از مدتی خبرآمد که اطلاعات و مطالعاتش از میدان را به عراقی ها فروخته است.

اما این همکاری تلخ با چشم بادامی ها برای کارفرمای این پروژه یعنی شرکت متن آنچنان که بایدو شاید عبرت آمیز نبود چرا که درمهرماه سال 89 ، دوباره چشم بادامی ها یی از شرکت سی ان پی سی چین این بار امضاهای خود را به ارزش 12 میلیارد دلار و با هدف تولید 350 هزار بشکه در روز پای قرارداد ثبت کردند .

توسعه این میدان غنی نفتی فعلا در دستان کارشناسان کشور اژدهای زرد اسیر است و تنها روزانه از این میدان 50 هزار بشکه نفت زود هنکام  برداشت می شود که آنهم به دست مردان ایرانی قبل از سپردن به چینی ها بوده است.شاید آزادگان به زودی به دست مسئولان صنعت نفت از اسارت چینی ها آزاد شود چنانچه چینی ها به تعلل خود در توسعه این میدان ادامه بدهند.

یادآوران پنبه ای که بدست چینی ها زده شد

شاید اگر ایران در تامین سرمایه برای توسعه میادین خود مشکلی نداشت ، در سپردن میادین خود به شرکت های بی تجربه چینی دست به عصا تر قدم برمی داشت و قدر میادین خود را بیشتر می دانست تا نکند تنه جنس های چینی به تنه میادین نفتی مان بخورد.

یادآوران در آذر ماه سال 86 پس از سه هزار ساعت مذاکره به ارزش دومیلیارد دلار درفاز اول به شرکت ساینوپک بی تجربه چینی واگذار شد.

مدیرعامل شرکت متن درباره بی تجربگی این شرکت چینی مدعی است که بله این شرکت در صنعت پایین دستی نفت دارای تجربه بوده اما در بالادستی بی تجربه است.و از سویی دیگر خوردن کفگیر این شرکت به ته دیگ یا به عبارتی کمبود منابع مالی باعث شده که ساینوپک چینی در اجرای فاز اول پروژه یعنی تولید روزانه 85 هزار بشکه در روز با تاخیری بیش از 17 ماه روبرو شود.

به هرحال نکته قابل تامل این است که میادین نفتی ایران شده اندمحلی برای آزمون خطای شرکت های بی تجربه چینی که از موقعیت کنونی ایران استفاده لازم را ببرند و تجربه اندوزی کنند.

سه سال بهانه تراشی

یکی از بزرگترین قراردادهای ایران با شرکت های چینی قرارداد توسعه میدان پارس شمالی است، که در سال 86 میان ایران و سینوک چین به ارزش 16 میلیارد دلاربه امضا رسید.

سینوکی ها موظف هستند به توسعه این میدان در بالادستی و پایین دستی و ساخت یک کارخانه ال ان جی که سه سال است پروژه را معلق در دست دارند و مهمترین بهانه آنها نیز مشخص نبودن نرخ خوراک گاز است.

این میدان دارای 60 تریلیون فوت مکعب گاز است که معادل پنج فاز پارس جنوبی می شود.

ایران ال ان جی در برزخ چینی ها

پروژه ایران ال ان جی 33 ماه است که در برزخ چینی ها به سر می برد ، قرارداد این پروژه بیش از دو میلیارد یورو بوده که چینی ها به دلیل عدم تامین فاینانس های لازم پروژه را تعیین تکلیف نمی کنند.

میدان نفتی رسالت

اوایل امسال بود که وزیر نفت به تمام شرکت های چینی هشدار داد که دست به کار شوید ا گر پروژه می خواهید. به خصوص در پارس جنوبی و میدان نفتی رسالت ، پی نوشت این اولتیماتوم به مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره بود که تا پایان مردادماه تکلیف این میدان را هرچه زودتر مشخص کند. سه سال است که طرح توسعه میدان نفتی رسالت برای افزایش تولید از 10 به 47 هزار بشکه بلا تکلیف باقی مانده است.

شرکت های چینی علاوه بر این میادین نفتی ، اجرای پالایشگاههای آناهیتای کرمانشاه ، اصفهان و خلیج فارس را نیز برعهده دارند که تقریبا هر سه این پروژه ها در وضعیتی مشابه میادین نفتی به سر می برد در حالیکه اجرای به موقع هر کدام از این پروژه ها چه در بخش پالایش و پخش و چه در حوزه بالادستی یعنی نفت برای ایران و افزایش قدرتش در مجامع بین المللی و تامین امنیت انرژی در دنیا نقش به سزایی دارند که چینی ها به آن بی توجه هستند.

درنتیجه به نظر می رسد در چنین شرایطی باید با اعتماد کامل پروژه ها را به دست شرکت های پیمانکار داخلی سپرد تا بیش از این چینی ها به دلیل تاخیر های طولانی مدت خود به ایران خسارت وارد نکنند.

منبع: اقتصاد پرس