تفاوت‌های «سبک زندگی» با «مُد»

وطن امروز:

یک پژوهشگر امور فرهنگی و اجتماعی معتقد است سبک زندگی شکل بیرونی و نمادی شده رفتارهای فردی و اجتماعی و نوع مناسبات و روابطی است که بین افراد یک جامعه یا یک گروه در جریان بوده و برای ما ملموس است. پرویز امینی، کارشناس و پژوهشگر مسائل فرهنگی در گفت‌وگو با پایگاه خبری فاطر به تبیین سبک زندگی که اخیرا از سوی رهبر حكيم انقلاب مطرح شده، پرداخت. وی در این گفت‌وگو مساله سبک زندگی و «مُد» را متفاوت از یکدیگر خواند و با تعریفی از مساله سبک زندگی گفت: سبک زندگی شکل بیرونی و نمادی شده رفتارهای فردی و اجتماعی و نوع مناسبات و روابطی است که بین افراد یک جامعه یا یک گروه در جریان بوده و برای ما ملموس است. امینی سبک زندگی را دارای 3 ویژگی پایداری، کلیت (منطق واحد) و تمایز عنوان کرد و با متفاوت دانستن آن با مد، در تشریح مولفه اول گفت: در سبک زندگی، رفتارها و روابط پایداری نسبی دارند و زود‌گذر نیستند در حالی که «مد» امری موقت و در حال تغییر است و ثبات نسبی ندارد. وی عنصر دوم تشکیل‌دهنده سبک زندگی را کلیت(منطق واحد) برشمرد و در تبیین این مولفه تصریح کرد: رفتارهای متفاوت اعم از اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و... در سبک زندگی قابل ارجاع به یک منطق واحد است که کلیت را می‌سازد درحالی که در«مد» اینگونه نیست. یعنی در «مد» فرد در یکی از مناسباتش تابع روز است اما در سایر مناسباتش به صورت دیگری عمل می‌کند. به طور مثال کسی از لحاظ پوشش از یک مد خاص مثلا غربی تقلید می‌کند اما سایر مناسباتش مانند نحوه تغذیه و مصرف اقتصادی‌اش غربی نیست. این کارشناس مسائل فرهنگی تمایز را از دیگر مولفه‌های سبک زندگی خواند و در تشریح آن گفت: مجموعه رفتارها و مناسبات در سبک زندگی در تمایز و تفاوت با دیگران معنا پیدا می‌کند ولی در «مد» مساله تشابه مطرح است و افراد تلاش می‌کنند خودشان را شبیه دیگران کنند. امینی با تاکید بر اینکه مولفه‌های سه‌گانه فوق، مفاهیم اصلی در سبک زندگی‌اند، از ترجیح «تلقی جمعی» داشتن و «فاصله‌گذاری بین ارزش‌ها و هنجارها با رفتارها و مناسبات عینی» به عنوان مفاهیم دیگر سبک زندگی یاد کرد و با بیان اینکه سبک زندگی بر اساس ۲ عنصر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شکل می‌گیرد، به تشریح این 2 عنصر پرداخت و خاطرنشان کرد: عنصر مادی یا سخت‌افزاری و تکنولوژی اساسی‌ترین وجه آن است و از جمله مظاهر آن جاده‌سازی، خودرو، هواپیما، موبایل، اینترنت، رسانه و... است. این عناصر مادی بعد «کالبدی» سبک زندگی و روابط و مناسبات انسان‌ها را می‌سازند. این پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی در ادامه عنصر دوم سازنده سبک زندگی را عنصر معنوی و نرم‌افزاری دانست و در بیان چیستی آن گفت: مساله مناسبات ارزشی کانون محوری سازنده سبک زندگی است.