حلال نیست بر تو زنان از این پس!

گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 52 سوره احزاب پرداخته شده و در آن آمده است:

لا يَحِلُّ لَكَ النِّساءُ مِنْ بَعْدُ وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلاَّ ما مَلَكَتْ يَمينُكَ وَ كانَ اللَّهُ عَلی‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ رَقيباً 

سوره احزاب (33) آیه 52

ترجمه

نه [آن] زنان بر تو حلال‌ می‌شوند از این پس، و نه اینکه به ازای آنان جایگزین گیری از همسران، هرچند حُسن‌شان اعجابت را ‌برانگیزد، مگر آنچه صاحب اختیارش شدی [= تحت ملکیت و زیر دست تو است]؛ و خداوند همواره بر هر چیزی مراقب است.

شأن نزول

در زمان جاهليّت مرسوم بود كه زنان را مبادله مى‏نمودند، به اين گونه كه مردى به مرد ديگر مى‏گفت: تو زنت را با من مبادله کن تا من هم زنم را با تو مبادله کنم؛ تو از زنت به نفع من کوتاه بیا تا من نيز از زنم به نفع تو کوتاه بیایم. و خداوند عزّ و جلّ برای نهی از این کار اين آيه را فرستاد «وَ لا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْواجٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ: و حلال نيست كه زنانی را با ایشان مبادله كنى، هرچند که حُسن آن زنان اعجاب تو را برانگیزاند»

گويند: یکبار عيينة بن حصين بدون اجازه وارد خانه پيامبر اكرم ص شد، در حالى كه عايشه نزد آن حضرت بود.

پيغمبر فرمود: اجازه گرفتن چه شد؟!

گفت: من تا كنون براى ورود به خانه هیچ یک از مردان [طائفه] «مُضَر» [= جد اعلای پیامبر] اجازه نگرفته‏ام، و سپس گفت: اين گل‌چهره كيست كه در كنارت نشسته؟

فرمود: عايشه، مادر مومنان است.

عيينه گفت: آيا ميل دارى به نفع تو از زيباترين خلایق [كنايه از همسر خودش] کوتاه بیایم و تو هم از این کوتاه بیایی؟

پیامبر ص فرمود: خداوند عز و جل این کار را حرام کرده است.

چون بيرون رفت، عايشه پرسيد: این كى بود؟

پيامبر ص فرمود: «او احمقى است كه مورد اطاعت قرار گرفته؛ او با این وضعی که می‌بینی، سرور و مهتر قومش است!

معاني الأخبار، ص275                    الدر المنثور، ج‏5، ص212                مجمع البيان، ج‏8، ص576

حدیث

1) ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق ع عرض کردم: نظرتان درباره این سخن خداوند عز و جل چیست که می‌فرماید: «نه [این] زنان بر تو حلال‌اند از این پس،...» (احزاب/52)؟

فرمود: خداوند صرفاً حلال نکرد برای او زنانی را که در این آیه بر او حرام کرده است «حرام شد بر شما مادرانتان و دخترانتان و ...» (نساء/23) همگی‌شان را؛ و اگر مطلب آن طور بود که می‌گویید [که گمان می‌کنید همه زنان را بر او حرام کرده] آنگاه بدین معنا بود که برای شما چیزی را حلال کرده است که برای او حلال نکرده است؛ زیرا شما هرگاه که بخواهید می‌توانید زنی را عوض کنید [=طلاق بدهید و زن دیگری بگیرید] ؛ اما مطلب این طور نیست که شما می‌گویید؛ حدیثِ [حکایت کردن و شرح دادنِ] آل محمد ص غیر از احادیثِ [= حکایت کردن و شرح دادنِ] مردم است. همانا خداوند برای پیامبرش حلال فرمود که با هر زنی که می‌خواهد ازدواج کند، غیر از زنانی که در سوره نساء [مادران و خواهران و ...] حرام شمرد.              الكافی، ج‏5، ص391

نکته: در کتب اهل سنت، از عایشه و ام‌سلمه و ابن عباس روایت شده است که رسول الله ص از دنیا نرفت مگر اینکه خداوند با آیه «هر کس از آنها را که بخواهی [می‌توانی] عقب برانی و هر کس را بخواهی به نزد خود جای دهی» (احزاب/51) برایش حلال کرده بود که ازدواج کند با زنانی که می‌خواهد، مگر با محارمش.      الدر المنثور، ج‏5، ص212

2) از امام صادق روایت شده است که آیه «حلال نیست بر تو زنان از این پس» (احزاب/52) مربوط است به این آیه که فرمود «بر شما حرام شد مادرانتان و ...» (نساء/23)    مناقب آل أبی طالب ع، ج‏1، ص144    تفسیر العیاشی، ج‏1، ص 230    مجمع البیان، ج‏8، ص575

تدبر

1⃣ در جامعه‌اش که زیبایی ظاهری زنان تنها معیار ارزش آنها باشد، مبادله زنان توسط شوهرانشان هم امری عادی می‌شود. (شأن نزول توجه شود)

تاملی درباره زمانه مدرن

آیا امروزه به اسم آزادی زن در غرب، همین سنت‌های جاهلی نیست که احیا می‌شود؟!

آیا فروش فراوان وسایل آرایشی در جامعه ما، زنگ خطری نیست که جامعه ما هم کم‌کم به همان سمت می‌رود و بتدریج زیبایی زن مهمترین عامل ارزش او می‌شود؟

آیا زنانی که در این رقابت افتاده‌اند متوجه هستند کم‌کم به کجا می‌روند؟

2⃣ خداوند وقتی یک سنت جاهلی را که ریشه در هواپرستی افراد دارد (= مبادله زنان خود به خاطر زیبایی‌شان)، می‌خواهد کنار بزند، بر «رقیب» (= مراقب) بودن خود تاکید می‌کند.

تأملی جامعه‌شناختی

ما در ادبیات دینی، مراقبی داریم به نام خدا، که هیچ‌جا از حضور او خالی نیست و این مهمترین پشتوانه اخلاق است.

رعایت انضباط در کشورهای غربی، به مدد جریمه‌های سنگین و دوربین‌های پلیس که در همه‌جا مراقب رفتارهای افرادند، حاصل شده است.

در واقع، تمایلات خودخواهانه ما انسانها همواره به‌قدری زیاد است که باید همواره یک مراقبی بالای سر ما باشد تا دست از پا خطا نکنیم! اما ️ما دائما داریم یاد خدا را از زندگی حذف می‌کنیم و خدا را به حاشیه می‌رانیم،  ولی غربی‌ها دائما بر تعداد این دوربین‌ها در تمام اماکن عمومی، و بلکه گاه خصوصی، اضافه می‌کنند.

با چنین روندی، آیا برتری نظم غربی‌ها بر اخلاق ما، دلیل می‌شود که غربی‌ها در تربیت انسانها موفق‌تر از ما بوده‌اند!