پندهایی از امیر المومنین

  
نامه‌ای از امیرالمؤمنین(ع)به همه عالمان دینی:

یکی از سنت‌های زیبا و سودمند که در گذشته بیش‌تر مورد توجه بود، سنت توحید و رهنمودهای چاره‌ساز به صورت مکاتبه و نامه است که بزرگان، برای ره‌جویان در موقع نیاز و یا به درخواست آنان، بیان می‌کرده‌اند. این نوشته‌های مهم نقش ماندگاری برای مخاطب و آیندگان در پیمودن راه سعادت دارد.

یکی از همین نامه‌ها، رهنمودهای حکیمانه و حیات‌بخش امیر‌المؤمنین(ع)است که برای یار باوفای خویش حارث همدانی نوشته و نکات بسیار مهم و حساس را با بیان شیوا تذکر داده‌اند که می‌تواند ره‌توشه همه‌ی مسلمانان در همه عمر و به ویژه دست‌مایه‌ی عالمان دینی جهت هدایت معنوی مردم باشد، اینک به متن کلام نورانی آن حضرت توجه می‌کنیم:

1. به ریسمان قرآن چنگ بزن و از او خیرخواهی نما، حلال آن را حلال و حرام آن را حرام شمار.

2. به آن‌چه از حق در گذشته بود، تصدیق کن.

3. از حوادث گذشته دنیا برای باقی‌مانده‌ی آن پند گیر که پاره‌ی آن شبیه پاره‌ی دیگر است و پایان آن به آغازش می‌پیوندد و همه‌ی آن فانی و جدا‌شدنی است.

4. بزرگ دار نام خدا را به این‌که آن را جز بر حق به زبان نیاوری.

هرگز آرزوی مرگ مکن، مگر با تعهدی محکم (که مطمئن به رستگاری باشی).

5. مرگ و بعد از مرگ را فراوان یاد کن.

6. هرگز آرزوی مرگ مکن، مگر با تعهدی محکم (که مطمئن به رستگاری باشی).

7. بپرهیز از هر کاری که انجام‌دهنده آن، آن را برای خویش می‌پسندد و اما برای عموم مسلمانان ناخوشایند است.

8. بپرهیز از هر کار مخفی که از انجام آشکار آن شرم می‌شود، از هر کاری که چون کننده آن مورد سؤال قرار گیرد، انکار کند یا عذر خواهی.

9. آبروی خود را آماج تیر سخن (دیگران) قرار مده.

10. همه آن‌چه شنیده‌ای را به مردم بازگو مکن که همین برای دروغ‌گویی کافی است.

11. هر آن‌چه از مردم می‌شنوی تکذیب نکن که همین برای نادانی کافی است.

12. خشم را فرو نشان و به هنگام قدرت عفو کن و به هنگام خشم، بردبار باش، هنگام قدرت درگذر تا سرانجام برای تو باشد.

13. هر نعمتی را که خدا به تو ارزانی داشته، به خوبی نگه‌دار و هرگز هیچ نعمتی از نعمت‌های خدا را تباه مکن.

14. باید که نشان نعمت‌هایی که خداوند به تو ارزانی داشته، در تو دیده شود.

15. بدان که برترین مؤمنین، کسی است که در بذل جان و خاندان و مال برتر است، زیرا آن‌چه از خیر که پیش فرستی برای تو ذخیره شده می‌ماند و آن‌چه وانهی، سودش به دیگری می‌رسد.

16. از هم‌نشینی با افراد سُست‌رأی و بدکردار بپرهیز که هم‌نشین با هم‌نشین شناخته می‌شود.

17. در شهرهای بزرگ سکونت کن؛ زیرا که مرکز مسلمانان است.

18. از مکان‌هایی که محل غفلت و ستم است و یک‌دیگر را بر طاعت خداوند کم‌تر کمک می‌کنند بپرهیز.

19. نظر خود را تنها متوجه کاری کن که به سودت باشد.

خشم را فرو نشان و به هنگام قدرت عفو کن و به هنگام خشم، بردبار باش، هنگام قدرت درگذر تا سرانجام برای تو باشد.

20. بپرهیز از نشیمن‌گاه‌های بازارها که محل حضور شیطان و تعریض فتنه‌هاست (مردم ضعیف و بی‌کار، خود را با سخنان شیطانی سرگرم می‌کنند.)

21. به افراد پایین‌تر از خود زیاد توجه کن که از راه‌های شکرگزاری است.

22. در روز جمعه تا نماز جمعه نرفته‌ای، به سفر مرو، مگر برای راه خدا یا کاری که معذور باشی.

23. در همه کارهایت، خدا را اطاعت کن که اطاعت خداوند از همه چیز برتر است.

24. نفس خویش را در عبادت فریب ده (همان‌گونه که اطفال را با وعده وعیدها به خیر و صلاح می‌کشانند) و با آن مدارا کن و مجبورش مساز و در وقت فراغت و نشاط او را به‌کارگیر، مگر در واجبات که چاره‌ای از انجام آن و پی‌گیری آن در وقت آن نیست.

25. مبادا مرگ تو وقتی برسد که تو از خدایت گریزانی و دنبال دنیا هستی.

26. بپرهیز از هم‌نشینی با اهل گناه که بدی به بدی می‌پیوندد.

27. خدای را گرامی و بزرگ دار.

28. دوستان او را دوست دار.

29. از خشم بپرهیز که سپاهی عظیم از سپاه ابلیس است.

نهج‌البلاغه، نامه 69

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سیدمحمد نجفی‌یزدی/عضو هیئت علمی مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره)