بازی با آینده بازنشستگان؛ آیین‌نامه اجرایی برنامه هفتم، گره‌ای بر گره‌های بازنشستگی

گروه اقتصادی -دولت آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۹ قانون برنامه هفتم پیشرفت را ابلاغ کرد، اما آیا این آیین‌نامه مرهمی بر زخم‌های کهنه صندوق‌های بازنشستگی است یا نمکی بر آن؟ در حالی که انتظار می‌رفت این آیین‌نامه ابهامات مربوط به فرمول محاسبه مستمری بازنشستگی و سنوات الزامی را برطرف کند، منتقدان معتقدند که این آیین‌نامه نه‌تنها گره‌ای نگشوده، بلکه با تکرار همان ابهامات، آینده بازنشستگان را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. آیا دولت با این آیین‌نامه، آینده قشر عظیمی از جامعه را به قمار گذاشته است؟

به گزارش بولتن نیوز،این آیین‌نامه تقریبا هیچ نکته‌ای به ماده ۲۹ نیفزوده  و همان را تکرار کرده ا و از آن بدتر ابهام قانون برنامه هفتم در فرمول محاسبه مستمری بازنشستگی (و عبارت سنوات الزامی) را رفع نکرده است. اطلاعات و آگاهی افراد را نسبت به آن افزایش نمی دهد. لذا شایسته است که وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، متن شایسته تری را به عنوان آیین نامه اجرایی ارائه دهد که برای همه ذی نفعان مشخص باشد

محمدرضا عارف- معاون اول رئیس جمهور، آیین‌نامه اجرایی ماده (۲۹) قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، در ارتباط با مدت افزایش به سنوات بیمه‌پردازی به ازای هر سال تا زمان احراز شرایط بازنشستگی را اعلام کرد. 

برخی کارشناسان معتقدند که این آیین‌نامه تقریبا هیچ نکته‌ای به ماده ۲۹ نیفزوده  و همان را تکرار کرده است و از آن بدتر آنکه ابهام قانون برنامه هفتم در فرمول محاسبه مستمری بازنشستگی (و عبارت سنوات الزامی) را رفع نکرده است.
سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی را حداقل سابقه بیمه‌پردازی برای احراز شرایط بازنشستگی مطابق با قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی مربوط تعریف کرده که همچنان میزان آن و مطابقت با مقررات صندوق های بازنشستگی ابهام دارد.
 آیین نامه اجرائی ماده 29 باید ساده تر، اجرایی تر، قابل فهم تر و روشن و شفاف توضیح دهد و بیمه پرداز،  افراد در حال نزدیک شدن به بازنشستگی و پرداخت بیمه، ساده تر موضوع را متوجه شوند. اما آیین نامه دائم به مقررات صندوق ها ارجاع می دهد و در مجموع همان ابهامات ماده 29 را دارد. آیین نامه باید به گونه ای نوشته شود که همه بیمه پردازان، کارگران و کارمندان و کارفرمایان و ذی نفعان این ماده متوجه جزئیات آن شوند و تکلیف خود را با مطالعه آن بدانند.  
اما نوع نگارش و ابهامات و تکرار همان ماده، اطلاعات و آگاهی افراد را نسبت به آن افزایش نمی دهد. لذا شایسته است که وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، متن شایسته تری را به عنوان آیین نامه اجرایی ارائه دهد که برای همه ذی نفعان مشخص باشد. 
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۳/۱۱/۲۴ به پیشنهاد شماره ۱۵۷۲۷۷ مورخ ۱۴۰۳/۹/۷ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به استناد ماده۲۹ آیین‌نامه اجرایی ماده مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
1-    قانون برنامه هفتم پیشرفت مصوب 1403
۲- صندوق بازنشستگی: صندوق‌های بازنشستگی کشوری لشـکری، سازمان تأمین اجتماعی و سایر سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی فعال در قلمرو بیمه‌های اجتماعی کشور
۳- بیمه‌پرداز: شخصی که تحت عناوین بیمه‌پرداز یا کسورپرداز و نظایر آن راساً مشمول مقررات هر یک از صندوق‌های بازنشستگی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه یا کسور بازنشستگی حق استفاده از مزایای بازنشستگی را مطابق قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی مربوط دارد.
۴- سابقه بیمه‌پردازی: مدت سنوات بیمه‌پردازی قابل قبول (حسب مورد) برای احراز شرایط بازنشستگی مطابق با قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی مربوط.
۵- زمان بازنشستگی: اولین تاریخ احراز شرایط بازنشستگی بیمه‌پرداز، مطابق قوانین و مقررات صندوق مربوط، قبل از لازم‌الاجرا شدن قانون.
۶- سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی: حداقل سابقه بیمه‌پردازی برای احراز شرایط بازنشستگی مطابق با قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی مربوط.
ماده ۲- مدت افزایش سابقه بیمه‌پردازی نسبت به زمان احراز شرایط بازنشستگی به شرح جدول می‌باشد:
تبصره ۱- بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین، کمتر از (۱۵) سال تمام سابقه بیمه‌پردازی دارند، به سنوات الزامی بیمه‌پردازی آنان برای بازنشستگی پنج سال اضافه می‌شود.
تبصره ۲- در اجرای این ماده، سابقه بیمه‌پردازی کمتر از یک سال، به نسبت مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
تبصره ۳- اجرای تمام یا بخشی از این ماده در خصوص افزایش سنوات الزامی بازنشستگی، مشروط بر آن است که سن بیمه‌پرداز در زمان بازنشستگی برای مردان از (۶۲) سال تمام و برای زنان از (۵۵) سال تمام بیشتر نباشد. در هر حال، حداکثر سنوات الزامی بیمه‌پردازی بازنشستگی برای مردان (۳۵) سال و برای زنان (۳۰) سال با لحاظ تبصره‌های ماده (۲۹) قانون خواهد بود.
ماده ۳- بیمه‌پردازانمشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی در صورت تمایل و با موافقت دستگاه کارفرما می‌توانند مازاد بر سنوات الزامی بیمه‌پردازی مذکور در ماده (۲) این آیین‌نامه نسبت به استمرار اشتغال و ادامه بیمه‌پردازی در سقف مقرر قوانین مربوط، اقدام نمایند.
ماده ۴- شرایط بازنشستگی ایثارگران، معلولان و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور و دستگاه‌هایی که مطابق قانون از شمول احکام مربوط مستثنی شده‌اند، مشمول قوانین خاص خود بوده و از شمول احکام این آیین‌نامه خارج می‌باشد.
ماده ۵- ادامه اشتغال و بیمه‌پردازی اشخاص شاغل در دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶، پس از احراز سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی، با رضایت بیمه شده و موافقت دستگاه ذی‌ربط، علاوه بر زمان‌های مندرج در جدول ماده 2 این آیین‌نامه و تا سقف سن اشتغال مقرر در قوانین مربوط، بلامانع است.
ماده ۶- چنانچه دستگاه‌ها به خدمات برخی از کارکنان نیاز نداشته باشند، حسب مورد می‌توانند بدون لحاظ افزایش سنوات الزامی موضوع ماده (۲) این آیین‌نامه و مطابق قوانین و مقررات صندوق مربوط، با پیشنهاد بالاترین مقام اجرایی همان دستگاه و موافقت معاون اول رئیس‌جمهور نسبت به صدور احکام بازنشستگی آنان اقدام نمایند.
تبصره- به استناد جزه (۲) ماده ۲۹ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 2 مصوب ۱۳۹۳، بار مالی ناشی از اجرای این ماده بر عهده دستگاه ذیربط با تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور بوده و به صندوق بازنشستگی مربوط پرداخت می‌گردد.
ماده ۷- بازنشستگی بیمه‌پردازانی که پیش از تکمیل سنوات الزامی مقرر در ماده (۲) این آیین‌نامه متقاضی و حائز شرایط بازنشستگی وفق قوانین و مقررات صندوق مربوط می‌باشند، بلامانع است. حقوق بازنشستگی این افراد متناسب با سنوات مندرج در ماده مذکور (به نسبت سنوات بیمه‌پردازی آنها به سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی آنها) برقرار و پرداخت می‌شود.

رونوشت این آیین نامه به دفتر مقام معظم رهبری، دفتر رئیس جمهور، دفتر رئیس مجلس شورای اسلامی، دفتر رئیس قوه قضاییه، دفتر معاون اول رئیس جمهور، دبیرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام، دبیرخانه ستاد کل نیروهای مسلح، دیوان محاسبات کشور، دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور، معاونتهای قوانین و نظارت مجلس شورای اسلامی تصور تدوین تنقیح و انتشار قوانین و مقررات کلیه وزارتخانه ها، سازمانها و مؤسسات دولتی معاونتهای رئیس جمهور، نهادهای انقلاب اسلامی، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت و دفتر هیئت دولت ارسال شده است.
ماده ۲۹ قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت
ماده۲۹- ‌به‌منظور کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی و تقویت توان صندوق‌ها در انجام تکالیف محول‌شده از ابتدای سال اول اجرای برنامه:
۱- بیمه‌پردازانی که بیش از ۲۸ سال تمام سابقه بیمه¬ پردازی دارند به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی آنان برای بازنشستگی اضافه نمی¬ گردد.
۲- بیمه‌پردازانی که از ۲۵ تا ۲۸ سال تمام سابقه بیمه¬ پردازی دارند به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی آنان برای بازنشستگی به¬ ازای هر‌سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه می‌گردد.
۳- بیمه‌پردازانی که از ۲۰ تا ۲۵ سال تمام سابقه بیمه¬ پردازی دارند به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی آنان برای بازنشستگی به¬ ازای هر‌سال تا زمان بازنشستگی سه¬ماه اضافه می‌گردد.
۴- بیمه‌پردازانی که از ۱۵ تا ۲۰ سال تمام سابقه بیمه¬ پردازی دارند به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی آنان برای بازنشستگی به¬ ازای هر‌سال تا زمان بازنشستگی چهار ماه اضافه می‌گردد.
۵– بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین کمتر از ۱۵ سال تمام سابقه بیمه¬ پردازی دارند به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی آنان برای بازنشستگی پنج‌سال اضافه می¬ گردد.
تبصره۱– اجرای تمام یا بخشی از احکام فوق¬الذکر مشروط بر آن است که سن بیمه¬ پرداز¬ در زمان بازنشستگی برای مردان از ۶۲ سال و برای زنان از ۵۵ سال بیشتر نباشد. در هر حال حداکثر سنوات الزامی بیمه¬ پردازی برای بازنشستگی برای مردان ۳۵ سال و برای زنان ۳۰ سال خواهد بود.
تبصره۲- اصلاحات فوق در قوانین مربوط به صندوق¬های بازنشستگی به‌استثنای صندوق¬‌هایی که حداقل سنوات الزامی بیمه¬ پردازی برای بازنشستگی بیمه‌شدگان آنها از ارقام مذکور در تبصره (۱) بیشتر است به‌صورت دائمی خواهد بود.
تبصره۳- ایثارگران، معلولان و شاغلان در مشاغل سخت و زیان¬ آور مشمول قوانین خاص خود هستند.
تبصره۴- اشخاص موضوع این حکم با رضایت خود و موافقت دستگاه های ذی¬ربط می‌توانند علاوه بر زمان های مذکور در اجزای (۲) تا (۵) این بند تا سقف سن مقرر در قوانین مربوط حسب مورد به خدمت ادامه دهند.
تبصره۵- چنانچه دستگاه ها به خدمات برخی از کارکنان نیاز نداشته باشند حسب مورد می‌توانند بدون لحاظ زمان‌های مذکور در اجزای (۲) تا (۵) با پیشنهاد بالاترین مقام دستگاه و موافقت معاون اول رئیس¬جمهور بر اساس قوانین مربوط نسبت به صدور احکام بازنشستگی آنان اقدام کنند.
تبصره۶- افرادی که بنا به تقاضای خود مایل به بازنشستگی بدون رعایت موعد فوق¬الذکر باشند، بازنشستگی آنها مطابق قوانین مربوط و بدون رعایت اجزای (۲) تا (۵) بلامانع است و حقوق بازنشستگی آنان متناسب با سنوات مندرج در اجزای مذکور (به نسبت سنوات بیمه¬ پردازی آنها به سنوات الزامی بیمه¬ پردازی برای بازنشستگی آنها) برقرار می‌شود.
آیین¬ نامه اجرائی این ماده ظرف شش¬‌ماه توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه می -شود و به‌تصویب هیأت وزیران می‌¬رسد.