گروه اجتماعی: حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس دستگاه قضا: سلسله محدودیت‌هایی در قبال فضای مجازی و برخی سکو‌های این فضا بواسطه وقایع پاییز ۱۴۰۱ و یا تصمیمات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و در موارد نادری نیز بواسطه آرای قضایی، ایجاد شده است.

به گزارش بولتن نیوز، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس دستگاه قضا در دیدار با اساتید و نخبگان علمی استان تهران با اشاره به مقولات مرتبط با فضای مجازی گفت: سلسله محدودیت‌هایی در قبال فضای مجازی و برخی سکو‌های این فضا بواسطه وقایع پاییز ۱۴۰۱ و یا تصمیمات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و در موارد نادری نیز بواسطه آرای قضایی، ایجاد شده است.

 حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای افزود: درخصوص این محدودیت‌ها، سه نظر وجود دارد؛ یک نظر، ناظر بر آن است که این محدودیت‌ها به‌طور کامل رفع شوند؛ در این زمینه باید این سؤال را مطرح کرد که آیا سایر کشور‌ها حاکمیت خود را در قبال فضای مجازی، مخدوش می‌کنند؟ حاکمیت هر کشوری قبول نمی‌کند که فضا رها باشد.

اما نظر دیگر، بر این قائل است که محدودیت‌ها، بیشتر شود و صرفا بر بستر و ظرفیت شبکه‌های بومی حرکت کنیم و تا زمان حاکمیت ۱۰۰٪ خودمان نه تنها محدودیت‌ها نباید رفع شود بلکه بیشتر هم باید بشود

 و نهایتاً نظر سوم، ناظر بر روش بینابینی است و قائل به این است که آن دسته از سکو‌هایی که حائز منافع بیشتر و مضار کمتر است، رفع محدودیت شوند و همزمان، سکو‌های داخلی ارتقاء و توسعه یابند و زیرساخت‌های این حوزه تکمیل شوند

بیشتر بخوانید:

توضیحات مهم رئیس عدلیه در مورد جریان‌های فکری تاثیرگذار بر تصمیم‌گیری در مورد فیلترینگ و درخواست برای ارائه نظرات راهگشای نخبگان

در ارتباط با نظرات جامع رئیس دستگاه می توان نتیجه گرفت که کارایی و نقش سکوهای فضای مجازی در زندگی امروز ما یکسان نیست و در نتیجه فیلترینگ و رفع فیلتر نیز نباید یکسان تصور شود. اگر فضای مجازی به افزایش قدرت کشور، ثبات و آرامش، رشد فناوری و علم و تجارت کمک می کند، باید با کمک کارشناسان و مردم و مسوولان، رفع فیلتر و آزاد باشد و هر جا که اطلاع رسانی از طریق برخی شبکه ها، امنیت و ثبات و حاکمیت و سرنوشت کشور را هدف گرفته و خواسته دشمنان و بدخواهان را دنبال می کند، باید فیلتر شود و یا بر آن نظارت جدی صورت گیرد. براین اساس همان طور که مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده اند، فضای مجازی نباید رها باشد بلکه قانون مند و تحت نظارت باشد و براین اساس ضرورت ادامه نظارت بر فضای مجازی و عدم برخورد یکسان با مفهوم رفع فیلتر ادامه یابد.

 اولا سه نظر در رابطه با فیلترینگ و رفع فیلتر وجود دارد که دغدغه اصلی آنها دسترسی به اطلاعات و ارتباط با جهان و در عین حال حفظ امنیت و حاکمیت کشور است. دوما، این محدودیت ها توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و قوه قضاییه تعیین شده و در ارتباط با موضوعاتی است که فضای کشور را در پاییز 1401 تحت تاثیر قرار داده و هنوز به طور کامل رفع نشده و ادامه دارد.

براین اساس روشن است که جمهوری اسلامی نمی تواند فضای مجازی را رها کند و همان طور که مقام معظم رهبری نیز تاکید کرده، فضای مجازی نباید رها باشد بلکه باید تحت نظارت قرار گیرد.

کشور باید در ارتباط با جهان و تحولات بین المللی در زمینه های تجاری، علم و دانش، اطلاع رسانی، ارتباطات وفناوری و... باشد و لذا نمی توان تمام فضای مجازی را تعطیل کرد و کاملا بومی کرد و از شبکه جهانی اینترنت خارج شد و از دستاوردهای بشر استفاده نکرد زیرا در همین دو دهه اخیر نتیجه آن بر رشد آگاهی مردم و رشد دانش و ارتباطات مردم در داخل و خارج کشور را شاهد بوده ایم و لذا می توان بسیاری از شبکه هایی که مقررات داخلی ایران را رعایت می کنند گسترش داد و تقویت کرد و از سایر رسانه های مطرح جهان خواست که با ایجاد دفتر و نمایندگی، به مقررات و دغدغه های مردم ایران و مسوولان توجه کرده و این نکات که ضامن امنیت و ثبات و آرامش و سرنوشت کشور است را رعایت کرد.

در نتیجه ضروری است که برخی سکوها و رسانه ها و شبکه های مجازی فیلتر و تحت نظارت باشد تا خسارت و تهدیدی از سوی آنها برای امنیت و حاکمیت کشور ایجاد نشود و در عین حال بخشی از شبکه ها که تهدیدی برای ما محسوب نمی شود باید بدون فیلتر به کار خود ادامه دهد.

این موضوع حتی در آمریکا که مهد فناوری دیجیتال و فناوری است مورد تاکید دولت و افرادی مانند ترامپ و... است. ترامپ بارها برخی رسانه ها و شکبه های مجازی را فیک نیوز معرفی کرده است. برخی در دولت آمریکا به دنبال محدود کردن فعالیت شبکه هایی مانند TIK TOK هستند و از چین و روسیه و کشورهای دیگر خواسته اند که فعالیت های خود را محدود کنند و حتی تهدید کرده اند که چین باید شبکه هایی مانند تیک تاک را به آمریکا بفروشد و مدیریت آن را واگذار کند.

حتی در کشورهایی مانند برزیل، اخیرا دعوای حقوقی برعلیه شبکه توئیتر یا X را شاهد بودیم که دادگاه اعلام کرد این شبکه یا باید محتوا و روش خود را تغییر دهد و فیلتر شود یا به طور کامل برزیل را ترک کند. در نهایت ایلان ماسک پذیرفت که این شبکه در برزیل براساس مقررات و خواسته های برزیل عمل کند ومحدودیت هایی را برای تولید و انتشار محتوا قائل شود. این موضوع در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و هیچ کشوری فضای مجازی را رها نکرده است.

این شبکه ها چنانچه این موارد را رعایت کنند در ایران دفتر و نماینده داشته باشند و بپذیرند که براساس مقررات مسوولان قضایی و امنیتی و کارگروه مصادیق مجرمانه ایران عمل کنند، در آن صورت می توانند با رفع نگرانی ها، رفع فیلتر شوند اما برخی از آنها نپذیرفته اند و درنتیجه به دلیل عدم نظارت و رعایت مرزهای امنیتی، فیلتر شده اند. به عنوان مثال در مقطع پاییز 1401 برخی از شبکه‌های مجازی با بازنشر اخبار و عکس‌های اغتشاشات و همچنین دعوت به جمع شدن افراد و مسائل دیگر تلاش می‌کردند که به ناامنی و اغتشاش ها دامن بزنند و با انتشار اخبار فیک و واقعی در کنار هم تشخیص و تحلیل مسائل را برای مردم و مسوولان مشکل کردند و عده بسیاری را دچار مشکل در تحلیل ثبات و امنیت و سرنوشت کشور کردند و درستی و نادرستی اتفاقات را سخت کردند.

 از سوی دیگر برخی شبکه ها و افراد فعال در این شبکه ها، با انتشار عکس‌ها و اخبار افراد کشته شده و مجروحان دو طرف وحتی عکس ها و فیلم های مربوط به اغتشاشات سال های قبل و حتی کشورهای دیگر، سطح تنش و اغتشاشات را بیشتر کردند و بیش از حد بزرگنمایی کرده و باعث خشم بیشتر دو طرف و دامن زدن به آنها شدند وبرخی اعتراضات و تجمعات ساده را به اغتشاشات و کشته شدن و مجروح کردن عده ای تبدیل کردند.

عده ای تلاش کردند که اغتشاش ها از تهران و کردستان به سایر مناطق گسترش یابد و به محله‌ها و شهرهای دیگر گسترش یابد. بازتاب واکنش‌های کشورهای طرف تخاصم نیز به افزایش سطح دیگری از این اغتشاش ها و ادامه آن منجر شد.

در نتیجه نباید اجازه داد که عده‌ای از افراد و شبکه‌های اجتماعی بتوانند بر سرنوشت و حاکمیت و امنیت کشور از خارج از ایران تاثیر بگذارند و اجازه فعالیت در داخل کشور به نام آزادی بیان یا اطلاع رسانی بین المللی داشته باشند. فعالیت شبکه‌های اجتماعی باید مانند حسن همجواری و احترام به مرزها و حاکمیت کشورها که در ارتباطات و تجارت و مرزها مورد احترام است در فضای مجازی و اینترنت نیز مورد احترام باشد.

همانطور که کشورهای عضو سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی به خود اجازه نمی‌دهند که در سرنوشت کشورها و ملت‌ها و امور داخلی آنها دخالت کنند. همانطور که آمریکا جازه نمی‌دهد که کشورهای دیگر حتی در مورد تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و کنگره به نحوی فعالیت کنند که دخالت در انتخابات آنها به نفع یا علیه نامزدها و احزاب باشد، در ایران نیز نباید اجازه داد که کشورهای دیگر در امور داخلی ما و سرنوشت و امنیت کشور مداخله نمایند.

 نمی‌توان پذیرفت که قواعد بین المللی یک بام و دو هوا باشد همانطور که کشورهای دیگر اجازه نمی‌دهند که رقبا و سایر کشورها در امور انتخابات آنها و حتی رشد فناوری‌ها و مسائل نظامی مداخله کنند در ایران نیز نباید انتظار داشت که عده‌ای از طریق فضای مجازی در امور داخلی و سیاسی و امنیتی دخالت کنند.

در حال حاضر حتی با وجود وی پی ان و فیلترشکن‌ها عده‌ای تلاش می‌کنند که بر امور داخلی ایران و مسائل سیاسی و حتی اخلاق و پوشش جوانان اثرگذار باشند و به انتقادها و اعتراض‌ها و اغتشاشات دامن بزنند. به همین دلیل است که برخی از دلسوزان نظام حتی فیلترینگ را کافی نمی‌دانند و معتقدند که باید شبکه بومی داشت و اجازه اثرگذاری دشمنان و بدخواهان را در فضای کشور نداد. بر این اساس به نظر می‌رسد که مسئولان و کارشناسان و مردم باید علاوه بر چاره اندیشی در مورد افزایش کارایی فضای مجازی برای کمک به ارتباطات بین‌المللی و تجارت جهانی و رشد فناوری و علم و... کاربران را آگاه نمایند تا از اثرگذاری تبلیغات توسط بدخواهان و هدف گرفتن فرهنگ ایرانی اسلامی جلوگیری شود. قطعاً در دنیای امروز که هوش مصنوعی و فضای مجازی ابزار قدرتمند شدن کشورهاست نمی‌توان تنها با فیلتر کردن همه فضای مجازی از کشور محافظت کرد بلکه باید سطح آگاهی‌های مردم را افزایش داد و فرهنگ سازی کرد و از نظر کارشناسان استفاده کرد تا آن بخش از امکانات فضای مجازی که خسارت برای کشور ندارد رفع فیلتر شود. باید پذیرفت که فضای مجازی مانند ماهواره، ویدئو، فکس، موبایل و... به ابزار امروز زندگی تبدیل شده و قابل حذف نیست اما آگاهی رسانی مردم می تواند اثر منفی فضای مجازی را خنثی کند و در این مسیر لازم است که بر فضای مجازی نظارت شود و فیلترینگ در برخی سکوها و شبکه ها ادامه یابد اما برخی دیگر باید رفع فیلتر شود که به تجارت و ارتباطات کمک نماید.

باید آن بخش از فضای مجازی که به طور مستقیم اخلاق و خانواده‌ها و جوانان را هدف گرفته‌اند و آنها را به اغتشاش و ناامنی دعوت می‌کنند همچنان فیلتر باقی بماند زیرا هدف اصلی حفظ ثبات و امنیت کشور است و علم و دانش و فناوری و ارتباطات و بالا بردن دسترسی مردم به اطلاعات نباید بهانه از دست رفتن ثبات و امنیت کشور باشد.

تهدیدهای دشمن همچنان ادامه دارد

امروز تنها دوسال پس از آن روزهای تلخ پاییز سال 1401 وخسارت ها و زخم هایی که برای کشور ایجاد کردند، شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی و آمریکا واروپا چه اقداماتی را برعلیه کشور ما انجام می دهند و چه مشکلات و بحران هایی می آفرینند. در نتیجه خیلی روشن است که دشمنان و بدخواهان و ناآگاهان و کسانی که تحلیل و تصور درستی از ثبات و امنیت و سرنوشت و قدرت ایران اسلامی ندارند، به دنبال آن هستند که در داخل کشور از فضای مجازی در راستای منافع دشمن استفاده کنند و به اغتشاش و ناامنی و تضعیف کشور و مسوولان بپردازند. در نتیجه اقدام مسوولان از جمله کمیته مصادیق مجرمانه کار درستی بوده و هنوز همان خطرها و خسارت و تهدیدها در فضای مجازی وجود دارد و با وجود اقداماتی که دشمنان و کشورهای طرف تخاصم انجام می دهند، فضای مجازی می تواند محیطی برای کاشتن تخم خشونت و اغتشاش و همراهی با دشمن باشد.

اگرچه کشور با مشکلات و بحران ها وچالش های متعدد اقتصادی و زیست محیطی و اجتماعی مواجه است که بخشی از آن نتیجه فشارهای کشورهای غربی است امانباید محیط فضای مجازی تبدیل به میدان مقابله با امنیت و ثبات کشور شود و باعث تضعیف فعالیت های مسوولان و مردم در راستای رفع مشکلات شود.

چالش‌های حقوقی و امنیتی محدودیت‌ها

در چند سال اخیر، فضای مجازی در ایران به یکی از میدان‌های پرتنش بین کاربران، حاکمیت و گروه‌های فکری مختلف تبدیل شده است. بحث بر سر محدودیت‌ها و فیلترینگ این فضا، نه تنها به تصمیمات حقوقی و قضایی ختم نمی‌شود، بلکه از حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی نیز فراتر رفته و به سطح یک جنگ نرم در میدان افکار عمومی کشیده شده است.

فضای مجازی به‌عنوان میدان جنگ نرم

در همین راستا، سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج، نیز در مراسمی به نقش فضای مجازی در تقابل با رژیم صهیونیستی اشاره کرد. او این فضا را میدان جدیدی برای جنگ نرم دانسته و از بسیجیان خواسته است تا با تولید محتوا، افکار عمومی را به باور شکست رژیم صهیونیستی سوق دهند. سردار سلیمانی تأکید کرد: "هر کس می‌تواند یک تولیدکننده محتوا در فضای مجازی باشد."

این نگاه به فضای مجازی به‌عنوان ابزار مقاومت فرهنگی و رسانه‌ای، در تضاد مستقیم با خواسته‌هایی است که رفع تمامی محدودیت‌ها را ضروری می‌دانند. از منظر حاکمیت، فضای مجازی دیگر صرفاً یک پلتفرم ارتباطی نیست؛ بلکه به میدانی برای رقابت ایدئولوژیک و تقابل با دشمنان تبدیل شده است.