گروه اقتصادی: یک اقتصاددان گفت: اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز در شرایط کنونی که کشور با ریسک های سیاسی مواجه است و سبد ارزی متنوع و متکثر ندارد، حرف درست در زمان نادرست زدن است.
ایمان زنگنه، استاد دانشگاه در گفت و گو با بولتن نیوز درباره الزامات اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز که اخیرا از سوی وزیر اقتصاد مطرح شده است، اظهارداشت: اگرچه یکی از اتفاقات مثبت در اقتصاد ایران اجرای سیاست ارز تک نرخی است که می تواند جلوی فساد و اتلاف منابع را بگیرد، اما باید توجه داشت که این اتفاق هم یک روزه در اقتصاد ایران رخ نداد است. واعظان این سیاست، ابتدا نگاهشان حمایتی بوده که در عمل باعث بروز مشکلاتی مثل فساد شده است.البته باید در نظر داشت که هیچ سیاستی 100 درصد پاسخ نمی دهد، کمااینکه در شرایط کنونی هم اگربخواهیم ارز را تک نرخی کنیم، لازم است که اسباب و لوازم آن فراهم باشد.
وی افزود: نخستین الزام برای اجرای سیاست ارز تک نرخی، داشتن یک سبد ارزی متنوع و متکثر است که بتواند تقاضای ارزی کشور را پوشش دهد. شرط داشتن این سبد ارزی متنوع هم دسترسی به منابع ارزی آسان است . مهمتر آنکه روابط کارگزاری با کشورها مهیا باشد. درشرایط کنونی این مقدمات در اقتصاد ایران به دلیل شرایط تحریمی فراهم نیست.بنابراین صحبت از اجرای این سیاست در شرایط کنونی به نظر می رسد خیلی دقیق و درست نباشد، کما اینکه به دلیل شوک های سیاسی عوارض تک نرخی کردن می تواند منجر به افزایش نرخ ارز شود که هزینه تولید را بالاتر خواهد برد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه با تک نرخی شدن ارز انتظارات تورمی هم می تواند تشدید شود، یادآورشد: به نظرمن حتی شرایط کنونی که درآن بسر می بریم، دیگر تحریمی تلقی نمی شود، بلکه ما در یک وضعیت جنگی هستیم، یعنی همه نیروها و توان کشور باید به گونه ای بسیج شوند که یک ثبات اقتصادی در کشور فراهم شود.
او اضافه کرد: ما در اقتصاد دو نوع سیاست داریم؛ سیاست قاعده مند که باید در شرایط آرامش اجرایی شود و دیگری سیاست صلاحدیدی است که زمانی اجرایی می شود که کشور و جامعه نیاز به آرامش داشته باشند، پس هرچیزی که منجر به ارامش جامعه می شود،باید پیاده شود.
زنگنه با تاکید براینکه ما زمان طلایی تک نرخی کردن ارز را از دست داده ایم، گفت: به اعتقاد من، امروز زمان اجرای سیاست ارز تک نرخی نیست، به این دلیل که کشور با ریسک های سیاسی روبروست . ابتدا باید تکلیف ما با اسراییل روشن شود.از طرفی نتیجه انتخابات آمریکا هم باید روشن شود. حتی اکنون زمان صحبت کردن درباره اجرای این سیاست هم نیست،زیرا وضعیت منابع ارزی کشورپاسخگوی اجرای این سیاست نیست.
او افزود: برای اینکه ارز تک نرخی شود،ابتدا نیاز است که به یک نرخ واحد برسید. سوال این است که الان نرخ مرجع چیست؟ اگر نرخ مرجع بازار آزاد است که اصلا عمق این بازار چندان نیست و نمی شود، سیاست کشور را بدست گروههای ذی نفع داد. طبق آماری که بانک مرکزی اعلام کرده، تبادلات نرخ بازار آزاد نهایتا 5 درصد مبادلات ارزی کشور است. بازار کم عمقی که متاثر از هیجانات و شوک های سیاسی و غیراقتصادی است و بعضا هم افرادی در کانال های تلگرامی می توانند نرخ ها را دستکاری کنند، که نمی تواند مرجع نرخ ارز کشور باشد. نمی تواند زمام امور مردم کشور را به نرخی داد که تاثیری در انتخاب آن نداشته باشید.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ارزی که بانک مرکزی بتواند زمام تعیین نرخ آن را بدست بگیرد و درهدایت آن نرخ موثر باشد، ارز مرجع باید باشد،گفت: این ارز مرجع که توسط بانک مرکزی هدایت می شود، تنها در شرایط ثبات می تواند بدست می آید. در شرایط کنونی بسیاری از سیاست ها حتی سیاست های درست مجال اجرایی شدن ندارند.
او افزود: وقتی نرخ ارز بانک مرکزی مرجع می شود که بتواند بازار حراج و مشتقه را تشکیل دهد.
زنگنه با بیان اینکه در شرایط کنونی هرگونه تصمیم اقتصادی درگرو تصمیم های سیاسی است، خاطرنشان کرد: روزی که رییس جمهوری آمریکا کارش را شروع کند، چند پرونده مهم روی میز اوست. قطعا یکی از آن مساله لبنان و فلسطین و دیگری اوکراین است. برای دولت دمکرات، شاید اولویت اول سیاست خارجی رییس جمهوری این کشور، ایران نباشد و از این جهت می تواند برای ما یک امکان خوبی باشد برای اینکه بتوانیم خود را آماده کنیم؛ اما اگر ترامپ باشد،شاید اولویت های او فرق کند. مثلا چین می تواند اولویت اول ترامپ باشد. پس به نظر می رسد ابتدا باید مقدماتی را فراهم کنیم، مثل عمق بخشیدن به بازار مرکز مبادله ، ایجاد ابزارهای مشتقه .پس از آن زمانی که ریسک و تنش های سیاسی در اقتصاد ایران کمرنگ شد، به نظر می رسد، نقطه آغاز خوبی برای ارز تک نرخی باشد. اما در شرایط کنونی به نظر حرف درست را در زمان نادرست زدن است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com