نگاهی به تحلیل سطحی علی لاریجانی و چالش‌های فیلترینگ در ایران

گروه سیاسی؛ در عصری که حکمرانی سایبری به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده، نگاه سطحی و محدود به موضوعات کلان این حوزه می‌تواند تأثیرات مخربی بر سیاست‌ها و مدیریت کشور داشته باشد.

به گزارش بولتن نیوز،گفت‌وگوی اخیر علی لاریجانی با دبیر شورای عالی فضای مجازی و اشارات او به یافتن «راه‌حل‌هایی» برای مسئله فیلترینگ، موضوعی است که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد؛ آیا درک سیاست‌گذاران از این موضوع فراتر از دغدغه‌های اخلاقی و محتوای نامناسب است یا همچنان درگیر نگاه‌های تک‌بعدی و محدودکننده هستند؟

چالش‌ها و نیازهای حکمرانی سایبری در ایران

مسئله فیلترینگ در ایران، به‌عنوان بخشی از حکمرانی سایبری، به‌طور عمده بر پایه دغدغه‌های امنیتی و اخلاقی قرار گرفته است؛ هرچند این نگرانی‌ها به‌خودی خود مهم‌اند، اما راه‌حل‌های محدود به بستن پلتفرم‌ها و کنترل محتوای اخلاقی تنها به سطح مسائل می‌پردازند. دغدغه اصلی حکمرانی سایبری، توانایی مدیریت و استفاده از بیگ دیتا و تسلط بر شبکه‌ها و زیرساخت‌های دیجیتال است؛ اینها همان مواردی هستند که در سیاست‌های کشور ما جایگاه مناسبی ندارند.

در بسیاری از کشورهای پیشرو، تمرکز حکمرانی سایبری بر کنترل و استفاده بهینه از داده‌ها و اطلاعات، و ایجاد اکوسیستم‌های بومی پایدار است که ضمن حفظ امنیت و حریم خصوصی شهروندان، زمینه رشد و توسعه اقتصاد دیجیتال را فراهم می‌کند. این همان بخشی است که در سیاست‌های حکمرانی ما مغفول مانده و دیدگاه سیاست‌گذاران به‌ویژه اعضای شورای عالی فضای مجازی، محدود به نظارت‌های سطحی و دفعی است.

مشکلات رویکرد فعلی به فیلترینگ

رویکرد کنونی به فیلترینگ، جدا از این‌که ناکارآمد است، اثرات مخربی نیز بر توسعه فناوری و اقتصاد دیجیتال کشور داشته است. بستن پلتفرم‌ها و جلوگیری از دسترسی آزاد به اینترنت نه تنها موجب مهاجرت نخبگان و متخصصان فناوری اطلاعات شده، بلکه رشد استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای بومی را نیز محدود کرده است. راهکارهایی مانند تلگرام طلایی و هاتگرام نیز نمونه‌هایی از ناکارآمدی این رویکرد بوده‌اند که تنها هزینه‌های مادی و زمانی را به کشور تحمیل کرده‌اند و هیچ‌گاه به نتیجه مطلوبی نرسیده‌اند.

لزوم تغییر نگرش سیاست‌گذاران

زمانی که سیاست‌گذاران از حکمرانی سایبری تنها به کنترل محتوا نگاه می‌کنند و بر این باورند که مشکل اصلی تنها چند تصویر نامناسب است، نشان می‌دهد که همچنان نگرش درستی به این حوزه ندارند. نگرش حکمرانی سایبری باید شامل ایجاد زیرساخت‌ها و شبکه‌های بومی، مدیریت داده‌های کلان و حفظ امنیت اطلاعات شهروندان در فضای مجازی باشد. فقدان این رویکردها، تنها به منزوی‌تر شدن ایران در عرصه بین‌المللی و از دست رفتن فرصت‌های مهم اقتصادی و فرهنگی در حوزه دیجیتال منجر خواهد شد.

جمع‌بندی

گفتار و رفتار سیاست‌گذاران ایرانی در حوزه حکمرانی سایبری نشان از نیاز شدید به بازنگری و تغییر رویکردها دارد. مسئله اصلی در حکمرانی فضای مجازی نه محتوای نامناسب که توانایی مدیریت داده‌ها، ایجاد اکوسیستم بومی و امنیت فضای دیجیتال است. سیاست‌گذاری‌های فعلی باید به شکلی تحول یابد که با در نظر گرفتن تمامی ابعاد حکمرانی سایبری، به رشد پایدار و امنیت فضای مجازی کشور کمک کند؛ در غیر این‌صورت، راه‌حل‌های جدیدی که از آنها صحبت می‌شود، جز تکرار تجربه‌های شکست‌خورده گذشته نخواهد بود.