سلیمی: متاورس شهربازی نیست

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شفقنا، مریم سلیمی، دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر ارتباطی در یادداشتی با عنوان «متاورس شهربازی نیست» به این مسئله تاکید کرد که آسیب‌های محیط مجازی به‌اندازه محیط واقعی جدی گرفته شود.

به گزارش شفقنا متن این یادداشت را در ادامه بخوانید…

قطار فنّاوری به‌سرعت در حال حرکت است و ما به یاری فنونی همچون «فن ارابه» یا «قطار» و از سویی نیازهای مختلف، کنجکاوی‌ها، عوامل انگیزشی متعدد و…، سوار بر این مرکب می‌شویم تا مبادا از قافله جا بمانیم و گاه نیز گریزی از آن نیست. سوار می‌شویم، همچون مسافری که مسیر را خوب نمی‌شناسد یا حداقل آمادگی‌های لازم برای یک سفر طولانی و یا گاه بی‌بازگشت را کسب نکرده است. مسائل ایمنی و امنیتی را رعایت نکرده و مهارت‌های مواجهه با خطرات مسیر را نیافته است. از دیگر سو، سفری پیش رو دارد که هنوز ناشناخته‌های بسیار دارد و در تونلی در حال حرکت است که ممکن است در کنار مزایای احتمالی، چالش‌ها، آسیب‌ها و… نیز برای او به دنبال داشته باشد. در این سفر تصور کنید که مسافر هیچ جعبه کمک‌های اولیه‌ای برای جبران صدمات احتمالی جسمی و روحی‌اش ندارد و متولیان نیز آمبولانس یا متخصصی را برای نجات در نظر نگرفته‌اند، این‌گونه سفر چقدر پر ریسک است؟

مسئله وقتی پیچیده‌تر می‌شود که متولیان قطار و راه‌آهن و ریل‌گذاران و…، امنیت و ایمنی سفر را تضمین نکرده یا حداقل نتوانند زمینه‌های آن را به‌اندازه کافی و لازم فراهم کنند.

واقعیت این است زندگی در فضای مجازی و کسب تجربه در آن و ماجراجویی‌هایش تجربه‌ای مشابه آنچه یاد شد را دارد. هر روز زندگی واقعی و مجازی می‌روند تا آمیختگی بیشتری باهم یابند و به همان نسبت نیز می‌توانند مزایا و معایب و چالش‌های توأمانی را حاصل کنند.

تجربه زندگی و فعالیت در محیط‌های مجازی از جمله محیط مجازی سه‌بعدی متاورس، با همه جذابیت‌ها و مزایای آن، گاه ممکن است خطرات و آسیب‌های نیز داشته باشد که جنس و شکل این آسیب‌های نوپدید گاه ناآشنا یا حتی ناشناخته باشند ولی آیا راه‌هایی برای جلوگیری از بروز آن و یا مواجهه با این‌گونه آسیب‌ها در نظر گرفته‌شده است؟

اولین بار در پی گزارش یک آزار جنسی در متاورس، تلاش شد تا در نسخه بتای آن یک حباب حفاظتی برای کاربران در نظر گرفته شود تا کسی نتواند با کاربر ارتباط لمسی یا امکان صحبت بیابد تا زمانی که این حباب را بردارد.

در آن مقطع، از تلاش‌ها برای فاصله‌گذاری‌هایی بین آواتارها خبر به میان آمد که بناست کمک کند تا از بروز برخوردهای ناخواسته جلوگیری شود.

جدیداً در خبرها از تلاش پلیس بریتانیا برای تحقیق و بررسی در مورد اولین تجاوز جنسی در متاورس یاد می‌شود که طی آن شخصیت مجازی یک دختر ۱۶ ساله در یکی از بازی‌های ویدئویی متاورس مورد حمله جنسی گروهی از مردان بزرگ‌سال غریبه واقع‌شده است. این دختر مانند کسی که در دنیای واقعی به او تجاوز جنسی شده، دچار آسیب روانی و عاطفی مشابهی شده و در حال حاضر دچار اضطراب و پریشانی است. حال پلیس بریتانیا این مسئله را در دست بررسی دارد.

حال این سؤالات مطرح می‌شود که آیا از سوی غول‌های فناوری، محافظت‌های لازم برای کاربران در این محیط‌ها لحاظ و فراهم‌شده است؟ آیا امکانات و تجهیزاتی برای خود مراقبتی در فضای مجازی از جمله فضای مجازی سه‌بعدی در نظر گرفته‌شده است؟ آیا افراد خود مهارت‌ها و سوادها و توان لازم برای حضور ایمن در این محیط‌ها را کسب کرده‌اند؟ اگر با وجود همه محافظت‌ها، فرد در محیط‌های مجازی دچار آسیب و صدمات روحی و روانی شد آیا مراکز، سازمان‌ها یا نهادهای متولی برای رسیدگی به مشکلات آن‌ها وجود دارد؟ آیا پلیس آمادگی بررسی‌های لازم در این خصوص را دارد؟ آیا جامعه روانشناسی، ارتباطی و… توان یاری به این‌گونه افراد را دارند؟

آیا چهارچوب‌ها و اصول اخلاقی و انسانی لازم برای حضور ایمن، امن و مؤثر افراد به‌خصوص کودکان و نوجوانان در محیط‌های مجازی در نظر گرفته‌شده است؟ آیا محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های متعدد سنی، دسترسی و… دراین‌ارتباط لحاظ شده است؟ چه آموزش‌هایی به افراد و خانواده‌ها در این خصوص داده می‌شود؟

زندگی ایمن در زندگی واقعی و مجازی، نیازمند تدوین چارچوب‌ها و قوانین لازم است

زندگی ایمن در زندگی واقعی و مجازی، نیازمند تدوین چارچوب‌ها و قوانین و رعایت بایدها و نبایدها لازم است. نیاز است زندگی در فضای مجازی به‌اندازه زندگی واقعی و گاه حتی بیشتر از آن جدی گرفته شود و برای محافظت افراد امکانات و تجهیزات و آموزش‌های لازم در نظر گرفته شود. از سویی، آمادگی لازم برای مواجهه و مقابله با آسیب‌های نوپدید اجتماعی ایجاد شود تا ضمن برخورد با متخلفان، به قربانیان کمک شود.

صدمات ناشی از تجاوز، زورگویی، قتل و جنایات و… مجازی، باید قابل مقابله و مدیریت باشند و به افراد یاری داده شود. مراکز مشاوره‌ای برای آسیب‌های نوپدید مجازی در نظر گرفته شود و تخصص‌های لازم در پلیس، نظام قضائی و حوزه‌های مختلف برای یاری به افراد در محیط مجازی از جمله محیط مجازی سه‌بعدی متاورس ایجاد شود.

ابتدا باور شود که صدمات ناشی از محیط مجازی به‌اندازه محیط‌های واقعی جدی است و پیشگیری‌های لازم برای آن در نظر گرفته شود یا پس از وقوع حادثه، جرم و…، مجاری قانونی لازم برای پیگیری و رسیدگی به آن وجود داشته باشد.

واقعیت این است که کودکان شوخی شوخی به گنجشک‌ها سنگ می‌زنند و آن‌ها جدی جدی می‌میرند. افراد از سر سرگرمی و تفنن و…، در محیط‌های مجازی حضور پیدا می‌کنند و جدی جدی دچار صدماتی می‌شوند که آثار به زندگی واقعی آن‌ها می‌رسد. مثلاٌ تصور کنید کسی که در محیط مجازی دچار آسیب یا تعرض یا حتی تجاوزی می‌شود و حجم فشار بر او چنان باشد که او را وادار کند تا در زندگی واقعی خود دست به خودکشی بزند.

کارنامه افراد معدلی از زندگی واقعی و مجازی‌شان خواهد بود

پیوند بین زندگی واقعی و مجازی بیشتر و بیشتر می‌شود و این یعنی هیچ‌یک نباید نادیده انگاشته شده یا نسبت به آن کم‌لطفی یا به تعبیری بی‌اعتنایی شود. برای ورود به زندگی مجازی جدی‌تر به یاری آواتار و زندگی موازی، باید به‌طورجدی آماده شد و از ساده‌انگاری نسبت به آن، از جمله نسبت به آسیب‌های احتمالی‌اش دست کشید. محیط‌های مجازی همچون متاورس، شهربازی یا محلی برای ماجراجویی و تفنن نیستند. در این محیط‌ها در کنار بازی و سرگرمی و…، مقدرات زندگی واقعی حاکم و جاری است. اگر کسی جرمی را مرتکب می‌شود، برای او جرائمی در زندگی واقعی در نظر گرفته می‌شود و کلیه رفتارها، زبان بدن و… وی به یاری آواتارش رصد می‌شود. اگر در گذشته فقط به کارنامه افراد در زندگی واقعی اکتفا می‌شد، اکنون کارنامه افراد معدلی از زندگی واقعی و مجازی‌شان خواهد بود.

همه رفتارها و عملکردها در فضای مجازی قابل رصد، ارزش‌گذاری و قابل ارزشیابی برای اهداف مختلف است

همه رفتارها و عملکردها در فضای مجازی قابل رصد، ارزش‌گذاری و قابل ارزشیابی برای اهداف مختلف است که گاه می‌تواند سرنوشت افراد را تعیین کند. زمانی که تخلف رانندگی در یک کشور در سرنوشت فرد برای شرکت در انتخابات تعیین‌کننده است، چطور می‌توان تخلفات وی در فضای مجازی در سرنوشت او تعیین‌کننده نباشند.

به هر تقدیر، برای حضور و فعالیت در هر محیطی، باید از الزامات و چارچوب‌ها و قوانینش آگاه بود. پیش‌شرط بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و امکاناتی که محیط‌های مجازی به آن می‌دهند، کسب آمادگی‌های و مهارت‌های لازم و شناخت کافی است تا هم از مزایای آن‌ها بهره گرفت و هم کمترین صدمات و آسیب‌ها را متحمل شد.