مرغ سایز و کاهش وابستگی صنعت طیور به واردات

گروه اقتصادی: روند افزایش تولید مرغ در طی دهه‌های گذشته به واسطه نقش و اهمیت گوشت مرغ در تغذیه انسان و قیمت کم آن به نسبت سایر منابع تامین کننده پروتئین بسیار سریع بوده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان پروتئین، ضریب هضم آسان، افت کم لاشه در کشتارگاه و محدود بودن بیماری قابل انتقال مرغ به انسان از دیگر عوامل موثر در رشد تولید این محصول بوده است.

کاهش بهره وری در صنعت مرغداری با تولید مرغ سنگین وزن

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیر اقتصاد، صنعت مرغداری در ایران با تولید ۲.۶ میلیون تن گوشت مرغ و با بیش از ۱۷ هزار مرغدار ، غالبا به صورت مزارع خرده مالک اداره می‌شود. این مزارع بیش از ۷۰ درصد گوشت مرغ کشور را تولید و تامین می‌کنند.

یکی از شاخص‌های مهم جهت ارزیابی عملکرد صنعت مرغداری بررسی و ارزیابی ضریب تبدیل خوراک است. هرچند آمار رسمی قابل اتکایی از مزارع کل کشور در این زمینه وجود ندارد اما بررسی ادعای بسیاری از نهادهای کارشناسی نشان می‌دهد متوسط ضریب تبدیل خوراک در مزارع خرده مالک به ۲.۱ می‌رسد. به این معنا که هر مرغ به ازای ۱ کیلوگرم افزایش وزن ۲ کیلو و ۱۰۰گرم خوراک مصرف می‌کند.

افزایش طول دوره پرورش به بیش از ۴۵ روز از سوی مرغداران به منظور تولید مرغ سنگین وزن از مهم‌ترین عوامل موثر در افزایش ضریب تبدیل خوراک در این مزارع است. در همین راستا نمودار ۱ نشان دهنده رابطه افزایش طول دوره پرورش با ضریب تبدیل خوراک است.

از سویی میزان چربی تولیدی در مرغ سنگین وزن بیشتر است و به علت تجمع سموم و آلاینده ها در این بافت‌ها کیفیت لاشه نیز کاهش می‌یابد. همچنین افزایش سن مقدار پوست و چربی محوطه بطنی لاشه را به صورت درصدی از وزن لاشه افزایش می دهد به طوری که این میزان در یک مرغ ۱.۲ کیلوگرمی حدود ۱۲ درصد و در مرغ ۲ کیلوگرمی حدود ۱۵ درصد است.

از سوی دیگر براساس نمودار ۲ افزایش طول دوره پرورش منجر به تلفات بیشتر در پایان دوره پرورش نیز می‌شود.

اجرای سیاست تولید مرغ سایز درا اتحادیه اروپا

در این میان بسیاری از کشورهای جهان همچون اتحادیه اروپا با کاهش طول دوره پرورش سیاست تولید مرغ سنگین وزن را به علت اثرات منفی تغذیه‌ای و اقتصادی به سمت تولید مرغ سایز تغییر داده‌اند. براساس نمودار ۳ این سیاست باعث بهبود ضریب تبدیل خوراک در این اتحادیه شده است.

مرغداران به منظور تولید مرغ سایز طول دوره پرورش از۵۰ روز به ۳۵ تا۴۰روز کاهش می‌دهند تا از این طریق مرغ استاندارد با وزن زنده معادل ۲ تا ۱.۸کیلوگرم و وزن لاشه ۱.۵ تا ۱.۳کیلوگرم تولید شود. این نوع گوشت، چربی و ضایعات کمتری دارد و به سلامت مصرف کننده کمک می‌کند.

با اجرای سیاست تولید مرغ سایز درکشور ضمن بهبود ارزش تغذیه گوشت مرغ و ارتقاء متوسط ضریب تبدیل خوراک دو ستاورد مهم زیر نیز حاصل خواهد شد.

کاهش واردات دو نهاده اصلی در جیره مرغ گوشتی شامل ذرت و کنجاله سویا

افزایش قدرت رقابت اقتصادی و عملکردی سویه داخلی آرین با سویه‌های وارداتی

بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد هزینه‌های پرورش مرغ مربوط به خوراک است. ذرت دانه‌ای و کنجاله سویا به ترتیب ۶۵ و ۳۰ درصد از خوراک مرغ را در کشور تشکیل می‌دهند. بنابراین این دو نهاده نقش کلیدی در تولید گوشت مرغ دارند.

از آنجایی که اقلیم و محدودیت منابع آبی در کشور اجازه تولید ذرت دانه‌ای و دانه سویا متناسب با نیاز صنعت مرغداری را نمی‌دهد لذا تقریبا تمام نیاز صنعت به این دو محصول اساسی از طریق واردات تامین می‌شود.

در این راستا به منظور کاهش واردات و جلوگیری از خروج بی رویه‌ی ارز از کشور باید در جهت افزایش بهره‌وری در تولید گام برداشت. این مسئله اهمیت اجرای سیاست مرغ سایز را بیشتر آَشکار می‌کند چراکه اجرای این سیاست منجربه کاهش متوسط ضریب تبدیل خوراک صنعت مرغداری به میزان حداقل ۰.۲ شده و از واردات ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی معادل ۴۰۰ میلیون دلار به کشور جلوگیری می‌کند.

امکان احیای مرغ آرین با اجرای سیاست تولید مرغ سایز

از دیگر دستاورد‌های اجرای سیاست تولید مرغ سایز افزایش قدرت رقابت اقتصادی و عملکردی سویه داخلی آرین با سویه‌های سنگین وزن وارداتی نظیر راس، آربوراکرز و کاب است چرا که مرغ آرین با هدف تولید مرغ سایز و سبک وزن اصلاح نژاد شده است و بر عکس سویه‌های وارداتی در دسته مرغ‌های سنگین وزن قرار نمی‌گیرد.

هم اکنون دولت طرح حفظ، ارتقاء و تثبیت مرغ آرین را در دستور قرار داده است اما اجرای سیاست تولید مرغ سنگین وزن منجربه افزایش ضریب تبدیل این پرنده به حدود ۲.۲ شده است در همین جهت مرغداران نسبت به پرورش این سویه مقاومت می‌کنند.

در حالی که اگر طول دوره پرورش مرغ درکشور از ۵۰ روز به ۳۵ الی ۴۰ روز کاهش یابند به علت پتانسیل‌های ژنتیکی سویه آرین قدرت رقابت اقتصادی این پرنده نیز افزایش یافته و انگیزه مرغداران به پرورش این سویه داخلی بیشتر می‌شود چرا که طبق دفترچه راهنمای پرورش سویه آرین ضریب تبدیل این پرنده در حدود ۴۰ روزگی معادل ۱.۸ است. این بدین معناست که به ازای تولید هر کیلوگرم مرغ آرین حدود ۴۰۰ گرم خوراک کمتری مصرف خواهد شد.

بنابراین در صورتی که سیاست تولید مرغ سایز در کشور اجراء شود علاوه بر اثرات مثبت اقتصادی و تغذیه‌ای امکان احیای مرغ آرین به علت افزایش قدرت رقابت اقتصادی این سویه با سویه های وارداتی فراهم می‌‌شود.