خروج پرستاران از پرستاری!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه جوان، زهرا چیذری نوشت:پرستاران هم به خیل گروه‌هایی که شغلشان را عوض می‌کنند، اضافه شدند! بی‌تردید بخش مهمی از بار درمان بر دوش پرستاران است، با وجود این، این قشر زحمت‌کش مطالباتی دارند که جدی گرفته نمی‌شود. همین مسئله برایشان مشکلاتی به‌وجود آورده که به گفته دبیر کل خانه پرستار موجب‌شده پرستاران به دلیل شرایط بد کاری، برخی از پرستاران به مشاغل دیگر روی بیاورند. به گونه‌ای که تعدادی از آن‌ها راننده اسنپ شدند، برخی هم مهاجرت و خانه‌نشینی را انتخاب کرده‌اند. سازمان نظام پرستاری معتقد است پول تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در جای دیگری هزینه شده و خلاصه اینکه اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری رضایت پرستاران را افزایش نداده‌است! این شرایط در حالی اتفاق می‌افتد که کمبود پرستار در بیمارستان و مراکز درمانی با کاهش رسیدگی به بیمار و افزایش مرگ و میر‌ها همراه است!

 

سال‌هاست پرستاران مطالبه دارند تا خدماتشان تعرفه‌گذاری شود و چیزی شبیه به خدمات پزشکی به صورت فی فور سرویس محاسبه و پرداخت شود. این مطالبه حتی از سوی رهبری هم پیگیری شد، به گونه‌ای که ایشان در روز پرستار خواستار استخدام نیروی تازه نفس پرستاری و همچنین اجرای قانون چندین ساله تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری شدند. با وجود این، آنچه تحت عنوان قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اجرایی شد با آنچه مد‌نظر جامعه پرستاری است، فاصله‌ای طولانی دارد. 

 قانونی که شیوه اجرایش بر نارضایتی‌ها افزود!

محمد شریفی‌مقدم، دبیر کل خانه پرستار در این‌باره می‌گوید: «قانون تعرفه‌گذاری سال ۸۶ تصویب و مطالعات بسیاری برای آن انجام شد؛ مطالبه جامعه پرستاری هم اجرای آن قانون بود، اما آنچه سال گذشته تصمیم به اجرای آن گرفتند، با قانون فاصله دارد. قانون‎‌گذار صراحتاً اعلام کرده‌است که خدمات باید به این شکل ارزش‌گذاری شوند، اما وزارت بهداشت با همکاری نظام پرستاری تمام اقدامات کارشناسی‌شده را کنار گذاشتند و روش خود را اعمال کردند. مدل پرداخت در دنیا تحت عنوان فی فور سرویس شناخته می‌شود که تعرفه‌گذاری گروه پزشکی هم بر همین مبنا انجام شده‌است، اما برای تعرفه‌گذاری پرستاری از این مدل استفاده نمی‌کنند.»

به گفته وی هدف قانون‌گذار کاهش اختلاف بین دریافتی پزشک و پرستار بود، اما با این روش بین دریافتی خود پرستاران هم اختلاف ایجاد شده‌است و حالا وزارت بهداشت سعی در جبران این اختلاف دارد، اما مطالبه جامعه پرستاری این است که خدماتش همچون سایر گروه‌های پزشکی با مدل فی فور سرویس تعرفه‌گذاری شود. این شیوه تعرفه‌گذاری خلاف قانون است و بهانه هم کمبود منابع است. 

شریفی‌مقدم، در مورد خروج پرستاران از کشور، هم می‌گوید: «به دلیل شرایط بد کاری، برخی از پرستاران به مشاغل دیگر روی آورده‌اند. تعدادی از آن‌ها راننده اسنپ شدند. برخی هم مهاجرت و خانه‌نشینی را انتخاب می‌کنند. کمبود پرستار در کشور یعنی افزایش مرگ‌ومیر مردم. استخدام ۱۲ هزار پرستاری که وزارت بهداشت اعلام کرده، قطره‌ای است از دریا!»

محمدعلی محسنی بندپی در مورد شرایط نامناسب کاری پرستاران و روی آوردن آن‌ها به سایر مشاغل همچون رانندگی اسنپ، به خانه ملت می‌گوید: «وضعیت بد اقتصادی تنها مختص پرستاران نیست، زمانی که شرایط ثابت پرداختی را برای کارگران، کارمندان، معلمان، پرستاران و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در نظر می‌گیریم، هزینه‌های آنان بسیار بیشتر از دریافتی آن‌ها خواهد شد و خواه ناخواه دخل و خرج آن‌ها متوزان نبوده و همخوانی با تورم ندارد، اینجاست که افراد به دنبال راهکاری برای بهبود وضعیت مالی خود هستند.»

به گفته وی عده‌ای این وضعیت نامتوازن را با حفظ شغل خود تحمل کرده‌است و به سمت شیفت دوم و سوم پیش می‌روند یا با حفظ شغل خود به سمت کار در بخش خصوصی در ساعات فراغت روی می‌آورند، اما اگر چنین راهکاری وجود نداشته باشد، بی‌تردید با تغییر شغل به بازار کار دیگری روی می‌آورند. 

محسنی بندپی با تأکید به اینکه این وضعیت ناخوشایند تنها مختص به پرستاران نیست، می‌افزاید: «عده‌ای با توجه به عرق ملی که به وطن خود دارند و ماندن در کشور و خدمت کردن به مردم را به رفتن ترجیح می‌دهند، برای ماندن ناگزیر به جبران و بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند، اگر امروز پرستاران را مثال می‌زنیم که از بیمارستان‌های دولتی به کلینیک‌های بخش خصوصی روی می‌آورند برای تغییر شرایط وضعیت مالی است، متأسفانه این وضعیت دامنگیر همه تحصیلکرده‌های کشور ما شده‌است.»

محسنی بندپی در ادامه با بیان اینکه مهاجرت کادر درمانی، نظام سلامت کشور را به مخاطره می‌اندازد، تأکید می‌کند: «وزارت بهداشت برنامه‌ای برای تربیت نیروی انسانی بر مبنای نیاز جامعه تدوین کرده‌است، تربیت پرستاران و سایر کادر درمانی هزینه‌ای برای دولت به دنبال دارد، متأسفانه اگر این گروه شرایط را برای ادامه فعالیت خود مناسب نبینند از کشور خارج می‌شوند، به دلیل ضعف مدیریت و ناکارآمدی، بهره‌برداری از سرمایه اجتماعی نصیب سایر کشور‌ها می‌شود، در حال حاضر بسیاری از کشور‌ها برای استفاده از نیروی انسانی کشور ما حتی از شرط تسلط به زبان هم گذشتند، این مسئله ضربه سنگینی به سرمایه اجتماعی کشور می‌زند.»

 معیشت و استخدام ۲ مشکل عمده پرستاران

حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری هم با بیان اینکه موضوعات معیشتی و استخدامی دو مشکل عمده پرستاران است، درباره اجرایی شدن قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اینگونه توضیح می‌دهد: «در خصوص تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری بر اساس پایش‌ها و مانیتورینگ دانشگاه‌های علوم پزشکی متوجه شدیم در این زمینه دانشگاه‌ها رفتار‌های متفاوتی داشتند به این معنا که در برخی نقاط این مبلغ علی‌الحسابی را که روز پرستار پرداخت شد، فقط یکبار پرداخت کردند یا برخی دانشگاه‌ها چهار یا پنج پرداخت داشتند که در نهایت میانگین کشوری همان دو پرداخت در سال گذشته بود و حتی در رقم‌های پرداختی هم تفاوت مشاهده می‌شد. این موضوع در کنار سایر معوقات مانند کارانه روتینی که پرستاران قبلاً دریافت می‌کردند، قرار گرفت.»

وی با اشاره به اینکه در محاسبه مبالغ تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری بدسلیقگی اتفاق افتاده‌است، می‌افزاید: «در زمینه کارانه‌های پرستاری هم کل کشور تقریباً به شکل میانگین هفت تا هشت ماه تأخیر در پرداخت دارد. در برخی مراکز شاهد انتقاد پرستاران بودیم، چراکه اصل حقوق، مزایا و مسائل معیشتی، کارانه و تعرفه به نحوه مناسبی پرداخت نشده‌است و دریافتی آن‌ها تأمین‌کننده معیشت آن‌ها نیست که یا سبب افزایش تعداد شیفت‌های کاری یا سبب کار در مشاغل دوم و سوم می‌شود و در نهایت سبب کاهش کیفیت خدمات می‌شود. سال قبل با نمایندگان مجلس شورای اسلامی وارد مذاکره شدیم تا فوق‌العاده خاص پرستاران پرداخت شود، ولی متأسفانه این هدف محقق نشد.»

عزیزی می‌افزاید: «اسفندماه سال ۱۴۰۱ در دبیرخانه شورای عالی بیمه یک کار جمعی صورت گرفت تا شاهد رشد ۳۰ درصدی K پرستاری باشیم. از نظر تئوری این اتفاق مهمی است، اما اینکه در اجرا و در عمل همکاران ما شاهد تغییری نیستند سبب ناراحتی شده‌است. معتقدیم قانون و آیین‌نامه‌ها خوب تدوین شده‌است، اما باید ملموس اجرا شود.»

به گفته وی سال قبل باید حدود ۱۲ همت (هزار میلیارد تومان) از محل تعرفه‌گذاری پرستاری بین همکاران توزیع می‌شد که ۲/۵ همت (هزار میلیارد تومان) را مجلس شورای اسلامی تخصیص داده‌بود، اما ۴/۳ همت (هزار میلیارد تومان) به سازمان‌های بیمه‌گر تخصیص یافت که بخش عمده آن به دانشگاه‌های علوم پزشکی پرداخت شد که در این میان نیز بیمه تأمین اجتماعی از دو سازمان بیمه‌گر پایه دیگر عقب‌تر قرار دارد و همراهی لازم را نداشته‌است. وقتی هم قانون وجود دارد و هم بخشی از بودجه تخصیص داده شده، چرا عایدی پرستاران با این مبالغ متفاوت است؟

معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری معتقد است «بخشی از پول‌های تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری صرف جبران عقب افتادگی‌های مراکز درمانی همچون تجهیزات، پشتیبانی و تدارکات شد»، می‌افزاید: «این موضوع با هیچ منطقی سازگار نیست و لازم است وزارت بهداشت در این خصوص پاسخگو باشد.»

وی با تأکید مجدد بر معضل کمبود پرستار تصریح می‌کند: «همه ما به مشکلات کشور و اقتصاد مقاومتی واقف هستیم، اما نه‌تن‌ها هنوز استخدامی صورت نگرفته‌است، بلکه حتی آن ۱۷ هزار نفر مدافع سلامتی را که در بزنگاه کرونا ایستادگی کردند هم جذب نکردند. الان یک دلیل ایجاد بحران در حوزه کمبود نیرو همین عدم استخدام پرستاران است. در این زمینه باید افتتاح کلان پروژه‌های درمانی و افزایش تخت‌های بیمارستانی، مرخصی‌های زایمان، بازنشستگی و همچنین مهاجرت را نیز در نظر گرفت.»

عزیزی با اشاره به آمار درخواست صدور گواهی مهاجرت در سال گذشته می‌افزاید: «طبق آمار وزارت بهداشت سالانه بین ۶هزار تا ۱۰ هزار نفر بازنشسته پرستاری داریم و برخی دیگر از همکاران نیز به دلیل مشکلات معیشتی شغل پرستاری را کنار گذاشتند. این عوامل سبب افت نسبت پرستار به تخت شده‌است و حتی در برخی بیمارستان‌های تهران نسبت پرستار به تخت کمتر از یک شده‌است. این امر سبب تحمیل اضافه کار به پرستاران می‌شود؛ اضافه کاری که ساعتی ۲۰ یا ۳۰ هزار تومان با آن‌ها محاسبه می‌شود، اما آیا این مبلغ می‌تواند سبب ایجاد انگیزه در پرستار شود؟ پرستار مجبور به برداشتن اضافه کار با حجم کار بالا است که سبب آسیب روحی و جسمی می‌شود، بنابراین در این شرایط به لحاظ تعداد نیروی انسانی وضعیت مناسب نیست.»