گزارش انتقادی مجلس درباره مدیریت دولت بر بازار ارز

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، صعود پیاپی نرخ ها در بازار ارز، وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی را برای توضیح آخرین تحولات این حوزه به مجلس کشاند. در این زمینه، خاندوزی وزیر اقتصاد با اشاره به تدابیر بانک مرکزی، وعده ثبات بخشی به بازار تا یک ماه آینده را داد. از سوی دیگر گزارش انتقادی کمیسیون اقتصادی مجلس درباره مدیریت دولت بر بازار ارز قرائت شد که نشان می داد در نتیجه دستوری تعیین شدن نرخ ارز در سامانه نیما و نیز توزیع رانت ارزی، 180 میلیارد تومان یارانه به مسافرت های خارجی صدک های بالای درآمدی جامعه داده شده است.
به گزارش خراسان، بازار دلار دیروز نیز در ادامه مسیر التهاب اخیر خود، مسیر صعودی را طی کرد. به طوری که در بازار معاملات فردایی که این روزها مرجع اعلام قیمت دلار شده، نرخ ها با بیش از 500 تومان، به بالای مرز 41 هزارتومان هم رسید. در بازار آزاد، دلار با رقمی در حدود 39 هزار و 500 تومان معامله شد. از سوی دیگر و در بازار طلا نیز هر گرم طلای 18 عیار با حدود 37 هزار تومان افزایش قیمت تا حدود یک میلیون و 836 هزار تومان بالا رفت. هر قطعه سکه نیز با بیش از 307 هزار تومان رشد، تا 19 میلیون و 800 هزار تومان افزایش یافت.

گزارش انتقادی مجلس درباره مدیریت دولت بر بازار ارز

در این حال دیروز، تحولات بازار ارز وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی را به مجلس کشاند تا یکی از داغ ترین و پر بحث ترین روزهای مجلس رقم بخورد. در این نشست، ابتدا گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس درباره سیاست ها و اقدامات ارزی دولت سیزدهم قرائت شد. این گزارش از تعدد نرخ های ارز که هم اینک در کشور وجود دارد از جمله نرخ حواله سنا، نرخ حواله نیما، نرخ حواله ETS، نرخ اسکناس مسافری، نرخ اسکناس توافقی، نرخ اسکناس سنا و نرخ غیررسمی ارز، انتقاد کرده و در ادامه به 7 انتقاد و 9 پیشنهاد در خصوص مدیریت بازار ارز پرداخته که برخی از محورهای آن به شرح زیر است:
1-نداشتن کریدور مشخص برای مدیریت نرخ ارز: بانک مرکزی مکلف است با توجه به تورم داخلی و خارجی به مدیریت نرخ ارز (یعنی تثبیت نرخ ارز حقیقی) بپردازد. این گزارش تاکید می کند که بانک مرکزی باید با تعیین یک کریدور، نوسانات این روند را حداقل کند.
2- انتقاد از تعیین دستوری نرخ ارز در سامانه نیما و شکل گیری نرخ ترجیحی (ارزان تر) در کانال 28 هزار تومان: طبق این گزارش، نرخ حواله سنا به دلیل سهم 80 تا 90 درصدی صادرات عمده در عرضه حواله، اختلافی 10 هزار تومانی با بازار غیررسمی دارد. تقاضا برای این ارز افزایش یافته و در عمل امکان نظارت بر این که این رانت ارزان فروشی نصیب چه کسانی می شود، وجود ندارد.
3-انتقاد از مشکل بازگشت ارز صادرکنندگان غیر عمده در چرخه رسمی نظام ارزی به دلیل نرخ دستوری نیما.
4- انتقاد از تعدد نرخ های رسمی، توزیع رانت، ایجاد بستر فساد و انفعال در رهبری قیمت در بازار غیررسمی: با ادامه روند فعلی مدیریت اسکناس، با فرض فروش روزانه 15 میلیون دلار تحت سرفصل (سایر) در 300 روز سال، 4.5 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور صرف خروج سرمایه، قاچاق ارز، توسعه فرهنگ دلالی ارتکاب جرم قاچاق ارز، افزایش جهشی نرخ ارز و ... خواهد شد. از ابتدای امسال تاکنون بیش از 150 هزار نفر با ارائه کارت ملی اقدام به خرید ارز در سرفصل «سایر» کرده اند که به اذعان بانک مرکزی برای افزایش عرضه ارز در بازار غیررسمی و کنترل نرخ آن بازار بوده است. این نشان از ایجاد آگاهانه انگیزه برای عموم جامعه برای اجاره کارت ملی و فروش ارز در بازار غیررسمی دارد. از طرفی تا اوایل آذرماه امسال روزانه 100 هزار دلار اسکناس به متقاضیان سفر به خارج از کشور با نرخ 39 هزار و 100 تومان ارائه می شد که مصداق دادن 180 میلیارد تومان یارانه به مسافرت های خارجی صدک های بالای درآمدی جامعه و بی عدالتی است.
5- انفعال بانک مرکزی با وجود نهادهایی چون کمیته رصد بازار ارز و کمیته مداخلات ارزی و دخالت های دولت در امور تخصصی همچون نرخ ارز.
6- عدم انطباق نقشه ارزی- تجاری کشور و ضربه پذیری کشور از محل درهم: با وجود سهم بالای واردات از چین، بسیاری از کانال های تامین ارز، همچنان از محل درهم است. این در حالی است که با وجود نقش محوری بانک مرکزی در نحوه تشکیل سبد ارزی کشور، این نهاد، نقشی در نحوه فروش نفت به عنوان مهم ترین منبع تشکیل دهنده سبد ارزی ندارد.
گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه، به 9 راهکار اصلاحی برای مدیریت دولت در بازار ارز اشاره کرده که برخی از محورهای آن به شرح زیر است:
1- همراهی همه اجزای حاکمیت برای کاهش رشد مازاد نقدینگی نسبت به تولید و تغییر سیاست از تثبیت نرخ اسمی ارز به تثبیت نرخ حقیقی (رشد نرخ ارز متناسب با نسبت تورم داخلی و خارجی).
2-حداقل کردن نرخ های ارز موجود در نظام رسمی ارزی کشور و نزدیک کردن آن ها به نرخ غیررسمی برای بازگشت قدرت رهبری قیمت به بانک مرکزی.
3-تمرکز تصمیم گیری مدیریت بازار ارز در بانک مرکزی و تحمیل نکردن اقدامات دستوری از سوی دولت.
4- حکمرانی ریالی برای کاهش عملیات سفته بازانه و تقاضای فرار سرمایه.
5-تغییر ساختار عملکرد بازار متشکل از بستری برای توزیع اسکناس به بستری برای کشف نرخ عمده اسکناس.
6- افزایش تدریجی متوسط نرخ فروش ارز صادرکنندگان عمده به میزان حداکثر 5 درصد پایین تر از فروش نرخ ارز سایر طی دو ماه آینده (روزانه حدود 75 تومان افزایش).
7- افزایش تدریجی متوسط نرخ فروش ارز صادرکنندگان غیر عمده و الزام واردکنندگان گروه کالاهای کمتر ضروری مانند موبایل به خرید ارز از این صادرکنندگان.
8- بهبود نقشه تجاری- ارزی نظیر ایجاد زمینه های لازم برای استفاده از منابع موجود در چین به جای خرید درهم.

بحث داغ مجلس و دولتی ها درباره بازار ارز

در جلسه دیروز مجلس چند تن از نمایندگان مجلس و نیز رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد پشت تریبون قرار گرفتند. نکته قابل تامل در این میان، انتقاد بعضی از نمایندگان از گزارش کمیسیون اقتصادی از یک سو و وعده دولتی ها برای

سامان دهی بازار ارز از سوی دیگر بود.

3 برنامه بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و یک درخواست از مجلس
به گزارش ایرنا، رئیس کل بانک مرکزی به عنوان مسئول اصلی تنظیم سیاست های پولی کشور در این جلسه با تاکید بر تعادل عرضه و تقاضا در بازارهای ارزی کشور از جمله نیما و متشکل ارزی، برنامه های این بانک برای مدیریت بازار ارز را شامل کنترل نقدینگی، هماهنگی سیاست های ارزی با تجاری (به گونه ای که مانع از تراکم تقاضای ارز در جایی و مازاد ارز در جایی دیگر شود)، بازنگری در نرخ سود بانکی همانند تجربیات موفق جهانی نظیر روسیه بیان کرد و در عین حال از مجلس خواست تا سریع تر تکلیف طرح ها و لوایح مربوط به مالیات بر عایدی سرمایه و رمزارزها را روشن کند و همین طور لایحه بودجه سال آینده بدون کسر به تصویب برسد.

وعده ارزی خاندوزی

وزیر اقتصاد نیز با اشاره به نامه 21 شهریورماه خود به رئیس مجلس برای وضع قانون مالیات بر سوداگری و عایدی سرمایه، گفت: این طرح می تواند به دوران سوداگری و سفته بازی در بازار ارز خاتمه دهد که 100 درصد آماده اجرای آن هستیم. خاندوزی همچنین با اشاره به جنگ اقتصادی دشمنان برای انتقال ناآرامی ها به بانک ها و بازار ارز کشور، این وعده را داد که با تدابیری که بانک مرکزی در پیش گرفته است، بازار ارز در یک ماه پیش رو شاهد
سامان دهی و بازگشت ثبات به این حوزه باشد.

از انتقادات تا طرح های پیشنهادی نمایندگان

در این حال، چند تن از نمایندگان نقدها و دیدگاه های خود را درباره مسائل بازار ارز بیان کردند.
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، قالیباف رئیس مجلس از عملکرد تیم اقتصادی دولت در این حوزه انتقاد و تاکید کرد: ما در میدان نباید تعدد قیمت ارزی داشته باشیم و قانون نیز به ما این اجازه را نمی دهد. براساس برخی گزارش ها، کالاهایی توسط افراد خارجی در داخل کشور با نرخ ریال خریداری می شود، سپس آن را صادر می کنند و ارز آن از داخل کشور تامین می شود، این در حالی است که ما با صادراتی که داریم، مشکل ارزی از جهت میزان ارز در کشور نداریم، اما این دلیل نمی شود که مدیریت بر ارز و کنترل میدان نداشته باشیم و ظرفیت ارزی بانک مرکزی و ذخایر ارزی را به میدان بیاوریم.
بحرینی، اقتصاددان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با یادآوری شرایط کشور و قرارگرفتن در جنگ اقتصادی که ایران بر خلاف بسیاری از کشورها درگیر آن است، به نمایندگان متذکر شد: در موضوع ارز واقعیت میدان این است که میزان ورودی و خروجی ارز به اقتصاد ایران تقریباً متوازن است. با این حال احتکار ارز یا خروج سرمایه واقعیتی است که باید مجلس با اتخاذ سیاست های تنبیهی مانند تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه برای آن تدبیر کند.
از سوی دیگر اکبری تالارپشتی، نماینده تهران گزارش کمیسیون اقتصادی در خصوص سیاست ارزی دولت را فرافکنی خواند. وی بخشی از مشکل بازار ارز را واردات خودرو و اعلام سقف یک میلیارد دلاری دولت برای واردات آن دانست و گفت: تعدادی از وزرا و مقامات گزارش های غلطی به دولت و مجلس می دهند که رئیس بانک مرکزی یکی از این مسئولان است. زنگنه، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز از گزارش کمیسیون اقتصادی انتقاد کرد و گفت: بانک مرکزی نرخ ارز را تابعی از نرخ تورم می داند در حالی که باید به دنبال حفظ ارزش پول ملی باشد؛ کمیسیون اقتصادی با این گزارش نشان داد که اعتقادی به وظیفه بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی ندارد.
در این حال روح ا... ایزدخواه ،نماینده تهران نیز با اشاره به افزایش 50 درصدی نرخ دلار در دولت سیزدهم، تاکید کرد: تقاضا برای تبدیل پول ریالی به ارز همیشه بوده است. باید در بانک ها حساب ارزی ایجاد کرد تا نگهداری ارز و معاملات غیر رسمی در پیاده روها قاچاق محسوب شود، قدرت پول ملی سوریه جنگ زده 8 برابر ایران است چرا که بازار غیررسمی را مدیریت کرده است.