مروری بر مناسبت‌های امروز ۱۹ خرداد

گروه سیاسی: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایعی که در نوزدهم خرداد رخ داده اند. این وقایع عبارت هستند از: درگذشت پرویز ورجاوند باستان شناس و ایران شناس در سال ۱۳۸۶، تشکیل دادگاه لاهه به خاطر شکایت ایران از انگلیس و سخنرانی دکتر محمد مصدق در آن دادگاه در سال ۱۳۳۱.

درگذشت پرویز ورجاوند باستان شناس و ایران شناس در سال ۱۳۸۶:

پرویز ورجاوند یکی از باستان‌شناسان برجسته و کنشگر فرهنگی و اجتماعی ایران به شمار می‌رود که با کوشش‌های خستگی‌ناپذیر خود توانست از بسیاری از حفاری‌های غیرمجاز جلوگیری کند و نگهبان میراث فرهنگی در برابر سواستفاده خرابکاران و چپاولگران باشد. وی در شناساندن تاریخ و فرهنگ پربار ایران و تشویق جامعه برای پاسداری از استقلال و یکپارچگی ایران کار‌های ارزشمندی انجام داد. وی پایه‌گذار مرکز برنامه‌ریزی و خدمات آموزش و جهانگردی برای نخستین بار در ایران بود. کوشش برای به ثبت رساندن مجموعه تخت‌جمشید، میدان نقش‌جهان و چغازنبیل، جلوگیری از تخریب تخت‌جمشید پس از انقلاب، کوشش برای کاستن از بلندای برج جهان‌نما اصفهان، کوشش برای حفظ آثار باستانی تنگه بلاغی و مجموعه پاسارگاد در جریان ساخت سد سیوند از کار‌های فرهنگی دکتر پرویز ورجاوند می‌توان اشاره کرد. وی جزو مخالفان جدی آبگیری سد سیوند بود.

ورجاوند ۱۵ دی ماه ۱۳۶۳ با رتبه‌ی استادی از دانشگاه تهران بازنشسته شد، اما به کار‌های فرهنگی و علمی ادامه داد. هنگام جنگ عراق و ایران و تخریب شماری از آثار تاریخی، وی نامه‌نگاری‌های بسیاری با سران یونسکو و شماری از باستان‌شناسان غربی انجام داد تا با فشار‌های بین‌المللی، دشمنان از حمله به آثار تاریخی خودداری کنند.

ورجاوند، زاده‌ی ۱۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۱۳ تهران، پس از دوره دبیرستان اقدام به گذراندن دوره‌ی عالی نقشه‌برداری کرد و دوره لیسانس باستان‌شناسی و فوق‌لیسانس علوم‌اجتماعی را در دانشگاه تهران گذراند و با گرفتن بورس تحصیلی رهسپار فرانسه شد. او دوره انستیتوی انسان‌شناسی را در دانشگاه پاریس و مدرسه عالی لوور گذرانید و توانست در سال ۱۳۴۲ در رشته باستان‌شناسی با گرایش معماری ایران در دوره تاریخی از دانشگاه سوربُن فرانسه دکتری بگیرد.

وی پس از بازگشت از فرانسه در موسسه تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه تهران به‌عنوان رییس بخش تحقیقات مردم‌شناسی و ایلات و عشایر آغاز به‌کار کرد. از او صد‌ها مقاله، ترجمه و عنوان کتاب چاپ شده است. او پیشگفتار بسیاری برای دایره العمارف‌هایی همچون دایره العمارف تشیع، اطلس ایران و دیگر کتاب‌های مرجع نوشته است. دکتر پرویز ورجاوند در ۷۳ سالگی در تهران درگذشت.

تشکیل دادگاه لاهه به خاطر شکایت انگلیس از ایران و سخنرانی دکتر محمد مصدق در آن دادگاه در سال ۱۳۳۱:

انگلیس دو ماه پس از ملی‌شدن صنعت نفت در پنجم خردادماه ۱۳۳۰ با استناد به معاهده ۱۳۱۲ خورشیدی که میان تهران و لندن منعقد شده بود، شکایتی علیه ایران تنظیم و به دیوان لاهه ارسال کرد. دیوان لاهه نیز همان روز دادخواست دولت انگلیس را به وزارت خارجه ایران تسلیم کرد. به دنبال طرح این شکایت دولت مصدق اعلام کرد، چون معاهده ۱۳۱۲ یک قرارداد بین‌المللی نیست، لغو آن به منزله نقض قوانین بین‌المللی به شمار نمی‌رود؛ ازاین‌رو شکایت انگلیس از ایران بی‌مورد است.

۱۹ خرداد ۱۳۳۱ نخستین جلسه دادگاه برگزار شد که یادآور سخنرانی تاریخی دکتر محمد مصدق در دادگاه لاهه است. دکتر مصدق در این نطق، پرده از جنایات شرکت نفت انگلیس با ایران بر می‌دارد و از زیان‌های معنوی و سیاسی و مالی که طی بیش از شصت سال بر ملت ایران وارد شده، سخن می‌گوید.