معرفی روش های توسعه معدن در عمق زمین یکی از اولویت های مورد نظر فعالان معدن در 1401 است

گروه اقتصادی: کارشناسان با اشاره به مشکلات عمده بخش معدن و اولویت های آن در سال 1401 معتقدند که کاهش تعداد معادن سطحی و کم عمق و افزایش عمق اکتشاف معادن و استخراج و همچنین فرآوری مواد در خود معدن، یکی از موضوعاتی است که در جهان به آن توجه شده و هزینه های تولید را کاهش داده و ارزش افزوده را بیشتر می کند . در چند دهه اخیر به دلیل بی توجهی به عمق اکتشاف و استخراج معادن در ایران، عملا با هزاران معدن بلا تکلیف و باطله های رها شده در نقاط مختلف کشور، نارضایتی مردم محلی، هزینه های زیاد حمل و نقل، خام فروشی، و مشکلات دیگر مواجه بوده ایم که در کنار نبود همکاری بانک ها، ماشین‌آلات معدنی فرسوده، قفل شدن اکتشاف در پهنه های معدنی دولتی و شبه دولتی، نبود همکاری سایر دستگاه‌ها از جمله منابع طبیعی و محیط زیست و... مشکلات معدن بیشتر و بازدهی آن کمتر شده است.
به گزارش بولتن نیوز، براین اساس لازم است که مهمترین مشکلات نهادی و زیر ساخت های معادن کشور شناسایی شده و با رفع تدریجی آنها، موانع عمده بخش معدن در سال 1401 کاهش یابد. همچنین برای سال ۱۴۰۱ تعیین تکلیف شرایط اکتشاف در برخی پهنه‌ها و محدوده‌های معدنی باید انجام شود. اکتشاف اصولا وظیفه دولت‌هاست اما در ایران به دلیل مشکلاتی از جمله عدم تامین منابع شاهد هستیم کار اکتشاف در تعدادی از پهنه‌ها و محدوده‌ها که به نام ایمیدرو، سازمان زمین‌شناسی و ... هستند همچنان قفل است.
کارشناسان می گویند که در سال گذشته اکتشاف، ضربه اصلی را از عدم همکاری منابع طبیعی دیده است. حفظ محیط زیست باید از اولویت‌های کاری معدنکاران باشد و به بهانه حفظ محیط زیست نباید محدودیت برای اکتشاف معادن ایجاد شود.
کارشناسان تاکید دارند که مطالعات و استخراج معدن باید در عمق زمین صورت بگیرد و تنها در سطح زمین محدود نشود. در کشورهای صنعتی جهان، تنها به نشانه های وجود معدن و کار معدن کاری در سطح زمین اکتفا نمی شود. بلکه به عمق زمین می روند و حتی فرآوری و کنسانتره معدنی را در عمق زمین انجام می دهند و به جای این که محیط بزرگی را به معدن و تخریب و رفت و آمد اختصاص دهند، محیط های کوچکتری را با استفاده از فناوری های نوین استخراج کرده و به عمق می روند و از این طریق توجیه اقتصادی معدن بیشتر می شود و سود و درآمد بالا رفته و بازدهی بیشتری خواهند داشت.

اینکه فقط سطح زمین با تعدادی ماشین آلات و برداشت مدام در دستور کار باشد، و عمق زمین رها شود زمینه ساز هزینه بیشتر و نتیجه و درآمد کمتر است.
در کشورهای توسعه یافته، کار تولید کنسانتره و عملیات معدنی در عمق زمین انجام می‌شود و زمان برداشت و کیفیت افزایش می یابد و سود و درآمد بیشتر انگیزه سرمایه گذاران را بیشتر و مشوق توسعه سرمایه‌گذاری خواهد شد.
لذا توجه به روش های نوین اکتشاف در عمق و تولید در عمق و معافیت ها و مشوق های مالیاتی و بانکی و کمک های دولت می ‌تواند در امر اکتشاف و استخراج بسیار موثر باشد. ایمیدرو، وزارت صمت، دولت و شرکت های مشاوره ای باید مشوق گسترش این روش های توسعه عمق معادن باشند تا معدنکاران یاد بگیرند و کار بهتر انجام شود.

اکتشاف های عمیق و مطالعات در مورد مرغوبیت و توجیه اقتصادی معدن

بخش بزرگی از اکتشافات معدنی که در 50 سال اخیر و قبل از انقلاب تا سال های گذشته صورت گرفته، بیشتر روی موجودی سطح معدن و نوع سنگ ها و آنچه با حفاری های ساده انجام می شود، متمرکز بوده و همین که یک معدن کشف شده، عامل فعالیت در معدن بوده است اما عمق معدن و مرغوبیت و میزان ذخایر و خلوص سنگ های معدنی کمتر مورد توجه بوده است و معدنکاران در اکتشاف معدن، به کیفیت و میزان مرغوبیت و خلوص معادن و میزان سود ودرآمدی که از آن کسب می کنند، کمتر توجه داشته و در نتیجه در برخی موارد، سرمایه گذاری آنها تلف شده و بازنگشته است و بعد از مدتی متوجه شده اند که سنگ معدنی و مواد معدنی مناسب نبوده و در نتیجه کار را رها کرده اند و حتی انگیزه کافی در مورد عمق معدن و استفاده از فناوری ها و شرکت های مشاوره ای و معتبر داخلی و خارجی نداشته اند.
بسیاری از این معادن با مقادیر زیادی باطله معدنی مواجه شده اند و بخشی از محیط شهر و روستا را تخریب کرده و نتیجه نداده است. سرمایه گذاران، معدن را یا فروخته اند و یا رها کرده اند و امید مردم منطقه نیز کاهش یافته است.
در نتیجه بسیاری از افراد با سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه اقدام به اکتشاف کرده اما در عمل معادن نامرغوبی را کشف کرده اند که کیفیت مورد نظر را ندارد و بخش عمده‌ای از این استخراج ها عملاً به باطله تبدیل شده و امکان استفاده نداشته اند و اشتغال و امید اولیه نیز از دست رفته است.
براین اساس، باید توجه داشت که بعد از کشف اولیه و نمونه برداری ها و نتایج آزمایشگاهی، باید مطالعات مربوط به اکتشاف معادن توسط شرکت های مشاوره ای داخلی و خارجی انجام شود و در این مسیر نهادهای متولی مانند وزارت صمت، ایمیدرو و ادارات منطقه ای باید به سرمایه گذاران کمک کنند و گزارشی از کیفیت، مرغوبیت، میزان خلوص، ظرفیت معدن، برآورد اولیه و مواد معدنی در جا و قابل استحصال ارائه دهند و با روش های نوین و پیشرفته و فناوری های امروزی، برآورد بهتری از وضعیت آینده خود داشته باشند.
کار اکتشاف باید با حمایت سازمان ها و شرکت های مختلف انجام شود زیرا منافع آن به کل کشور می رسد و سرمایه گذار نباید تنها باشد. باید اکتشاف با کیفیت بهتر همراه شود وکار با استفاده از فناوری ها و روش های نوین و مشارکت شرکت های معتبر بین المللی انجام شود تا بتوان به کیفیت بهتر و مرغوبیت محصولات رسید و سرمایه‌گذاری‌ها نتیجه بخش باشد و باعث ناامیدی بخش خصوصی و سرمایه گذاران در اکتشاف معدن نشود.
براین اساس، با برآوردهای اولیه می توان دریافت که آیا در شرایط امروز، استخراج با قیمت های بازار قابل توجیه اقتصادی است و صرفه اقتصادی در روش های فعلی استخراج معدن وجود دارد یا خیر؟ گاهی سرمایه گذار نتیجه می گیرد که با هزینه های فعلی و قیمت های محصول در بازار جهانی، فعلا مقرون به صرفه نیست و بهتر است که در آینده استخراج شود و گاهی نتیجه می گیرند که باید استخراج شود چون در آینده ممکن است که نیاز به آن ماده معدنی کمتر شود و تولید آن توجیه اقتصادی نداشته باشد.
لذا شناسایی ریسک ها، بازار، مدیریت ریسک، توجیه اقتصادی، صرفه های مقیاس تولید و سایر مسائل مربوط به اقتصاد بخش معدن ضروری است تا اکتشاف و استخراج و سرمایه گذاری ها نتیجه بخش و امید بخش و عامل تحول باشد.
اگر قرار است که توسعه صنایع معدنی در ایران محور توسعه صنعت باشد و جایگزین درآمد نفت وگاز شود و وابستگی به خارج کم شود و خام فروشی نفت و گاز و مواد معدنی تبدیل به تحولات صنعتی و ارزش افزوده و محصولات و فرآورده ها با قیمت بالاتر شود، ضروری است که از ابتدای کار تا انتها به مسائل مختلف توجه شود و از مرغوبیت مواد معدنی تا جغرافیای اقتصادی، جانمایی مناسب کارخانه و مسائل حاشیه ای مانند کمبود آب، حاشیه های اجتماعی و سیاسی، انتظارات مردم، مسائل زیست محیطی و... مورد توجه باشد.

توسعه معدن در عمق زمین

مطلب بعدی آن است که مطالعات و استخراج معدن در عمق زمین صورت بگیرد و تنها در سطح زمین محدود نشود. در کشورهای صنعتی جهان، تنها به نشانه های وجود معدن و کار معدن کاری در سطح زمین اکتفا نمی شود. بلکه به عمق زمین می روند و حتی فرآوری و کنسانتره معدنی را در عمق زمین انجام می دهند و به جای این که محیط بزرگی را به معدن و تخریب و رفت و آمد اختصاص دهند، محیط های کوچکتری را با استفاده از فناوری های نوین استخراج کرده و به عمق می روند و از این طریق توجیه اقتصادی معدن بیشتر می شود و سود و درآمد بالا رفته و بازدهی بیشتری خواهند داشت.
اینکه فقط سطح زمین با تعدادی ماشین آلات و برداشت مدام در دستور کار باشد، و عمق زمین رها شود زمینه ساز هزینه بیشتر و نتیجه و درآمد کمتر است.
در کشورهای توسعه یافته، کار تولید کنسانتره و عملیات معدنی در عمق زمین انجام می‌شود و زمان برداشت و کیفیت افزایش می یابد و سود و درآمد بیشتر انگیزه سرمایه گذاران را بیشتر و مشوق توسعه سرمایه‌گذاری خواهد شد.

لذا توجه به روش های نوین اکتشاف در عمق و تولید در عمق و معافیت ها و مشوق های مالیاتی و بانکی و کمک های دولت می ‌تواند در امر اکتشاف و استخراج بسیار موثر باشد. ایمیدرو، وزارت صمت، دولت و شرکت های مشاوره ای باید مشوق گسترش این روش های توسعه عمق معادن باشند تا معدنکاران یاد بگیرند و کار بهتر انجام شود.
در حال حاضر، هزاران معدن بلا تکلیف، هزینه های زیاد حمل و نقل، خام فروشی، همکاری کم بانک ها، ماشین‌آلات معدنی فرسوده، قفل شدن اکتشاف در پهنه های معدنی دولتی و شبه دولتی، نبود همکاری سایر دستگاه‌ها از جمله منابع طبیعی و محیط زیست و... از مهمترین مشکلات نهادی و زیر ساخت های معادن کشور است که مانع عمده در سال 1401 است که از سال های قبل همچنان ادامه دارد و باید به تدریج برطرف شود.
برای سال ۱۴۰۱ تعیین تکلیف شرایط اکتشاف در برخی پهنه‌ها و محدوده‌های معدنی باید انجام شود. اکتشاف اصولا وظیفه دولت‌هاست اما در ایران به دلیل مشکلاتی از جمله عدم تامین منابع شاهد هستیم کار اکتشاف در تعدادی از پهنه‌ها و محدوده‌ها که به نام ایمیدرو، سازمان زمین‌شناسی و ... هستند همچنان قفل است. در سال گذشته اکتشاف، ضربه اصلی را از عدم همکاری منابع طبیعی دید. حفظ محیط زیست باید از اولویت‌های کاری معدنکاران باشد و به بهانه حفظ محیط زیست نباید محدودیت برای اکتشاف معادن ایجاد شود.