ضربه دیگر به پیکر مطبوعات

 

به گزارش بولتن نیوز،رعیت نواز - این روزها حال روزنامه های کشور شبیه بیماری است که سطح هوشیاری پایینی دارد و اعضای خانواده‌اش بالای سر او ایستاده‌اند و هرکدام خاطره‌ای از گذشته، از روزهایی که تیراژشان به ده‌‌ها هزار می‌رسید، تعریف و بعد شیون می‌کنند و در این بین وقتی پزشک معالج بالای سر بیمار حاضر می‌شود از بیماری‌های متعددی حرف می‌زند که مطبوعات ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند؛ «افزایش قیمت کاغذ»، «افزایش بقیه مواد اولیه» و «رکود بازار و نبود آگهی». شاید باورش سخت باشد اما در همین وانفسا که روزنامه ها برای زنده ماندن و کمک به اطلاع رسانی و روشن شدن افکار عمومی در حال تلاش هستند، قوانینی به اجرا در می آید که شبیه تیر خلاص زدن به سرباز جان برکفی است که برای دفاع از کیان جامعه با ترکش هایی در بدن همچنان در حال تلاش است. متاسفانه یکی از موضوعات جدیدی که در این حوزه مطرح شده و نگرانی اهالی فرهنگ و قلم درباره ادامه فعالیت مطبوعات کشور را در پی داشته، موضوع لغو معافیت آگهی مطبوعات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بوده است. بر این اساس مطبوعات از این به بعد باید از آگهی دهندگان علاوه بر هزینه درج آگهی، 9 درصد برای پرداخت مالیات ارزش افزوده دریافت کنند که در واقع با این وضعیت رکود و افت میزان آگهی ها در نهایت مطبوعات و روزنامه ها باید  این رقم را از دریافتی خود کم تا مشتریان نیم بند فعلی را حفظ کنند. موضوعی که به نظر می رسد نهاد های مسئول باید برای اصلاح آن همت کنند.در این گزارش به این موضوع پرداخته ایم که در نهایت چه تاثیری بر بقای نشریات مکتوب کشور که هم اکنون نیز حال و روز چندان خوشی ندارند خواهد گذاشت؟

دولت دوازدهم لایحه ای را به مجلس در خصوص مالیات بر ارزش افزوده می دهد که این لایحه در مجلس تصویب می شود. در این لایحه در یکی از بندهای ماده 139 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مطبوعات را که تا کنون از پرداخت مالیات معاف بودند موظف می کنند برای آگهی هایی که در رسانه به چاپ می رسانند، علاوه بر هزینه آگهی، 9 درصد هم به عنوان ارزش افزوده از آگهی دهنده دریافت کنند. این قانون ۱۲ تیر امسال ابلاغ شد.  پیرو این ابلاغیه شش ماه بعد یعنی از ۱۳ دی این قانون از سوی سازمان امور مالیاتی به واحد های ذی ربط ابلاغ شد و از این به بعد آگهی دهندگان به روزنامه ها باید علاوه بر هزینه آگهی، 9 درصد هم به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند.

ایمان شمسایی، مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی در توضیحاتی درباره 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده آگهی مطبوعات به ایسنا گفت: «شما اگر به بسیاری از امور خدماتی مراجعه کنید، وجهی به عنوان مبلغ خود کالا در صورت‌حساب قید شده و در انتهای آن هم 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده  ؛

یعنی وجه مدنظر از سوی کسی که آن خدمات را ارائه می کند از خدمات گیرنده دریافت می شود و او هم به سازمان مالیاتی پرداخت می کند. بنابراین اگر آگهی از 13 دی در نشریات منتشر شود، 9 درصد ارزش افزوده آن باید از سوی آگهی دهنده گرفته شود. آگهی دهنده ها هم دو دسته هستند یا بخش خصوصی هستند یا دولتی که ارشاد آن ها را توزیع می کند و وجه فاکتور آن را دستگاه اجرایی و وزارتخانه ها پرداخت می کنند.» شمسایی درباره این که این کار تا چه میزان به نفع مطبوعات است نیز اظهار کرد: «حتما ما به عنوان معاونت مطبوعاتی خواستار اصلاح این قانون هستیم، بالاخره با اوضاع شکننده اقتصادی روزنامه ها، گرانی کاغذ و دیگر مسائل، آن ها بیش از گذشته نیازمند حمایت هستند و خود به خود ممکن است با افزایش تعرفه ها، میل به آگهی دادن به روزنامه ها کاهش یابد که به ضرر رسانه هاست. البته درخصوص آگهی های دولتی کمتر این مشکل پیش می آید چرا که دولت هزینه آن را پرداخت می کند.»

طبق برآوردها رقم واقعی فرار مالیاتی در کشور ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است؛ با وجود این، بعید است حذف معافیت مالیاتی از فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی برای دولت با توجه به رکود درآمدی بیش از چند ده میلیارد تومان داشته باشد که در برابر رقم فرار مالیاتی رقم ناچیزی است. با این تفاسیر این مبلغ هرچند در برابر فرارهای مالیاتی رقم ناچیزی است اما اثر قابل‌توجهی بر رسانه‌ها و مطبوعات خواهد گذاشت. به این ترتیب اثر پررنگ و قابل‌توجه این قشر که هم اکنون و در دوران کرونایی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و تحلیل اخبار و اطلاعیه‌ها دارند، کم رنگ خواهد شد و سبب می‌شود بسیاری از مطبوعات فعالیت خود را متوقف کنند. در حالی که این تعطیلی می تواند مرجعیت رسانه را از رسانه های رسمی به فیک نیوزها و رسانه های خارجی بدهد.

بخش بزرگی از هزینه روزنامه ها از طریق فروش آگهی تامین می شود که متاسفانه در سال های اخیر با توجه به رکود اقتصادی طولانی مدت حاکم بر اقتصاد کشور و همچنین رکود اقتصادی ناشی از کرونا این میزان به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است و باعث شده گلوی روزنامه‌ها بیشتر فشرده و صفحات آگهی‌ها‌ هم هر روز کمتر از قبل شود. هرچند به گفته مدیرکل مطبوعات خبرگزاری های داخلی قرار است این مالیات از آگهی دهنده دریافت شود اما هم اکنون به دلیل رکود اقتصادی، میزان آگهی ها به شدت کم است و بالا رفتن قیمت آگهی به میزان 9 درصد باعث کاهش میل آگهی دهنده به چاپ آگهی در روزنامه ها می شود که نتیجه آن کم شدن درآمد روزنامه ها و حذف تدریجی آن ها خواهد بود، بنابراین مطبوعات به طور اجتناب ناپذیری برای حفظ اندک مشتریان خود به سمت دادن تخفیف یا روش های دیگر می روند که در نهایت درآمد آن ها را کمتر خواهد کرد. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که سی‌ان‌بی‌سی، در گزارشی در این خصوص نوشته، درآمد تبلیغاتی صاحبان رسانه‌ها در جهان در سال گذشته با کاهش ۴۲ میلیارد دلاری روبه رو بوده است. در این گزارش، دلیل اصلی این کاهش، کم شدن آگهی تبلیغاتی شرکت ها اعلام شده که به دلیل آسیب‌های جدی کرونا بر اقتصاد و ایجاد رکود، شرکت های تولید کننده حاضر به پرداخت هزینه ای برای آگهی های تبلیغاتی نبوده اند. این اتفاق در کشور ما هم رخ داده و درآمد روزنامه ها و شرکت های تبلیغاتی در این مدت با کاهش چشمگیری مواجه شده است. به طور مثال در حالی که در گذشته علاوه بر مشاغل مختلف، سیستم بانکی و شرکت‌های خودروسازی همیشه دو آگهی‌دهنده عمده رسانه‌ها بوده‌اند، در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بودجه‌های تبلیغاتی و... دیگر سفارش های آن ها برای انتشار آگهی به رسانه‌ها به حداقل و حتی به صفر رسیده است.

مطبوعات تامین‌کننده بخشی از نیازهای جامعه شهری امروز هستند؛ پس اگر خواهان جامعه‌ای پویا و شکوفا و با مناسباتی پایدار باشیم، مطبوعات اهمیتی کمتر از آب و نان افراد جامعه ندارند، چرا که اطلاع‌رسانی می‌کنند و سطح دانایی، معرفت و خلاقیت‌ جامعه را افزایش می‌دهند. امروزه‌ در علوم اجتماعی بیان می‌شود، یک جامعه فاقد مطبوعات آزاد و پویا، جامعه‌ای ناقص و کمال نیافته است که برنامه‌ریزان آن تلاشی برای توسعه و تعالی سطح فرهنگ عمومی ندارند، اما حفظ مطبوعات بدون در نظر گرفتن اقتصاد آن غیر ممکن است. قیمت مواد اولیه، کاغذ روزنامه و... از میانگین تورم کشور رشد بیشتری داشته و برخی رسانه ها در برابر این گرانی دوام نیاورده و تعطیل شده و برخی هم به کاهش صفحات و تعدیل نیرو روی آورده اند. مثلا قیمت کاغذ طی چند سال گذشته از کیلویی دو هزار و 800 تومان به حدود 30 هزار تومان رسیده است. به بقیه اقلام و مواد مورد نیاز به همین نسبت عددهایی را بیفزایید، بماند که هزینه های جاری مانند حقوق کارکنان، حمل و نقل و آب و برق، اینترنت و... هم جای خود دارد. بنابراین مسئولان کشور اگر خواهان مرجعیت رسانه های رسمی هستند باید توجه بیشتری به اقتصاد مطبوعات رسمی داشته باشند و گرنه با حذف و ضعیف شدن مطبوعات رسمی و شناسنامه دار، مرجعیت رسانه ای به دست فیک نیوزها، رسانه های غیرمجاز که در دسترس نیستند و رسانه های خارجی می افتد، همچنان که مطبوعات در جهاد تبیین که رهبر معظم انقلاب چند بار بر ضرورت آن تاکید کردند، نقشی بی بدیل دارند.لذا همان طور که تاکید کردیم انتظار می رود دستگاه های مسئول و به ویژه نمایندگان محترم مجلس برای اصلاح این مسئله همت کنند چرا که دود  از بین رفتن مطبوعات به چشم همه خواهد رفت و علاوه بر این که مردم زبان گویای مشکلاتشان را از دست می دهند، مسئولان نیز از کاستی ها و نقص ها بی اطلاع می مانند.

مطبوعات اگرچه گردش مالی محدودی دارند و شاید کل گردش مالی‌شان به اندازه یک کارخانه یا یک مجموعه صنعتی نباشد، اما زنجیره نیروی انسانی بالایی دارند. بسیاری از روزنامه ها و نشریات علاوه‌بر این که در پرداخت حقوق کارکنان خود با مشکل مواجه اند با قیمت های نجومی موجود حتی قادربه  تامین مواد اولیه و کاغذ هم نیستند. متاسفانه گرانی ها باعث شده هزینه چاپ و انتشار نشریات و روزنامه‌ها از قیمت فروش آن ها به مراتب بیشتر باشد. هم اکنون تنها درآمد مطبوعات از آگهی‌هاست که صدمه به آن می تواند به حذف رسانه های مکتوب منجر شود. البته بخش اعظمی از همین آگهی ها هم وصول یا به موقع محقق نمی شود و این قانون جدید باعث می شود به این بخش درآمدی مطبوعات لطمه وارد شود، آن هم در شرایطی که به خاطر پایین آوردن هزینه هایشان ناچار به تعدیل نیرو، دورکاری و حتی جمع کردن دفاتر فعالیت خود شده اند. بنابراین در شرایط فعلی، این قشر تاثیرگذار نیازمند حمایت بیشتر دولت است. این برخورد جدید مالیاتی در قبال حوزه فرهنگ و رسانه کشور، ضربه جدی به فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی کشور خواهد زد و دور از انتظار نخواهد بود که بخش زیادی از فعالیت‌های عرصه انتشار و مطبوعات کشور محدود یا تعطیل شوند. در شرایط فعلی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور و همچنین وجود بسیاری از شبکه‌های غیررسمی و غیر‌معتبر که با اهداف مختلف شایعه‌پراکنی و گمانه‌زنی‌های متعدد و اخباری غیر واقعی و بدون منبع را نقل می‌کنند؛ اطلاع‌رسانی صحیح و انتشار اخبار دقیق و موثق ضرورت دارد. همان طور که گفتیم، اخذ مالیات از این فعالیت‌ها درآمد قابل‌توجهی را نصیب دولت نمی‌کند و تنها به این فعالیت‌ها آسیب جدی می‌زند. با توجه به آن چه گفته شد یا باید دولت و مسئولان  این تصمیم خود را اصلاح کنند یا این که در ماه‌های آینده چراغ اندک مطبوعاتی که در فضای رسانه‌ای کشور در حال فعالیت هستند، رو به خاموشی خواهد رفت.