ردپای سلاطین زعفران

به گزارش بولتن نیوز،نوید زنده روحیان/ بازار طلای سرخ ایران دو رو دارد، بخشی از آن در فاز روز و از طرف کشاورزانی است که زعفران خوش رنگ و لعاب و برند ایرانی، حاصل دست های خالی پینه زده و کمرهای خمیده و یک سال زحمت شبانه روزی آن هاست، در مقابل فاز دیگر آن مثل شب ظلمانی است که قاچاق زعفران، قیمت های پایین سوداگری و دلال بازی حاصل افکار مافیایی درآمدهای دلاری است. این بازی مافیایی مربوط به امروز و دیروز هم نیست و سال هاست تیرهای مافیای زعفران یکی پس از دیگری به سمت کشاورزان ساده دل خراسانی نشانه می رود و دولت و دیگر نهادهای مسئول نیز هر بار با مسکن هایی موقتی و حرف هایی تکراری فصل زعفران را سرمی ابتدا وضعیت بازار زعفران امسال را از غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور می پرسیم که وی توضیح می دهد: هر سال عرضه زعفران بسیار زیاد بوده و به همین دلیل دلال ها و واسطه ها زیاد بودند و کشاورز در این بین نمی توانست زعفرانش را به طور مستقیم به فروش برساند اما امسال چنین چیزی وجود ندارد و خوشبختانه واسطه ها کمتر هستند و زعفران کار هم به طور مستقیم در بازار خرید و فروش می کند البته هنوز فصل برداشت است و زعفران در این مرحله دست واسطه‌ها نیفتاده است پس اگر امسال کسی بگوید در بازار واسطه ها وجود داشته اند این چنین نبوده است.

هیچ کس عامل گرانی زعفران نبوده

نایب رئیس شورای ملی زعفران تصریح می کند: من صریح می گویم که اگر کسی ادعا می کند که اقدامات او یا مجموعه ای باعث شده قیمت زعفران امسال رشد پیدا کند مردود است و هیچ عاملی جز کاهش تولید در آن نقش ندارد. نماینده مجلس گفته باشد مردود است، شورای ملی زعفران یا صادرکننده گفته باشد مردود است، هرکس چنین ادعایی کرده باشد از طرف من صریح بنویسید که مردود است.

حنای دولت دیگر رنگی ندارد

میری تاکید می کند:به هیچ وجه اصلا هیچ اصلاحی در فرایند های زعفران در تولید، خرید و فروش یا صادرات وجود ندارد. حتی خودتان هم دیدید که کمیسیون اصل 90 مجلس به موضوع فروش زعفران های خرید حمایتی ورود کرده است . امسال اما دیگر حنای دولت رنگی ندارد و با قیمتی که در بازار به وجود آمده با قیمت 20 میلیون و 500 هزار تومان هیچ کس حاضر به فروش نیست و کشاورز به آن ها مراجعه نمی کند و از هیچ کس هم صدایی درنمی آید. الان ثابت شد که حرف اول را عرضه و تقاضا می زند و این اقتصاددان هایی که ما با آن ها سر و کار داریم که می گویند عرضه و تقاضا تعیین کننده نیست فهمیدند اگر قیمت زعفران در سال های قبل کم بوده صادرکننده مقصر نبوده است و ما گفته بودیم که شما هر قیمتی که می خواهید روی زعفران بگذارید، صادرکنندگان می توانند بفروشند ولی مشروط بر این که جلوی قاچاق گرفته شود و از کشاورز هم تا پایان حمایت کنند.

آغاز بازی مافیا

وی در پاسخ به این سوال که نقش شورای ملی زعفران در این زمینه چیست و چرا این شورا در رفع این مشکلات کاری نکرده است اظهار می کند: خواهش می کنم اساسنامه شورای ملی زعفران را ببینید، ما نه تعیین کننده قیمت هستیم نه حرف هایمان جایی خریدار دارد، این شورا تشکیل شده است و پیشنهادهایی که می دهد فقط در جلسات بیان می شود و بعد از جلسه همه را دور می ریزند، هیچ ارزشی برای مصوبات شورای ملی زعفران قائل نیستند.
وی می افزاید: شورای ملی زعفران نمی تواند، چرا؟ دلیل این است که 70 واحد صادراتی و 320 واحد بسته بندی در مشهد درخواست می کنند که از این زعفران های تعاون روستایی به ما تحویل بدهید، می گویند این ها تعهد صادراتی دارد و ما با تعهد به شما می دهیم، این حرف را از نماینده مجلس و نایب رئیس مجلس تا معاون وزیر و رئیس سازمان تعاون روستایی هم تایید می‌کنند که این زعفران ها فقط با تعهد صادراتی فروخته می شود اما به یک باره می بینیم تعهد صادراتی برداشته شده است و همان زعفران را فروخته اند. پاسخ آن چرا این جاست که چرا شورای ملی زعفران حرفش خریدار ندارد و در این 12 سال چنین اتفاقی نه تنها با شورای ملی زعفران که با هیچ صادرکننده ای نیفتاده ولی این اتفاق سال گذشته افتاده است.
از او می خواهیم دقیقا بگوید که این فرد کیست اما او پاسخ می دهد: بماند شما خبرنگار هستید بروید و تحقیق کنید ببینید بقیه چراها چطور انجام شده، من هیچ اسمی نبردم و اگر اسم هم بیاورید بعدا تکذیب می کنم اما شما خودتان تحقیق کنید. من اطلاع دارم و اطلاعاتم را گفتم بقیه آن را شما پیدا کنید، چه اتفاقی افتاده که به این تعداد صادرکننده متقاضی این زعفران گفتند نه، اما حالا چه اتفاقی افتاده که تعهد صادراتی برداشته شده است، آقایانی که سنگ کشاورز را به سینه می زنند، بیایند و جواب بدهند، کسانی که به دنبال افزایش قیمت زعفران هستند اما در آن مقطع اگر این آقا 46 تن زعفرانی را که گرفته بود یک جا وارد بازار می کرد چه اتفاقی می افتاد؟ 46 تن زعفران یک جا وارد بازار داخل شود چه اتفاقی می افتاد، اصلا ما نمی گوییم یک جا اگر به تدریج هم این زعفران را وارد بازار می کرد چه می شد؟ شما هم دستی بر اقتصاد دارید بگویید، به یقین قیمت زعفران کاهش می یافت .

تماسی که قطع شد

سراغ 46 تن زعفران را از ناصری مقدم، مدیر کل تعاون روستایی خراسان رضوی می‌گیریم اما می گوید: آن موضوع مربوط به ما نیست، فروش زعفران با سازمان مرکزی در تهران و مقام عالی وزارت است که باید از آن جا دنبال کنید، فروش زعفران در تابلوی بورس بوده و اگر پاسخی بخواهند بدهند آن ها هستند. ما فقط در خرید زعفران و دپوی آن نقش داشتیم.وقتی اما در راستای پاسخ ناصری مقدم که می‌گوید فقط در خرید نقش داشته است می پرسیم آیا خرید زعفران از طریق مباشرت به بخش خصوصی واگذار شده و گلوگاه های اصلی زعفران در اختیار عده ای خاص قرار گرفته است؟ می گوید: با مسئول روابط عمومی تعاون روستایی صحبت کنید و تماس را قطع می کند!

برایم مسجل شده که مافیا وجود دارد

محسن زنگنه، نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی یکی از افراد مطلع حوزه زعفران است که برای شنیدن ابعاد این ماجرا با او هم کلام می شویم، از او می پرسیم که بالاخره مافیا در صنعت زعفران وجود دارد یا خیر، که او تصریح می کند: امروز بر همه مسجل شده است که مافیایی که از آن سخن می گوییم وجود عینی و خارجی دارد و یک امر ذهنی نیست ، همین حالا هم در این شرایط به دنبال کاهش قیمت زعفران بودند و در برهه ای که خرید زعفران از جهاد به تعویق افتاد قیمت هر من(سه کیلوگرم) گل زعفران به 500 تومان و قیمت زعفران نیز در بازار رضای مشهد به 15 میلیون تومان رسید. این نشان می داد کسانی که از محل اختلاف قیمت بین خرید زعفران از کشاورز تا قیمت بازار خارجی که 1500 تا 2 هزار دلار است ، حتی در صورتی که کشاورز دچار خشکسالی و محصولش کم شود متاسفانه به او رحم نمی کنند و دنبال خرید با قیمت پایین تر هستند.
زنگنه در پاسخ به این سوال که دقیقا این مافیا چه کسانی هستند مدعی می شود: مافیا مشخص هستند، یکی از آن ها کسانی هستند که معمولا قبل از فصل مصاحبه می کنند و مدعی اند که تولید زیاد است و قیمت پایین می آید، اگر قیمت بالا باشد می گویند قیمت کاذب است و اگر تولیدکننده یا صادرکننده و جمعی در جهت افزایش قیمت ها کار کنند آن ها را متهم می کنند که فساد کرده و لابی کرده اند و کسانی هستند که اقدامات و مصاحبه هایشان در جهت کاهش و شکستن قیمت زعفران است.

شگردهای مافیایی

وی در پاسخ به این سوال که اگر گفته می شود این مافیا آن قدر قدرتمند است که قیمت جهانی زعفران را نیز تغییر می دهد تنها راهکارش برای این کار مصاحبه با رسانه هاست؟ می گوید: تا امسال این افراد بزرگ ترین خریداران زعفران کشور بوده اند و کشاورز مجبور بوده است زعفرانش را به همین ها بدهد و یک بازار انحصاری خرید داشته اند و تبلیغ می کردند که زعفران ایران کیفیت ندارد و مشکل دارد و باید درخصوص بهره وری زعفران کار کنیم و به همین دلیل از کشاورز با قیمت بسیار پایین می خریدند و بعد در بازارهای خارجی با چندین برابر قیمت می فروختند، یکی دیگر از شگردهای آن ها این بوده که از طریق نفوذ در دستگاه های دولتی به دنبال کاهش عوارض گمرک بودند که این عوارض را از 1200 دلار در هر کیلو به 900 دلار رساندند که این از طریق کرسی هایشان در دستگاه های دولتی بود، این ها طرحی را تا هیئت دولت قبل بردند که صادرات را منحصر کنند به کسانی که اهلیت دارند، یعنی در زمانی که ما در جنگ اقتصادی هستیم اگر کسی بتواند یک کیلو زعفران صادرکند باید از او حمایت کنیم در این شرایط این طرح را تا هیئت دولت پیش بردند. حالا این کارت اهلیت را چه کسی بدهد؟ کسانی که حداقل 20 سال سابقه صادرات داشته باشند، یعنی دقیقا خلاصه و منحصر در همین جمع که البته با هوشیاری برخی از دوستان در صمت و جهاد این مصوبه با این که حتی دستورات مقامات عالی دولت را هم داشت متوقف شد. همین حالا هم از طریق ارتباطاتشان در کمیسیون کشاورزی و اتاق بازرگانی و جهاد کشاورزی چون کرسی داشته و حرفشان شنیده می شود به شدت تلاش می کنند که قیمت ها را کاهش دهند.

همدستی مافیا برای نخریدن زعفران

نماینده مردم تربت حیدریه با اشاره به فرایند شکایت به کمیسیون اصل 90 مجلس درباره اصل ماجرا این طور توضیح می دهد: در سال 98 دولت اقدام به خرید حمایتی زعفران کرده اما به دلیل این که برنامه ای نداشتند تا سال 99 فروش نمی رود، در آغاز مجلس یازدهم به دلیل این که ما مسئولیت داشتیم در قبال مردم تلاش هایی را انجام دادیم تا درنهایت مهر 99 این زعفران ها به فروش برسد و از فهرست انبار تعاونی روستایی خط بخورد چون شما وقتی زعفرانی را در انبار نگهداری می کنید خود این اهرمی است برای بالا رفتن قیمت و متاسفانه مدیرانی در سازمان وقت حضور داشتند که هر بار قیمت کمی بالاتر می رفت اقدام به عرضه چند تن زعفران به بازار می کردند. هرچه به این ها می گفتیم مدیریت کنید و بازار کشش ندارد اما این دوستان توجه نمی کردند، معتقدیم این دوستان که همه آن ها نیز برکنار شدند و نیستند آن ها هم تحت تاثیر کسانی بودند که از افزایش قیمت راضی نبودند، در نهایت ما با همه صادرکنندگان عمده از جمله شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان مکرر جلسه گذاشتیم و گفتیم این زعفران در بورس عرضه شود و شما خریداری کنید تا این بار از انبار حذف شود، اما هر بار که ما با آن ها تفاهم می کردیم که عرضه انجام شود این ها عمدا با یکدیگر تفاهم می کردند و همدست می شدند که نخرند و چند بار عرضه جهاد کشاورزی و تعاونی روستایی با شکست مواجه شد، در نهایت اتحادیه تعاونی روستایی که یک بخش خصوصی است حاضر شد که از روی بورس و به صورت کاملا قانونی این حدود 40 تن زعفران را که تعاون روستایی بود ،بخرد.
تفاهم کرده بودیم اما شرط صادرات را رعایت نکردند
وی می افزاید: بعد که اتحادیه خرید، دیگر جنس مربوط به دولت نیست، اتحادیه می تواند به یک نفر یا هزار نفر جنس را بفروشد البته ما تفاهم کرده بودیم که به شرط صادرات در بورس عرضه شود، قانون نبود اما ما جهت جلوگیری از ایجاد مشکل برای بازار شرط کردیم که با شرط صادرات باشد اما تعاونی روستایی در عرضه این شرط را رعایت نکرده ، البته این کار هم خلاف قانون نیست چون تعاونی می گوید من چند بار این عرضه را به شرط صادرات انجام دادم اما مشتری نداشته و چون از بیت المال ضرر می کردیم به شکلی عرضه انجام دادیم که خریدار بخرد، ما هم ممنونیم که تاکنون اتحادیه این زعفران را وارد بازار داخل نکرده و مدیریت کرده است و هم راستا با افزایش قیمت زعفران شده اند.زنگنه تصریح می کند: حالا آن افراد نامه نگاری و خبرهای کذب منتشر می کنند و هر کدام از خبرها هم با هم تناقض دارد، یک بار می گویند که اتحادیه زعفران را در داخل به چند نفر فروخته که مگر چه اشکالی دارد، مگر آن زمانی که یک نفر از اتحادیه صادرکنندگان نصف زعفران بازار را می خرید کسی آن ها را تحت تعقیب قرار می داد؟ اما گاهی می گویند چرا عرضه نکرد و گاهی هم می گویند می خواهد عرضه انجام شود، ما به این دوستان می گوییم شما نگران نباشید عرضه نمی کند و اگر هم بخواهد عرضه کند با مدیریت این کار را انجام می دهد و ما از این که آن ها نگران شکست قیمت هستند واقعا ممنونیم.وی خاطر نشان می کند: تعاونی روستایی یک هفته قبل از خرید، شرایط را نوشته و 46 تن را در یک بسته با شرایطی روی بورس گذاشته اما در همان زمان گفتند کسی نخرد اما اتحادیه تعاونی روستایی از روی بورس می خرند و این ها دروغ محض و کذب است که می گویند اتحادیه خارج از بورس خریده یا به کسی فروخته، این ها می گویند که چرا اتحادیه تعاونی روستایی که این زعفران را خریده بعد از خرید آن را فقط به یکی دو نفر فروخته، در صورتی که این حق اتحادیه بوده و می توانسته به هر تعدادی که می خواهد بفروشد و ما نمی توانیم برای جنس یک نفر تصمیم بگیریم، ضمن این که همان زمان هم اگر این ها خریدار بودند می خریدند اما نکردند، من که کاملا روی مسائل زعفران نظارت دارم می گویم هیچ تخلفی انجام نشده است و من همین جا این خبر را هم می دهم که این جنس و بسیاری دیگر از این نوع اجناس در حال صادرات از کشور هستند و از کشور خارج می شوند و هدفی که این دوستان دارند که این جنس وارد بازار کشور نشود و صادرات شود محقق خواهد شد. اما این ها دنبال این هستند که اتحادیه این مقدار زعفران را به ما 70 نفر صادر کننده بدهد آن هم به قیمت مثلا 9 میلیون تومان قدیم، وگرنه من از طرف اتحادیه همین حالا عرض می کنم به قیمت 38 میلیون تومان فروشنده است، می خواهند به قیمت 9 میلیون بخرند و به قیمت های امروز در خارج بفروشند این دیگر خیلی باعث تعجب است.

ماجرا از دید کمیسیون اصل 90

پژمانفر، عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل 90 مجلس نیز با ارائه توضیحاتی می گوید: این زعفران ها به تعاون روستایی با شرایطی مثل شرایط پرداخت و صادرات فروخته شود اما درنهایت ورود افرادی در این موضوع وجود داشته و شخصی آن را در داخل خریده است، این که رعایت ضوابط انجام شده یا خیر هنوز مشخص نیست و من به هیچ جمع بندی نرسیده ام، معنای شکایت کردن این نیست که حتما تخلفی صورت گرفته ، ممکن است هیچ تخلفی نباشد ممکن هم هست تخلف بوده باشد، اما بررسی جدی در این زمینه انجام می شود.وی می افزاید:نکته مهم این است که این پرونده در روند کار موارد دیگر تاثیر نگذارد و من درباره این که طرح چنین پرونده ای در بازار تاثیر بگذارد نگران و حساسم و ممکن است افرادی با طرح این موضوع کاری کنند که آن کشاورز زعفران کاری که حالا با این قیمت ها کمی به کار خود امیدوار شده و زعفرانش را نگه داشته است تا با قیمت خوبی بفروشد من نگرانم که این موضوعات به آن قیمت تاثیر منفی داشته باشد و من با این به شدت مخالفم.پژمانفر تاکید می کند: البته مهم این است که حتی یک گرم این زعفران وارد بازار نشده و قطعا ما نمی گذاریم این کار انجام شود و همه آن باید صادر شود، برخی به دنبال این هستند که این زعفران را وارد بازار کنند اما مشخص است که اگر این زعفران ها به بازار وارد شود قیمت خواهد شکست و ما به هیچ عنوان چنین اجازه ای را نمی دهیم اما اگر بدون رعایت شروط و توافق ها واگذاری و فروش به آن شخص انجام شده باشد تخلف است و در جای خود رسیدگی می شود، به هر حال تعاون روستایی این زعفران را به شخصی در داخل داده که نباید این کار را می کرده و تخلف است اما روح تخلف این است که این زعفران وارد بازار شود که هنوز نشده است.وی درباره آن فرد که زعفران تعاونی روستایی را خریده و کسانی که به عنوان مافیا از آن ها یاد می شود،می گوید: ما که خبر داریم آن فرد کیست و مافیا هم که مشخص است چه کسانی هستند.