نامه وزیر اقتصاد به رهبر انقلاب در خصوص چالش‌های گمرک در رفع موانع تولید

گروه اقتصادی: فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی در نامه‌ای به محضر رهبر معظم انقلاب، به موضوع موانع تولید، چالش‌های گمرک ایران و راه‌کارهای برون‌رفت از آن پرداخته و آورده است: با عنایت به نام‌گذاری سال جاری توسط حضرت‌عالی با عنوان «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» و ضرورت و اهمیت توجه به حمایت از تولید در راستای جهش تولید در سال گذشته، سبب گردید تا تمرکز گمرک به اقدامات حمایتی با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود معطوف شود تا شرایط را برای توانمندسازی و رقابت‌پذیر شدن واحدهای تولیدی در شرایط کنونی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و پاندومی کرونا فراهم نماید.

به گزارش بولتن نیوز، متن این نامه به شرح زیر است:

همان‌گونه که استحضار دارند، گمرک جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان مرزبان اقتصادی کشور، مسئولیت اعمال حاکمیت دولت در اجرای قوانین مختلف مربوط به تجارت خارجی، کنترل و نظارت در تمامی رویه‌های تجاری به‌ویژه تسهیل صادرات کالا، واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات خط تولید، انجام اقدامات پیشگیرانه در کنترل قاچاق، جمع‌آوری و تحلیل آمار تجارت خارجی و ... را بر عهده دارد. لذا این سازمان در راستای مأموریت و تکالیف محوله و در چارچوب اسناد بالادستی همچون سیاست‌های کلی نظام، سند چشم‌انداز و سایر قوانین مرتبط به‌منظور حمایت از تولیدات داخلی و بسترسازی در رفع وابستگی‌های اقتصادی کشور همواره برنامه‌های هدفمندی را با رعایت الزامات ملی و بین‌المللی راهبری نموده است.

با عنایت به نام‌گذاری سال جاری توسط حضرت‌عالی با عنوان «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» و ضرورت و اهمیت توجه به حمایت از تولید در راستای جهش تولید در سال گذشته، سبب گردید تا تمرکز گمرک به اقدامات حمایتی با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود معطوف شود تا شرایط را برای توانمندسازی و رقابت‌پذیر شدن واحدهای تولیدی در شرایط کنونی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و پاندومی کرونا فراهم نماید. لذا به پیوست ضمن تقدیم گزارش اهم اقدامات و دستاوردهای گمرک جمهوری اسلامی ایران و نیز چالش‌های موجود و راهکارهای پیشنهادی جهت برون‌رفت از آن چالش‌ها، خلاصه و اهم مطالب این گزارش ذیلاً برای استحضار تقدیم می‌گردد:

الف – اقدامات و دستاوردها

➢ استقرار و توسعه گمرک هوشمند

• توسعه سامانه جامع امور گمرکی در کلیه رویه‌ها اعم از صادرات، واردات، ترانزیت و... به‌منظور روان‌سازی تشریفات ترخیص و افزایش دقت در کنترل محموله‌های ورودی و خروجی به کشور و پیشگیری از جعل و تخلف با حذف اسناد کاغذی و کاهش مراجعه حضوری فعالان اقتصادی برای انجام تشریفات گمرکی

• توسعه پنجره واحد تجارت فرامرزی و تبادل اطلاعات با بیش از 45 سازمان هم‌جوار، وزارتخانه و سازمان‌های عملیاتی در حوزه تجارت خارجی و نیز تبادل اطلاعات با سامانه جامع تجارت در ارتباط با اطلاعات اظهار و ترخیص کالا در سطح پروانه و پته گمرکی، ثبت سفارش، شناسه کالا و سامانه جامع انبارها

• توسعه دروازه مشترک مجازی در جهت ایجاد ارتباطات در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی با گمرکات کشورهای روسیه، ترکیه، ارمنستان، اوراسیا و پاکستان و ارسال آزمایشی اطلاعات، استقرار پروژه تیر الکترونیک (e-TIR) بین گمرکات ایران و کشور ترکیه، همچنین در راستای توسعه پروژه تیر الکترونیک (e-TIR) و کریدور الکترونیک (Corridor-e) با کشورهای هدف ازجمله آذربایجان، ترکیه و گرجستان، روسیه، هند و پاکستان، (راه‌اندازی فاز دوم این پروژه با کشور آذربایجان در سال 1398 اجرایی گردیده و راه‌اندازی فاز سوم تیر الکترونیک (با برقراری ارتباط بین رویه‌های صادرات و کارنه تیر) با کشورهای ترکیه و آذربایجان به‌صورت سیستمی در سال 1399 پیاده‌سازی شده است.)

• توسعه مدیریت ریسک هوشمند امکان تولید خودکار شاخص‌های ریسک از پروفایل‌های موجود با استفاده از ابزارهای فناورانه که با به‌کارگیری مدیریت ریسک هوشمند و پویا و نیز اعتبارسنجی و بررسی ریسک اجتماعی و مالی، اظهارنامه‌های مسیر سبز به بیش از 51 درصد افزایش‌یافته است.

• مجازی‌سازی هوشمند نظارت‌های گمرکی با اجرای ارزش‌گذاری هوشمند گمرکی، تعیین هوشمند کانتینر برای ارزیابی و سطح‌بندی هوشمند کارشناسان مجازی

• توسعه گمرک موبایل و شبکه هوشمند فعالان اقتصادی و امکان انجام فرآیندهای گمرکی ازجمله اظهار گمرکی، رصد حامل‌های مرتبط با اظهارنامه‌های گمرکی، احراز هویت متمرکز (SSO) بررسی اعتبار تجاری، اطلاع‌رسانی در خصوص بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و...

• به‌کارگیری واپایش‌های هوشمند و نامحسوس گمرکی، ازجمله به‌کارگیری پلمپ الکترونیک در گمرکات اجرایی، طراحی و تولید و به‌کارگیری آزمایشی پرنده‌های بدون سرنشین به‌منظور پایش و رصد محموله‌ها، استفاده از تجهیزات کنترلی پیشرفته و فناوری‌های نوین ازجمله 18 دستگاه ایکس ری کامیونی؛ 68 دستگاه ایکس ری چمدانی، 35 دستگاه ایکس ری پالتی، 5 دستگاه ایکس ری خودرویی

• کسب افتخارات و عناوین متعدد داخلی و بین‌المللی گمرک ازجمله انتخاب گمرک ایران به‌عنوان نمونه برتر جهانی (Practice Best) توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) درزمینهٔ راه‌اندازی سیستم جامع یکپارچه ترخیص گمرکی و دستیابی به پنجره واحد و حذف اسناد فیزیکی و مراجعات حضوری با راه‌اندازی کارشناسی متمرکز

➢ تسهیل تجارت خارجی و حمایت از تولید

• استفاده از ظرفیت قانونی اختیارات رئیس‌کل گمرک در جهت صدور حکم خروج برای اقلام اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات خط تولید موردنیاز (وفق ماده 42 قانون امور گمرکی)

• ترخیص درصدی کالا در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی و تصمیمات اخیر کارگروه تنظیم بازار (صدور مجوز ترخیص تا سقف 90 درصد کالاهای مربوطه پیش از اخذ کد رهگیری بانک) با توجه به‌ضرورت و فوریت نیاز واحدهای تولیدی به مواد اولیه و ماشین‌آلات خط تولید

• صدور مجوز حمل یکسره کالاهای اساسی و ضروری و نیز ارائه خدمات «حمل یکسره» و «ارزیابی در محل» به واحدهای تولیدی در انجام تشریفات گمرکی محموله‌های صادراتی مربوطه

• قرارگرفته اظهارنامه‌های اقلام اساسی در مسیر سبز و انجام تشریفات گمرکی در حداقل زمان ممکن

• پذیرش نمونه‌برداری اقلام اساسی مشمول اخذ و ارائه مجوزهای قانونی هم‌زمان با تخلیه کالاها در راستای تسهیل و تسریع در انجام تشریفات گمرکی

• تفویض اختیار صدور و تمدید مجوزهای ورود موقت برای پردازش و پروانه‌های صادرات موقت کالاها

• پذیرش ضمانت‌نامه بانکی معتبر برای حقوق ورودی و مالیات بر ارزش‌افزوده و نیز عوارض صادراتی

• استرداد حقوق ورودی مواد اولیه و تجهیزات وارداتی واحدهای تولیدی

• بهبود 45 پله‌ای رتبه ایران در گزارش بانک جهانی در سال 2019 در زیر شاخص تجارت فرامرزی و حفظ این رتبه در گزارش بانک جهانی در سال 2020

• بهبود 39 پله‌ای رتبه گمرک در شاخص عملکردی لجستیک مطابق گزارش بانک جهانی در سال 2018 میلادی

 ➢ مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر

• تأمین و به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته ایکس ری با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی (با توجه به محدودیت اعتبارات دولتی) که در همین راستا سرمایه‌گذاری برای تجهیز 30 گمرک در اولویت قرارگرفته که در فاز اول تنظیم قرارداد نصب و راه‌اندازی 11 دستگاه ایکس ری صورت پذیرفته است.

• استفاده از پلمپ الکترونیکی در محموله‌های ترانزیتی و به‌کارگیری تکنولوژی RFID برای کنترل پته‌های عبور محموله‌ها

• اعمال کنترل‌های پسینی ازجمله بازبینی اظهارنامه‌ها و انجام حسابرسی پس از ترخیص (PCA)

• افزایش 25 درصدی ارزش پرونده‌های کشفیات کالاهای قاچاق (کاشف گمرک) در سال 1399 نسبت به سال قبل (2769 پرونده و به ارزش 38295 میلیارد ریال) و نیز افزایش مستمر این ارقام از سال 1393 تا سال 1399 به شرح نمودار ذیل:

• کسب رتبه نخست گمرک ایران در مبارزه با مواد مخدر، روان‌گردان‌ها و انواع پیش سازهای مواد مخدر بر اساس گزارش دفتر اطلاعات منطقه‌ای سازمان جهانی گمرک (RILO) و رشد 173 درصدی کشفیات انواع مواد مخدر توسط گمرک ایران تا شهریورماه 1398 در مقایسه با مدت مشابه آن سال 1397

• تقدیر سازمان ملل از گمرک ایران در پی کشف محموله‌های گاز مخرب لایه ازون در سال 1399

ب – آسیب‌ها و چالش‌ها

• تعدد قوانین و مقررات مرتبط با حوزه امور گمرکی و عدم ثبات و متغیر بودن قوانین و مقررات ناظر بر تجارت خارجی (واردات، صادرات، ترانزیت) که علاوه بر ورود سازمان‌های اجرایی متعدد موجب برداشت و تفاسیر متفاوت و بعضاً تشکیل پرونده‌های حقوقی و کیفری برای اشخاص و مجریان را موجب شده است. وجود بیش از 45 عنوان قانونی و 15 کنوانسیون بین‌المللی مرتبط به حوزه گمرک و بازرگانی خارجی و ترانزیت و موارد مرتبط که این تعدد و تنوع قوانین بر تولید و ثبات سرمایه‌گذاری تأثیر منفی گذاشته است.

• وجود مراجع متعدد مجوز دهنده در موضوعی واحد، به‌عنوان نمونه لزوم اخذ مجوز از سازمان‌های استاندارد، قرنطینه، دانشگاه علوم پزشکی و... برای محموله‌های ذرت که موجب تطویل انجام تشریفات گمرکی می‌گردد.

• عدم اجرای صحیح مدیریت واحد مرزی، علی‌رغم تأکید در ماده 12 قانون امور گمرکی، بند (ح) ماده 38 قانون رفع موانع تولید و مصوبات متعدد دولت، کنوانسیون‌های متعدد بین‌المللی ازجمله کنوانسیون بین‌المللی واپایش‌های مرزی کالا که صراحتاً به نقش محوری و هماهنگ گمرک در مرزها تأکید دارد این مهم عملیاتی نشده است و نه‌تنها شاهد قصور دستگاه‌های مرتبط در انجام وظایف قانونی خود در تجهیز زیرساخت‌های لازم بلکه دخالت آن دستگاه‌ها و مراجع در مبادلات و مدیریت مرزها می‌باشیم.

• اطاله رسیدگی در فرآیندها و صدور مجوزهای مربوط به تجارت خارجی؛ تأخیر در اعلام نظر مراجع مسئول در انجام تشریفات قانونی ازجمله تأخیر چندماهه و یا بعضاً چندساله کارگروه تعیین ماهیت که موجب اطاله رسیدگی به پرونده‌های متشکله در مراجع رسیدگی‌کننده شده و عدم تعیین تکلیف این پرونده‌ها، مشکلاتی را برای صادرکنندگان فراهم نموده است.

• محدودیت‌ها و معطلی صاحبان کالاهای مرتبط با تولید در صف تخصیص و تأمین ارز بانکی

• افزایش و تعدد گمرکات به دلایل ایجاد 19 بازارچه مرزی جدید طی 10 سال اخیر و نیز ایجاد مناطق آزاد ویژه جدید.

انتهای پیام/#