اعتیاد در ایران نسبت به جهان، زنانه تر نیست

به گزارش بولتن نیوز، در اکثر جوامع، زنان بسیار کمتر از مردان رفتار انحرافی و مجرمانه دارند. در ایران، نرخ اعتیاد مردان بیش از زنان است. به طوری که 95 درصد معتادان، مرد و 5 درصد زن می‎باشند. تعداد معتادان زندانی مرد نیز بیش از زنان معتاد زندانی است، زیرا اغلب زنان معتاد، مواد مخدر را در خانه مصرف می‌کنند و به همین دلیل مشکل اعتیاد آنان کمتر به چشم می‌آید و آشکار می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که نارضایتی شغلی و فشار ناشی از آن، موجب ناراحتی و خستگی فرد شده و او را وادار می‌سازد تا برای فرار از این مشکلات، به مواد روی آورد. امروزه به دلایل مختلف، وظیفه خانه‌داری و تدبیر امور منزل از سوی برخی افراد، عملی بی‌ارزش شمرده می‎شود که افراد فاقد توانایی‌های شغلی، وقت خود را صرف آن می‎نمایند. این تفکر رضایت زنان را نسبت به نقش خانه‌داری، کمتر می‎کند، به طوری که آن را رفتاری تکراری و خسته کننده می‎‏شمارند، لذا برای رهایی از عوارض آن، به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می‎کنند. مطابق آمار، اغلب زنان معتاد، خانه‌دار بوده‌اند.

تعداد زنان معتاد متأهل، بیش از دختران معتاد است. زنان برخلاف مردان به جهت نظارت بیشتر از سوی اعضای خانواده و خویشتن‌داری ذاتی، کمتر کارهای آسیب‌زا و خطرناک انجام می‎دهند. از این رو بین آمار زنان و مردان معتاد تفاوت معناداری وجود دارد. عامل اصلی این موضوع به اعتیاد همسر بازمی‎‏گردد.

آمار اعتیاد زنان در جمعیت معتادان جوامع سنتی و آسیایی ۱۰ درصد، امریکای لاتین ۳۰ درصد و کشورهای اروپایی ۴۰ درصد است. در کشور ما نیز طبق آمار رسمی سال 98 دو میلیون و ۸۰۰ هزار معتاد داریم که ۱۵۶ هزار نفر از آنان، زنان هستند؛ یعنی ۶ درصد جمعیت معتادان کشور را زنان تشکیل می‌دهند.

تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در جمعیت فعال کشور، ۵.۴ درصد است که زنان معتاد نیز نسبت به کل جمعیت فعال کشور ۰.۶درصد (شش دهم درصد) را شامل می‌شوند. بیشترین زنان مبتلا به اعتیاد در گروه سنی ۲۳ تا ۴۴ سال قرار دارند. ۴.۷ درصد جمعیت دانشجویان کشور مصرف مواد مخدر دارند که این آمار در زنان و دختران دانشجو ۲.۱ درصد است.

برای پاسخ به این سئوال بهتر است اول ببینیم وضعیت اعتیاد زنان در دنیا چگونه است. در گزارش UNODC که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده، آمده است که اگر جامعه آماری، تمام مراکز ترک اعتیاد در سطح دنیا در نظر گرفته شود به‌طور میانگین ۲۰ درصد مراجعه‌کنندگان به این مراکز را زنان تشکیل می‌دهند یعنی در مقابل هر ۴ مرد مراجعه‌کننده به این مراکز یک زن هم مراجعه می‌کند اما الگوی شیوع اعتیاد زنان در جهان به گونه دیگری است. بر اساس تحقیقات انجام شده اگر جامعه آماری کل مصرف‌کنندگان مواد جهان در نظر گرفته شود در آن صورت از هر ۱۰ فرد مصرف‌کننده مواد، ۳ نفر زن هستند؛ یعنی ۳۳ درصد جامعه آماری معتادان را زنان تشکیل می‌دهند.

حالا بیایید ببینم در ایران وضعیت چطور است. آمار و اطلاعات به‌روز که وجود ندارد اما اگر بخواهیم با توجه به اطلاعات موجود نتیجه‌گیری کنیم می‌توانیم بگوییم که اگر فرض بگیریم که آمار سال ۱۳۷۶ با آمار سال ۱۳۹۰ قابل‌مقایسه باشند در آن صورت با توجه به اینکه آمار حدود ۳ درصد به نزدیک به ۱۰ درصد رسیده است [در مورد اینکه چند درصد از مصرف‌کنندگان مواد که به مراکز درمانی اعتیاد مراجعه می‌کنند، زنان هستند هم هیچ آماری وجود ندارد، ازاین‌رو دراین‌باره چیزی نمی‌دانیم؛ به دلیل گردش آزاد اطلاعات! مانند نیمه پنهان ماه همه‌چیز تاریک تاریک است]، می‌توانیم با استناد به این آمار از تعبیر «زنانه‌تر شدن» اعتیاد در ایران استفاده کنیم البته تأکید می‌کنم «زنانه‌تر شدن اعتیاد» ولی نه «زنانه شدن» اعتیاد [تعداد مردان مصرف‌کننده مواد در ایران از تعداد زنان بیشتر است و زنانه شدن اعتیاد به معنای آن است که تعداد زنان بیشتر از مردان باشد.]

اما با این‌وجود شاقول دیگری هم برای سنجش وضعیت اعتیاد زنان در ایران وجود دارد. اگر بخواهیم درصد زنان معتاد در ایران را با میانگین جهانی که ۳۳ درصد است بسنجیم، آن‌وقت متوجه می‌شویم که این آمار از میانگین جهانی بسیار کمتر است و اعتیاد در ایران نه‌تنها «زنانه‌تر» از میانگین جهانی نیست بلکه می‌توان گفت که «مردانه‌تر» است؛ بنابراین اصطلاح «زنانه‌تر» شدن یک مفهوم نسبی است. اگر به‌عنوان یک ناظر بیرونی به وضعیت اعتیاد زنان در ایران نگاه کنیم متوجه می‌شویم که حتی با وجود سیر صعودی تعداد زنان مصرف‌کننده مواد در کشور مسئله نگران‌کننده‌ای وجود ندارد. تعداد زنان معتاد در ایران به‌طور قابل‌توجهی از تعداد زنان مصرف‌کننده مواد در کشورهای توسعه‌یافته کمتر است.